Bakırköy Tıp Dergisi, Cilt 6, Sayı 3, 2010 /
Medical Journal of Bakırköy, Volume 6, Number 3, 2010
131
Olgu Sunumları / Case Reports
GİRİŞ
B
otulismus, toprakta yaygın olarak bulunan ve
gram pozitif anaerob bir bakteri olan clostridium
botulinum’un ekzotoksinleri tarafından oluşturulan nadir
bir nöroparalitik hastalıktır. Serolojik olarak yedi tipte
toksin olduğu ancak 4’ünün (A, B, E ve F) insanda hasta-
lık yaptığı bilinmektedir (1,2,3,4). Zehirlenme sıklıkla evde
hazırlanan konserve ürünlerinin içerdiği bakterinin oral
yolla alınmasıyla ortaya çıkar. Botulinum toksini nöro-
muskuler bileşkede presinaptik ve otonom sinirlerin koli-
nerjik uçlarında asetil kolin salınımını irreversibl olarak
bloke eder. Dört klinik tipi tanımlanmıştır (5,6): 1. Besin
kökenli botulizm, 2.Yara botulizmi, 3. İnfant botulizmi,
4. Sınıflandırılamayan botulizm (süt çocuğu botulizminin
erişkindeki şekli).
Botulismusun inkubasyon dönemi 18-38 saat arasın-
da olup bulanık görme ve diplopi ilk nörolojik semptom-
lardır. Kuvvetsizlik yaygın (simetrik, proksimal>distal),
bulber (solunum yetmezliği, disfaji, dizartri) ve ekstraoku-
ler kaslarda (ptoz, diplopi, göz hareket kısıtlılıkları) olabilir.
Tendon refleksleri azalmıştır. Duyu kusuru geri plandadır.
Otonomik kolinerjik belirtiler genel halsizlik, ağız kuru-
luğu, bulanık görme, midriyazis, kalp hızı ve kan basıncı
değişiklikleri (bradikardi, hipotansiyon), ciltte beklenme-
dik renk değişiklikleri, terleme bozuklukları, idrar retan-
siyonu, karın ağrısı, bulantı, kusma, konstipasyon şeklin-
dedir. Elektrofizyolojik incelemelerde bileşik kas aksiyon
potansiyeli (BKAP) amplitüdleri küçüktür. Ardısıra uyarım
(40 Hz) veya çift uyarım ile inkrement (%50-60) görülür.
Duysal aksiyon potansiyelleri normaldir. Elektromiyografi
de (EMG) denervasyon potansiyelleri, kısa süreli motor
ünite potansiyelleri görülür.
Biz burada ev yapımı semizotu konservesinin kayna-
tılarak yenmesinin ardından bulanık görme, kuvvetsizlik,
yutma güçlüğü, solunum sıkıntısı bulguları gelişen aynı
aileden 6 olgunun klinik ve elektrofizyolojik izleme bul-
gularını sunduk.
OLGU 1
Yirmibir yaşında erkek hasta ev yapımı semizotu
ÖZET
Botulismus: Bir ailede 6 olgu
Botulismus, Clostridium botulinum nörotoksinlerinin nöromuskuler bileşkede presinaptik ve otonom sinirlerin kolinerjik uçlarında asetilko-
lin salınımını irreversibl olarak bloke etmesi ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Zehirlenme sıklıkla, ticari olanlardan çok, evde hazırlanan kon-
serve ürünlerinin içerdiği bakterinin oral yolla alınmasıyla ortaya çıkar. Burada ev yapımı semizotu konservesinin kaynatılarak yenmesinin
ardından bulanık görme, kuvvetsizlik, yutma güçlüğü, solunum sıkıntısı bulguları gelişen aynı aileden 6 olgunun klinik ve elektrofizyolojik
bulgularını sunuldu.
Anahtar kelimeler: Clostridium Botulinum, Botulismus, elektrofizyoloji
ABSTRACT
Botulismus: Six cases in one family
Botulismus is a disease caused by Clostrodium botilinum neurotoxin that blocks releasing of acetylcholine on presinaptik and cholinergic
terminal of the autonomous nerves of the neuromuscular junction, irreversibly. Intoxication generally occurs with taking oral home made
canned products (rarely with commercial ones) that are contaminated with bacteria. We present clinical and electrophysiological findings
of 6 cases from the same family whom developed blurred vision, weakness, swallowing difficulty, respiratory distress after eating the
home-made canned purslane prepaired by boiling.
Key words: Clostridium Botulinum, Botulismus, electrophysiology
Bakırköy Tıp Dergisi 2010;6:131-135
Botulismus: Bir Ailede 6 Olgu
Vildan Yayla, Murat Çabalar, Özlem Yarka, Vildam Güzel, Samiye Uysal
Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Kliniği, İstanbul
Yazışma adresi /
Address reprint requests to: Dr. Murat Çabalar
Bakırköy Dr. Sadi Konuk EAH, Nöroloji Kliniği, İstanbul
Telefon /
Phone: +90-533-364-0283
Elektronik posta adresi /
E-mail address: mcabalar@hotmail.com
Geliş tarihi /
Date of receipt: 2 Ağustos 2009 / August 2, 2009
Kabul tarihi /
Date of acceptance: 29 Nisan 2010 / April 29, 2010
Botulismus: Bir ailede 6 olgu
Bakırköy Tıp Dergisi, Cilt 6, Sayı 3, 2010 /
Medical Journal of Bakırköy, Volume 6, Number 3, 2010
132
konservesinin kaynatılarak yenmesinin ardından 30 saat
sonra çift görme, baş dönmesi, yutma güçlüğü ve genel
halsizlik yakınmaları ile acil servise başvurdu. Bulantı,
kusma, karın ağrısı veya diyare gibi belirtilerin eşlik
etmediği belirtildi. Üçüncü gün yürüme güçlüğü gelişen
olgu yoğun bakım ünitesine interne edildi ve antitoksin
uygulandı. Hastanın 5. gün yapılan nörolojik muayene-
sinde genel durumu iyi idi, bilinci açık, işbirliği yapılıyor-
du. Bulanık görme yakınması mevcuttu. Dışa ve yukarı
bakış minimal kısıtlıydı, horizontal endpoint nistagmusu
mevcuttu. Deltoid, triseps ve iliopsoas kaslarında früst
parezisi vardı, kas gücü el bilek-parmak ekstensör ve
fleksörlerinde +4/5 idi. Derin tendon refleksleri alınmı-
yordu. 19. gün yapılan muayenesinde bakış kısıtlılığı,
endpoint nistagmusu, kuadriparezisi devam etmekteydi.
Triseps, stiloradial, patella ve aşil tendon refleksleri +/+
idi. Otuzdördüncü günkü kontrol muayenesinde bulanık
görmesi, oftalmoparezisi, el bilek- parmak ekstensör ve
fleksörleriyle, iliopsoas kaslarındaki zaafı devam ediyor-
du. EMG’de duysal sinir incelemeleri normaldi. Motor ileti
hızları normaldi. Median sinir BKAP amplitüdü düşüktü.
Aynı uyarım şiddeti ile tekrarlayan uyarımlarla BKAP
amplitüdünde yükselme izlendi (Şekil 1). Düşük ve yük-
sek frekanslı ardısıra uyarımlarda özellik saptanmadı. 34.
gün yapılan son incelemesinde duysal sinir incelemele-
ri normaldi. Motor ileti hızları normaldi. Ulnar sinir BKAP
amplitüdü düşüktü. Egzersiz sonrası fasilitasyon gözlen-
medi. Düşük ve yüksek frekanslı ardısıra uyarımlarda
özellik saptanmadı. Yapılan iğne EMG normaldi.
OLGU 2
Onaltı yaşında kadın hastanın yemekten 35 saat
sonra başlayan baş dönmesi, bulantı, kusma ve halsizlik
yakınmasıyla başvurduğu hastanede çift görme, yutma
güçlüğü ve solunum sıkıntısı geliştiği için anestezi yoğun
bakım ünitesinde izlendiği, antitoksin uygulandığı, 9. gün
çift görme yakınmasının geçtiği öğrenildi. Hastalığın 34.
gününde halsizlik ve çabuk yorulma dışında bir yakın-
ması yoktu. Nörolojik muayenesinde üst ekstremitede
kas gücü deltoidlerde -5/5, distalinde -4/5, alt ekstremi-
telerinde -5/5 idi. Derin tendon refleksleri normoaktifti.
EMG’de duysal sinir incelemeleri normaldi. Motor ileti
hızları normaldi. Median sinir BKAP amplitüdü düşüktü.
Median ve tibial sinirde 10 saniye maksimal kası sonrası
fasilitasyon gözlendi. Yapılan iğne EMG de sağ gastroki-
nemius ve ekstansor digitorum kommunis kaslarında
kısmen uzun sureli ve polifazik motor ünit potansiyeller
dışında özellik yoktu.
OLGU 3
Yirmi sekiz yaşında kadın hasta, yemekten 28 saat
sonra başlayan bulantı, kusma, baş dönmesinin olduğu-
nu yaklaşık 34. saatte çift görme konuşma ve yutkunma-
da zorlanmaya başladığını ifade etmekteydi. Başvurduğu
hastanede antitoksin verildiği, 19 gün anestezi yoğun
bakım ünitesinde trakeostomi kateteri yardımıyla ven-
tilatör desteği aldığı, 7 gün süreyle serviste takip edil-
diği öğrenildi. Otuzdördüncü gününde görülen hastanın
bulanık görme halsizlik ve güçsüzlük yakınmaları vardı.
Nörolojik muayenesinde üst ekstremitede deltoid,
biseps, triseps, el bilek ekstensör-fleksörlerinde kas gücü
4/5, distallerde 3/5, alt ekstremitelerde +4/5 idi. Derin
tendon refleksleri normoaktifti. EMG’de duysal sinir ince-
lemeleri normaldi. Motor ileti hızları normaldi. Median ve
ulnar sinir BKAP amplitüdleri düşüktü. On saniye maksi-
mal kası sonrası fasilitasyon gözlenmedi. Düşük ve yük-
sek frekanslı ardısıra uyarımlarda özellik saptanmadı.
İğne EMG’de istemli hareketle sağ tibialis anterior, vastus
lateralis, ekstansor digitorum kommunis ve biseps kasla-
rında kısmen uzun süreli ve polifazik motor ünit potansi-
yeller izlenirken, istirahatte sağ tibialis anterior ve birinci
dorsal interosseos kaslarında aktif denervasyon bulguları
vardı.
Şekil 1: BKAP amplitudunda yükselme
V. Yayla, M. Çabalar, Ö. Yarka, V. Güzel, S. Uysal
Bakırköy Tıp Dergisi, Cilt 6, Sayı 3, 2010 /
Medical Journal of Bakırköy, Volume 6, Number 3, 2010
133
OLGU 4
Otuzlatı yaşında kadın hasta, yemekten 24 saat sonra
başlayan bulantı, karın ağrısı ve şişkinliğinin, yaklaşık 30.
saatte çift görme, dilde ağırlaşma yakınmalarının oldu-
ğunu konuşma ve yutkunmada zorlanmaya başladığını
ardından şiddetli kusmalarının olduğunu ifade etmek-
teydi. Başvurduğu hastanede kranial manyetik rezonans
görüntülemelerinin yapıldığı sonuçların normal olduğu
söylenerek taburcu edildiği öğrenildi. Yakınmalarının art-
ması ve yürümede zorlanmaya başlaması üzerine tekrar
hastaneye başvurduğu, yoğun bakım ünitesinde 1 ay
süre ile trakeostomi ve gastrostomi kateteri takılarak
ventilatör desteği aldığı belirtildi. Ellidördüncü gününde
bulanık görme, yutma zorluğu ve kuvvetsizlik yakınmala-
rı devam eden hastanın nörolojik muayenesinde deltoid,
biseps, trisepslerde kas gücü 4/5, distalde 3/5 idi. Alt eks-
tremite proksimalinde +4/5 ve distalinde -5/5 kas gücü
mevcuttu. Derin tendon refleksleri normoaktifti. EMG’de
duysal sinir incelemeleri normaldi. Motor ileti hızları nor-
maldi. Median sinir BKAP amplitüdü düşüktü. Median,
ulnar ve peroneal sinirde 10 saniye maksimal kası sonrası
fasilitasyon gözlenmedi. Tibial sinirde egzersiz sonrası ve
aynı uyarım şiddetinde uyarım ile fasilitasyon mevcuttu.
Düşük ve yüksek frekanslı ardısıra uyarımlarda özellik
saptanmadı. İğne EMG’de istemli hareketle sağ biseps,
tibialis anterior ve gastrokinemius kaslarında polifazik,
sağ vastus medialiste ise uzun süreli motor ünit potansi-
yeller izlenirken, istirahattte sağ gastrocnemius ve birinci
dorsal interosseos kaslarında aktif denervasyon bulguları
mevcuttu.
OLGU 5
Otuziki yaşında erkek hasta, konserve yemeğinden
78 saat sonra gözetim altında tutulduğu hastanede göz
kapağı düşmesi, bulanık görme, konuşma bozukluğu,
dilde büyüme hissi ve bacaklarda kuvvetsizlik yakın-
malarının olması üzerine 5 gün süreyle yoğun bakım
ünitesinde takip edildiği, genel durumunun iyi olduğu,
solunum desteğine hiç ihtiyacının olmadığı öğrenildi.
Onbeşinci günde halsizliğinin devam ettiğini belirten
hastanın muayenesinde sağda ptoz ve hafif kuadriparezi
saptandı. Ellidördüncü gün yapılan nörolojik muayene-
si doğaldı. Buna rağmen elektrofizyolojik incelemesinde
diğer olgularla benzer bulguları vardı. EMG’de duysal sinir
incelemeleri normaldi. Motor ileti hızları normaldi. Median
sinir BKAP amplitdü düşüktü. Median ve tibial sinirde 10
saniye maksimal kası sonrası fasilitasyon gözlenmedi.
Ulnar ve peroneal sinirde egzersiz sonrası, ulnar sinirde
aynı uyarım şiddetinde uyarım ile fasilitasyon mevcuttu
(Şekil 2). Düşük ve yüksek frekanslı ardısıra uyarımlarda
özellik saptanmadı. Ellidördüncü gün yapılan incelemede
tibial sinirde 10 saniye maksimal kası sonrası aynı uyarım
şiddetinde uyarım ile fasilitasyon gözlendi. Diğer sinir ile-
timlerinde özellik yoktu. Düşük ve yüksek frekanslı ardı-
sıra uyarımlarda özellik saptanmadı. İğne EMG’de özellik
yoktu.
OLGU 6
Kırkbeş yaşında erkek hasta, yemekten 36 saat sonra
çift görme, bulantı, kusmalarının başladığı, kuvvetsizlik
geliştiği, gözetim altına alındığı serviste 15 gün izlendi-
ği, genel durumunun iyi olduğu solunum desteğine hiç
ihtiyacının olmadığı öğrenildi. Yirminci gün yapılan nöro-
lojik muayenesinde göz hareketleri tüm yönlere minimal
kısıtlı, göz sıkması zayıf, velum fonasyonla iyi kalkmıyor-
du. Üst ekstremite proksimalinde kas gücü +4/5, distalin-
de -4/5, alt ekstremitede 4/5 idi, 60. gün yapılan nörolojik
muayenesinde göz sıkması zayıftı, velum fonasyonla orta
derecede yükseliyordu. Oftalmoparezi ve kuadriparezi-
si devam etmekteydi. EMG’de duysal sinir incelemeleri
normaldi. Motor ileti hızları normaldi. Median sinir BKAP
amplitüdü düşüktü. İncelenen sinirlerde 10 saniye mak-
Şekil 2: Ulnar sinirde fasilitasyon
Botulismus: Bir ailede 6 olgu
Bakırköy Tıp Dergisi, Cilt 6, Sayı 3, 2010 /
Medical Journal of Bakırköy, Volume 6, Number 3, 2010
134
simal kası sonrası fasilitasyon gözlenmedi. Düşük ve
yüksek frekanslı ardısıra uyarımlarda özellik saptanma-
dı. Olayın 60. gününde tekrarlanan incelemede duysal
sinir incelemeleri normaldi. Motor ileti hızları normaldi.
Peroneal ve tibial sinir BKAP amplitüdü düşüktü. Tibial
ve peroneal sinirlerde aynı uyarım şiddetinde uyarım ile
fasilitasyon gözlendi. İğne EMG’de ise istemli hareketle
sağ tibialis anterior ve gastrokinemiusta kısmen seyrel-
me ve polifazik motor ünit potansiyeller dışında özellik
yoktu.
TARTIŞMA
Botulismus daha çok ev yapımı sebze, et, balık, peynir
gibi gıdalardan hazırlanan konservelerin yenmesi sonu-
cu olduğu bilinmektedir (1,5). Olgularımızın tamamında
ev yapımı semizotu konservesi hastalıktan sorumluydu.
Clostridium botulinum sporları yüksek ısıya dirençli olup
2-3 saat kaynatmakla ancak harap olurken toksin ısıya
duyarlıdır ve 10 dakika kaynatmakla denatüre olur (1).
Uygun koşullarda hazırlanmayan ve saklanmayan kon-
servelerde bakteri çoğalıp toksin üretebilir (5,7).
Hastalık enfekte besin alınmasından 18-38 saat sonra
ortaya çıkar. Ancak, bu süre 2 saate kadar kısalabileceği
gibi 8 güne kadar da uzayabilir (1,8). Olgularımızdan sade-
ce birinde hastalık belirtileri 4. günde başlamıştı. İlk 24
saatte belirtilerin ortaya çıktığı olgumuz ise yoktu.
Hastalık önce oküler ve orofaringeal kasları etkiler.
Başlangıç bulguları, bulanık görme, dizartri ve disfaji ola-
bilir. Dört-beş gün içinde dessandan olarak ilerleyerek
ekstremite ve solunum kaslarına yayılır. Ağır olgularda
oküler kaslar ve dilin etkilenmesi belirgindir. Olguların
çoğunda midriyazis, ışık ve mesafeye zayıf pupil ceva-
bı, ağız kuruluğu, kabızlık, idrar retansiyonu gibi otono-
mik disfonksiyon bulguları vardır. Mental fonksiyonlar ve
duyu normal kalır (1,10,11). Hastalarımızın tamamında
bulantı, kusma, baş dönmesi, çift görme, konuşma ve
yutma bozukluğu vardı. Bir hastada göz kapağı düşüklü-
ğü, üç hastada bulanık görme, iki hastada dilde büyüme
veya ağırlaşma hissi, bir hastada ishal, iki hastada karın
ağrısı ve dört hastada halsizlik şikayetleri vardı. Yapılan
nörolojik muayenede bir hastada dışa ve yukarı bakış
kısıklılığı ile horizontal nistagmus, bir hastada ptoz tespit
edilirken bir hastada hafif olmak üzere bütün hastala-
rımızda değişik derecelerde dört ekstremite zaafı mev-
cuttu. Hastalardan ikisi (olgu 3 ve olgu 4), biri 19 diğeri
ise 30 gün olmak üzere trakeostomi kateteri yardımıyla
anestezi yoğun bakım ünitesinde ventilatör desteği ala-
rak izlenirken diğer hastalar solunum desteğine gereksi-
nim duymadı.
Botulismusun elektrofizyolojik bulguları hastalığın
erken döneminde ortaya çıkmayabilir. Zaman geçtikçe
hastaların %60’ından fazlasında elekrofizyolojik anor-
mallikler bulunur (10). Botulismusta görülebilen elektro-
fizyolojik bulgular şöyle özetlenebilir: 1. Motor sinir ileti
incelemeleri normaldir, 2. BKAP amplitudleri düşük bulu-
nur, 3. Repetetif uyarımlarla düşük frekanslarda (2/sn, 3/
sn, 4/sn, 5/sn, 10/sn) dekrement elde edilir, 4. Repetetif
uyarımlarla yüksek frekenslarda (20/sn, 50/sn) ve 10-30
saniyelik egzersizden sonra tek uyarım ile BKAP ampli-
tudlerinde istirahat haline göre %40-2000 inkrement elde
edilir, 5. İğne EMG de kısa süreli, düşük amplitüdlü motor
ünit aksiyon potansiyelleri bulunur, 6. Başlangıçtan iki
hafta sonra aktif denervasyon bulguları (fibrilasyon ve
pozitif diken) görülebilir, 7. Tek lif EMG de artmış jitter ve
blok bulunur (9,12). Botulismusta iyileşmenin motor sinir
terminalinde filizlenme ve yeni son plak oluşumu sonucu
olduğu bilinmektedir (13). Bu mekanizma iyileşme döne-
minde ortaya çıkan elektrofizyolojik bulguları açıklama-
mıza yardım eder.
Hastalarımızın elektrofizyolojik incelemeleri rutin EMG
yanı sıra, düşük ve yüksek frekanslarda repetetif uyarım
ve 10 saniye egzersiz sonrası uyarım uygulanarak yapıl-
dı. Tüm olguların duyusal ileti incelemeleri ve motor ileti
hızları normaldi. Tüm olgularda median sinir BKAP amp-
litüdü ve ek olarak iki hastada ulnar ve tibial sinir BKAP
amplitüdleri düşüktü. Bir hastada aynı uyarım şiddeti
ile tekrarlayan uyarımlarla median BKAP amplitüdünde
yükselme izlendi. Hastalarımızın tümünde düşük ve yük-
sek frekanslı ardısıra uyarımlarda özellik saptanmadı. Üç
hastada (olgu 1, olgu 3, olgu 6) egzersiz sonrası (10 sn
maksimal kası) fasilitasyon gözlenmezken, diğer üç has-
tada (olgu 2, olgu 4, olgu 5) fasilitasyon mevcuttu. Daha
sonraki günlerde yapılan kontrollerde (60.gün) olgu 6 da
tibial ve peroneal sinirlerde aynı uyarım şiddetinde uya-
rım ile fasilitasyon gözlendi.
Hastalarımızda elektrofizyolojik olarak botulismus
tanısını ilk destekleyen BKAP amplitüdlerindeki düşük-
lüktü. Daha sonra yapılan 10 saniye egzersiz sonrası tek
uyarımla inkrement aranması, botulismus tanısı konma-
sına en fazla katkısı olan inceleme oldu. İki olguda (olgu
1, olgu 3) belki de bu egzersizi iyi yapmamasından dolayı
inkrement elde edilemedi.
Yapılan bazı çalışmalarda başarısızlık oranının yüksek
V. Yayla, M. Çabalar, Ö. Yarka, V. Güzel, S. Uysal
Bakırköy Tıp Dergisi, Cilt 6, Sayı 3, 2010 /
Medical Journal of Bakırköy, Volume 6, Number 3, 2010
135
olmasına rağmen Botulismus tanısının doğrulanması için
mikrobiyolojik yöntemlerle toksin araştırılması yapılabil-
mektedir (3,7). Biz hastalarımızda toksin araştırması yap-
madık.
Aynı konserveden yiyen kişilerde aynı anda başlayan
belirti ve bulgular olduğunda tanı koymak son derece
kolaydır. Burada en önemli özellik, hastalığın akla gel-
mesi ve anamnezdir. Elektrofizyolojik bulgular açısından
Lambert-Eaton sendromu botulismusa benzer, ancak
hastalığın seyri ve kraniyal alandan ziyade ekstremiteleri
tutması ile botulismustan ayrılır.
Botulismus tedavisinin esası solunumun yakın taki-
bi ve desteğidir (6,8,9,13). Hastalarımızın hepsi solunum
desteği gerekebileceğinden dolayı anestezi yoğun bakım
ünitesinde izlendi. Ancak, sadece iki hastada (olgu 3 ve
olgu 4) solunum desteğine ihtiyaç duyuldu. Tedavide
erken dönemde antitoksin uygulaması da düşünülme-
si gereken bir seçenektir (14,15,16,17). Botulismus anti-
toksini, gıda ve yara botulizmi olan tüm hastalara veril-
mektedir. Toksin A, B, E için trivalan antitoksin olarak
hazırlanmıştır. Spesifik salgınlarda kullanılan A, B, C, D, E
ve F’ye karsı hazırlanmış polivalan antitoksin tipleri de
bulunmaktadır. Ancak, nöromuskuler bileşkeye bağla-
nan toksinler, antitoksin ile nötralize edilememektedir.
Dolayısı ile antitoksin, hastalığın ilerlemesini yavaşlata-
bilir ancak nörolojik bozukluk üzerine etki etmemekte-
dir (15). Olgularımızın hepsine erken dönemde antitoksin
tedavi verildi.
