B. X. Azizkulov, B. K. Janzakov iqtisodiy siyosatga kirish samarqand
Ijtimoiy iqtisodiy xavfsizlikni ta‟minlashning ustuvor yo‟nalishlari
Yüklə 1,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
12.2. Ijtimoiy iqtisodiy xavfsizlikni ta‟minlashning ustuvor yo‟nalishlari.
O‗zbekistonning yutuqlari va qolgan muammolarini inobatga olgan holda, bu yerda hukumatning COVID epidemiyasiga qarshi kurashga qaratilgan 2020 yil mart oyidan boshlab bosib o‗tgan yo‗llarini qisqacha ta‘kidlab o‗tish lozim. Ushbu harakatlar, umuman xalqaro hamjamiyat tomonidan yuqori baholandi. zarur bo‗lgan yangi talablarni baholashga imkon beradi. Ushbu jarayon orqali BMT BRMlarga erishish borasidagi yutuqlar va yangi muammolar, shuningdek boshqa o‗lchovli xatarlar va imkoniyatlar, ya‘ni ko‗p o‗lchovli xavflar, mintaqaviy istiqbollarga va asosiy transchegaraviy xatarlarga qo‗shimcha inson huquqlari, ―ortda qolgan‖ fuqarolar deb hisoblanadigan odamlar oldida turgan muammolar kabi boshqa muhim qo‗shimcha tushunchalarga ega bo‗ldi. Ushbu hisobot BMT oilasi tomonidan yaqin kelajakda O‗zbekistonni qo‗llab-quvvatlaydigan kelishilgan doiraning turli elementlarini o‗rganib chiqadigan: 1- bo‗lim va bir nechta qo‗shimchalarga bo‗lingan. 2-bo‗limda mamlakat taraqqiyoti, amalga oshirish vositalari va 2030 Dasturiga erishish yo‗lidagi muammolar va imkoniyatlar COVID-19 ta‘siridan kelib chiqqan holda tahlil qilinadi. 3-bo‗limda mamlakatda inson huquqlari bilan bog‗liq hozirgi vaziyat, shu jumladan ushbu sohadagi taraqqiyot va muammolar haqida qisqacha ma‘lumot berilgan. 4-bo‗limda ataylab tuzilgan to‗siqlar hamma uchun rivojlanishiga to‗sqinlik qilsa, ortda qolishi mumkin bo‗lgan guruhlarning chuqur tahlillari keltirilgan. 5-bo‗limda COVID-19 inqirozi sharoitida BRM ga erishishga xalaqit berishi mumkin bo‗lgan xavotirlari aniq ko‗rsatilib, xatarlarning ko‗p o‗lchovli tahlili keltirilgan. 6-bo‗limda BRMni moliyalashtirish imkoniyatlari qisqacha bayon etilgan va Rivojlanishni Moliyalashtirishni Baholash (RMB) xulosalariga asoslanib qo‗shimcha daromadlar va tejashlarni yaratish uchun bir necha muhim yo‗nalishlar taklif qilingan. 7-bo‗limda siyosatning izchilligi, davlat xizmatlari salohiyati, fuqarolik jamiyati va fuqarolarning faolligi masalalari bo‗yicha salohiyatning asosiy muammolari umumlashtiriladi. 8-bo‗limda chegaralararo va transchegaraviy munosabatlarning muammolari va imkoniyatlari hamda istiqbollari tahlil qilingan. 9-bo‗limda BMTning O‗zbekistondagi qiyosiy ustunligini yaxshilashga yordam beradigan maslahatlashuvlar bayon etilgan. Va nihoyat, 10-bo‗lim COVID-19 ning cheklovlariga qaramay, hukumatni rivojlanish maqsadlariga va BRMlarga erishishda BMT tomonidan qo‗llabquvvatlashga qaratilgan keyingi qadamlar uchun bir qator xulosalar va tavsiyalarni taqdim etadi. XVF tomonidan umumlashtirilgan. Inqirozga Qarshi Jamg‗armani yaratish; Ba‘zi milliy soliqlarni vaqtincha kamaytirish, masalan, mol-mulk va yer soliqlarini to‗lashni kechiktirish, soliq tekshiruvlariga moratoriyni uzaytirish va 2019 yilgi daromad solig‗i bo‗yicha soliq 162 deklaratsiyalarini topshirish muddatini