RAPD markerlərlə aparılmış PZR nəticəsində sintez olunmuş müxtəlif ölçülü amplikonların 2% aqaroza gelində el-
Ə.Ç. Məmmədov
16
Təcrübələrdə bu xətlərdən istifadə olunmuşdur
(Cədvəl 1). RFLP, SSR və radioizotop əsaslı AFLP
molekulyar markerlərlə işləmək asan deyil və xro-
mosomların identifikasiyası üçün sürətli metodlar
hesab olunmur. Lakin, multifluorfor maddələrin və
yarım avtomatlaşdırılmış AFLP analizin DNT-sek-
venatorun tətbiqi operativliyi və dəqiqliyi təmin
edir (Schwarz et al., 2000). Bu təqdiqatlar bir daha
sübut etdi ki, AFLP metodu yad xromosomların
identifikasiyası üçün çox güclü vasitədir. Amma,
AFLP metodu ilə 3 E
b
və 6 E
b
xromosomları üçün
uyğun markerlər müəyyən edilməmiş və qalan 5
xromosom üçün 13 müxtəlif marker müəyyən olun-
muşdur. AFLP metodu DNT-daktiloskopiyada sə-
mərəli alətdir və çoxlu sayda molekulyar marker-
lərin generasiyasına imkan verir. Lakin, əksər
AFLP markerlərin hədəf saytların ardıcıllığına çev-
rilməsi (sequence-tagged-site- STS) çətindir, mü-
rəkkəb cihazların və bahalı reaktivlərin tələb olun-
ması həmçinin onun istifadə edilməsini məhdudlaş-
dırır (Shan et al., 1999). Ancaq RAPD analiz bütün
laboratoriyalarda praktiki olaraq istifadə olunur və
əksər RAPD markerlər asanlıqla STS markerlərə
çevrilə bilir. Ona görə də biz E
b
genomun xromo-
somlarını RAPD metodu istifadə etməklə tədqiq
etdik və bu metod xromosomların identifikasiyası,
xəritələşməsi və introqressiyasında faydalıdır.
Cədvəl 3-dən göründüyü kimi verilən RAPD
markerlərlə aparılan PZR məhsullarının aqaroza ge-
lində elektroforetik analizin nəticələri əsasında 3 E
b
və 6 E
b
xromosomları üçün spesifik markerlər aşkar
olunmayıb. Belə ki, cədvəldə “+”işarəsi uyğun
DNT fraqmentin sintezini və “-“isə əksinə olmama-
sını göstərir. Bizim elə marker seçməmiz lazımdır
ki, PZR zamanı yalnız 3 E
b
və 6 E
b
xromosomların-
da uyğun ölçülü DNT fraqmenti sintez olunsun,
yəni həm E
b
genomu üzərində və 3 E
b
xromosomu,
eləcə də yalnız E
b
genomu üzərində və 6 E
b
xromo-
somu olan xətlərdə sintez olunsun. Bu zaman hə-
min RAPD marker bu və ya digər xromosomun
markeri hesab oluna bilər.
Cədvəl 4-ə nəzər yetirsək, burada da 3 E
b
və 6
E
b
xromosomlar üçün xromosom spesifik markerlər
qeydə alınmamışdır.
Cədvəl 5-də digərlərindən fərqli olaraq
T.bessarabicum-un E
b
genomunun 3 E
b
və 6 E
b
xromosomları və 1E
b
xromosomu üçün yeni RAPD
markerlər aşkar olunmuşdur. 3 E
b
xromosomu üçün
OPAY05
270
(Şəkil 1) və OPAZ04
950
(Şəkil 2)
,
6 E
b
xromosomü üçün isə OPAY05
420
(Şəkil 1) RAPD
markeri aşkar olunmuşdur. Bu cədvəldə 1E
b
xromo-
somu üçün əlavə yeni RAPD marker OPAY05
370
(Şəkil 1) müəyyən edilmişdir. Ancaq E
b
genomun
1, 4, 5, 7 E
b
xromosomları üçün yeni OPAZ17
260
markeri aşkar olunmuşdur (Cədvəl 6).
Cədvəl 5. Triticum aestivum (CS) / Tynopirum bessarabicum disomik əlavə olunmuş xətlərin genom DNT üzərində
RAPD markerlərlə aparılmış PZR nəticəsində sintez olunmuş müxtəlif ölçülü amplikonların 2% aqaroza gelində el-
ektroforetik analizin nəticələri
№
Xətlər Kod OPAY05
270bp
OPAY05
370bp
OPAY05
420bp
OPAY05
500bp
OPAY05
900bp
OPAZ04
200bp
OPAZ04
950bp
OPAZ04
650bp
OPAZ08
710bp
OPB08
525bp
1
E
b
=J
+
+
+
-
+
-
+
-
+
-
2
1 E
b
1114
-
+
-
+
+
+
-
-
-
-
3
2 E
b
1115
-
-
-
-
+
-
-
-
-
-
4
3 E
b
6788
+
-
-
+
+
-
+
+
-
-
5
4 E
b
1117
-
-
-
+
+
+
-
+
+
-
6
5 E
b
1112
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
7
6 E
b
6789
-
-
+
-
-
-
-
-
-
-
8
7 E
b
1110
-
-
-
+
-
-
-
+
-
-
9
ABD
CS
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
10
P
107
(R) 6740
-
-
-
+
-
+
-
-
-
-
11
T1(R) 6741
-
-
-
+
-
+
-
Dostları ilə paylaş: