Bakı Texniki Kollecinin müəllimi Hüseynli

NƏQLİYYAT AXINININ TƏRKİBİNİN EYNILƏŞDİRİLMƏSİ
Nəqliyyat axınının tərkibinin eyniləşdirilməsi hərəkət sürətinin və yolun 
buraxma qabiliyyətinin artmasına səbəb olur. 
Bu məsələnin həll edilməsi üsullarından biri çox zolaqlı magistralların 
hərəkət zolaqlarının xüsusiləşdirilməsi və marşrut nəqliyyatı üçün xüsusi hərəkət 
zolağının ayrılmasıdır. Ancaq döngələrdə hərəkət zolaqlarını dəyişmək lazım 
gəldiyindən və sürücülər qoyulmuş qaydaya əməl etmədiyindən zolaqlar üzrə tam 
eyni tipli nəqliyyat axını yaratmaq mümkün olmur. Ona görə də nisbətən gərgin 
istiqamətlərdə magistralları differensiallaşdırmaq lazım gəlir. Aydındır ki, bu üsulla 
hərəkəti o vaxt təşkil etmək mümkün olur ki, küçə-yol şəbəkəsinin sıxlığı və 
əvəzedici küçələrin sayı kifayət qədər olsun. Bundan başqa, magistralların 
differensiallaşdırılması yük və sərnişin yaradan məntəqələrin yerləşməsindən 
asılıdır. Göstərilən məsələnin həll edilməsi üsullarından biri də şəhərin mərkəzi 
hissələrində yük avtomobillərinin hərəkətinin qadağan edilməsidir. 
Bu məsələni həll etmək üsullarından biri də müxtəlif tipli avtomobillərin 
konstruksiyalarının və istismar keyfiyyətlərinin bir-birinə yaxınlaşdırılmasıdır. Bu 
məsələ, zolaqların differensiallaşdırılmasının mümkün olmadığı şəhərdən kənar 
avtomobil yollarında, daha çətin həll olunur. 
Bu sahədə avtomobillərin texniki vəziyyətlərinə daimi nəzarətin də böyük 
əhəmiyyəti vardır. 
Nəqliyyat axınının tərkibinin eyniləşdirilməsi məsələsinə baxdıqda, nəinki 
müxtəlif hərəkət tərkiblərinin eyniləşdirilməsinə, həmçinin yerinə yetirilən 
manevrlərin də eyniləşdirilməsinə baxmaq lazımdır. Məsələn, eyni zolaqda yol 
ayrıcına gələn nəqliyyat vasitələri müxtəlif manevrlər etdikdə hərəkət sürəti və 
hərəkətin təhlükəsizliyi azalır. Onun üçün də yol ayrıclarına girişlərdə yerinə 
yetirilən manevrlərə görə hərəkət zolaqlarının xüsusiləşdirilməsi də göstərilən 
məsələnin həlli üsullarındandır. 
Nəqliyyat vasitələrinin hərəkət sürətinin eyniləşdirilməsi üsullarından biri də 
yoxuşların sonunda kiçik sürətli nəqliyyat vasitələri üçün xüsusi zolağın 
ayrılmasıdır. IN və Q-na görə əlavə zolaqlar o zaman inşa edilir ki, yoxuşun 
mailliyi 40 
0
/
00
-dən, uzunluğu isə 500
m
-dən çox olsun. 
Nəqliyyat axınının tərkibinin getmə məqsədinə görə eyniləşdirilməsi üsulu 
da istifadə edilir. Bu məqsədlə, nəqliyyat axınının tərkibində yerli və tranzit 
axınlarını ayırmaq lazım gəlir. Bu iki tip nəqliyyat axınlarını müxtəlif yollar və ya 
müxtəlif hərəkət hissələri ilə buraxmaq lazım gəlir. 

---