Sonuç olarak, konserve yeme sonrası ani gelişen
oküler ve orofaringeal kaslarda tutulumun ön planda
olduğu, ekstremite ve solunum kaslarının da tutulduğu
olgularda botulismus akla gelmelidir. Tanıyı desteklemek
için elektrofizyolojik incelemelerde BKAP amplitüdlerin-
deki düşüklük dikkate alınmalı, 10 sn maksimum kası
sonrası bu amplitüdlerde inkrement aranmalı ve hatta
sonuç yine alınmazsa yüksek frekanslarda repetetif uya-
rım yapılmalıdır. Botulismus olgularının monitorizasyonu,
destek tedavisi geciktirilmemelidir ve eğer mümkünse
yoğun bakım üniteleri olan merkezlerde izlenmelidir.
Klinik düzelme elektrofizyolojik düzelmeden daha önce
olmaktadır. Botulismus antitoksin uygulamaları temel
tedavi yöntemidir. Konserve yapımı, saklanması, kullanı-
mı ve botulismus yönünden halk bilgilendirilmelidir.
KAYNAKLAR
1. Lund BM. Foodborne Disease due to Bacillus and Clostridium
Species. Lancet 1990; 336: 983-986,
2. Weber JT, Hibss RG Jr, Darwish A, et al. A Massive outbreake of type
E Botulism associated with traditional salted fish in Cairo. J Infect
Dis 1993; 167: 451-454.
3. Woodruff BA, Griffin PM, McCroskey LM, et al. Clinical and laboratory
comparison of Botulism from Toxin Types A, B and E in the United
States, 1975-1988. J Infect Dis 1992; 166: 1281-1286.
4. Harvey SM, Sturgeon J, Dassey DE. Botulism due to Clostridium
baratii type F toxin. J Clin Microbiol 2002; 40: 2260-2266.
5. Aysal F, Deymeer F, Serdaroğlu P, Öge AE, Çakır N, Tütüncü A,
Özdemir C. Botulizm: Dört Olgu Nedeniyle Klinik ve Elektrofizyolojisi.
Klin Gelisim 1995; 8: 3761-3765.
6. Freedman M, Armstrong RM, Killian JM, Boland D. Botulism in a
patient with jejunoileal bypass. Ann Neurol 1986; 20: 641-643.
7. Onul M, Wilke A.Ülkemizde son yıllarda görülmeye başlayan
Botulismus olguları ve epidemiyolojik özellikleri. Mikrobiyol Bült
1989; 23: 284-291.
8. Cherington M. Botulism Ten Years Experience. Arch Neurol 1974,
30: 432-437.
9. Ropper AH, Brown RH. Adams and Victor’s Principles of Neurology.
Çeviri Editörü: Murat Emre. 8. Baskı, Ankara: Öncü Basımevi, 2005:
p. 1016-1045.
10. Sanders DB. Electrophysiologic study of disorders of neuromuscular
transmission. In: Aminoff MJ (Ed) Electrodiagnosis in Clinical
Neurology. 3. Edition, New York: Churchill Livingstone Inc 1992: p.
347-348.
11. Jubelt B. Merritt’s Neurology. Çeviri editörü: Barış Baslo, Candan
Gürses. 11. Baskı, Ankara: Öncü Basımevi, 2008: p. 259-261
12. Ertekin C (Ed). Santral ve Periferik EMG. 1. Baskı, İzmir: Meta Basım
Matbaacılık, 2006: p. 251-259
13. Vita G, Gırlanda P, Puglisi RM, Marabello L, Messina C. Cardiovascular-
reflex testing and single-fiber elecromyography in Botulism. A
longitudinal study. Arch Neurol 1987; 44: 202-206.
14. Işık N, Elibol B, Öztekin NS, Zileli T. Tedavi edilmiş Botulizm vakası.
Mikrobiyoloji Bülteni 1990; 24: 66-70.
15. Gupta A, Sumner CJ, Castor M. Adult botulism type F in the United
States, 1981-2002. Neurology 2005; 65: 1694-1700.
16. Elston HR, Wang M, Loo LK. Arm abscesses caused by Clostridium
Botulinum. J Clin Microbiol 1991; 29: 2678-2679.
17. From the Centers for Disease Control. Fish Botulism-Hawaii, 1990.
JAMA 1991; 266: 324-327.
Dostları ilə paylaş: |