uzaytirish; Tiklanish va Taraqqiyot Jamg‗armasi mablag‗lari hisobidan kreditlarning ko‗payishi; Sog‗liqni saqlashni, shu jumladan doridarmonlarni, karantin xarajatlari va sog‗liqni saqlash xodimlari uchun ish haqiga qo‗shimchalarni moliyalashtirishni kengaytirish; Ijtimoiy nafaqa oladigan bolali oilalar va kam ta‘minlangan oilalar sonining ko‗payishi; Zarar ko‗rgan korxonalar va butun sektorga soliq ta‘tillari va boshqa imtiyozlar orqali yordam berish; va Aholini ish bilan ta‘minlashni qo‗llab-quvvatlash bo‗yicha kengaytirilgan davlat harakatlari dasturlari. COVID-19 ning O‗zbek jamiyatiga ta‘siri va natijalari haqida qo‗shimcha ma‘lumotlar keltirilgan. Hisobotni tayyorlash va uning tarkibi Ushbu maqsadni hisobga olgan holda, yangilangan UMT avvalgi UMT uchun olib borilgan keng qamrovli ilmiy tadqiqotlar va maslahatlarga asoslanadi, unda 1600 ga yaqin fuqarolik jamiyati, yoshlar, hukumat va parlament bilan maslahatlashuvlar olib borilgan. Amaldagi yangilangan UMT COVID-19 ning turli sohalardagi ta‘siri haqidagi yangi ma‘lumotlarni hisobga olish uchun o‗tkazilgan qo‗shimcha tadqiqotlarni ko‗rib chiqadi. Ushbu yangilangan UMT qo‗shimcha konsultatsiyalardan ham foydalangan. Ushbu konsultatsiyalar, asosan, shaxsiy uchrashuvlarni o‗tkazishga cheklovlar qo‗yilganligi sababli virtual ravishda o‗tkazilgan, ammo baribir hukumatning sa‘y- harakatlarini qo‗llab-quvvatlash uchun COVID-19 dan avvalgi tashabbuslar va harakatlar Avvalgi UMT da ta‘kidlanganidek, COVID-19 pandemiyasidan oldin, O‗zbekiston hukumati BRMlarni milliy strategiya va dasturlarga qo‗shish orqali, mamlakatni 2030 yil Dasturiga muvofiqlashtirish bo‗yicha bir qator tadbirlarni amalga oshirdi. Ushbu majburiyat 2018 yil oktyabr oyida qabul qilingan qarorga kiritildi6. Hukumat BRMlarning bajarilishini nazorat qilishni osonlashtirish uchun 16 ta milliy BRM, 125 ta tegishli maqsadlar va 206 ta ko‗rsatkichni qabul qildi. Shuningdek, Bosh Vazir O‗rinbosari boshchiligida 21 ta davlat idoralaridan milliy BRMlarning bajarilishini nazorat qilish uchun Muvofiqlashtiruvchi Kengash tashkil etildi, bunda Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi kotibiyat vazifasini bajaradi. Ushbu qaror, shuningdek, milliy BRMlarni amalga oshirishga qaratilgan tezkor tadbirlarning yo‗l xaritasini belgilab berdi. Unga quyidagi vazifalar kiradi: 2030 yilgi Dastur va COVID-19 2020 yilgi UMT-da ta‘kidlanganidek, 2030 yil Dasturi bo‗yicha birgalikda sa‘y-harakatlar qilingan bo‗lsada, hukumat strategiyalari va dasturlari bilan BRM o‗rtasidagi aloqalarni kuchaytirish zarurligi hali ham ravshan bo‘lib qolmoqda. 2020 yilda faqat bir nechta asosiy siyosat va dasturlarda maqsadlar bilan aniq bog‗lanish mavjud edi, aksariyat hollarda ushbu siyosat va dasturlar maqsadlar bilan faqat yashirin bog‗langan edi. Pandemiya avj 163 olgani va ushbu siyosat va dasturlarni hukumatning rivojlanish kun tartibidagi ahamiyatini hisobga olgan holda, ushbu zaif aloqalar BRMlarga hissa qo‗shishda milliy rivojlanishning parallel yoki nomuvofiq strategik maqsadlariga olib kelishi mumkin. Yüklə 1,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|