Baxtiyorova-sevinch pdf

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

INFOKOMMUNIKATSIYA INJINIRINGGI FAKULTETI 432-22-GURUH II BOSQICH TALABASI BAXTIYOROVA SEVINCHNING

MA`LUMOTLAR BAZASI FANIDAN BAJARGAN MUSTAQIL ISHI


1-amaliy mashg`ulot
Ma`lumotlar bazasi dasturini o`rnatish va sozlash

1.mysql-installer-community-8.0.28.0.msi dasturini o’rnatish
MySql ni kompyuterga o’rnatish uchun dastlab mysql-installer-community- 8.0.28.0.mdesbinomlanuvchi o’rnatish paketini yuklab olamiz.
Shu bilan birga biz Microsoft Visual C++ 2015-2022 Redistribudteabble (x64)
nomlangan o’rnatish paketini ham yuklab olib, kompyuterimizga o’rnatishimiz kerak bo’ladi.
Quyida mysql-installer-community-8.0.d2as8tu.0rin.mi os’rinatish jarayoni ko’rsatilgan.

1.1-rasm. “Choosing a Setup T(Oy’prnea”tish turini tanlash) oynasi. Default (odatiy) holatda “Developer Defatuanllta”ngan bo’ladi. Biz uni o’zgartirmasdan “Nextt”ugmasini bosamiz.

1.2-rasm. “Check Requireme(nTatlsa”blarni tekshirish) oynasi. “Nextt”ugmasini bosamiz.

1.3-rasm. “Check requireme(nTatlsa”blarni tekshirish) oynasi. “Nextt”ugmasini bosamiz.

1.4-rasm. Ushbu muloqot oynasidagi “Yes”tugmasini bosamiz.

1.5-rasm. “Installation(O”’rnatish) oynasi. Undagi “Execute”(Bajarmoq) tugmasini bosamiz.

1.6-rasm. “Executetu”gmasi bosilgandan so’ng, ushbu muloqot oynasida berilgan barcha dastur va yordamchi dasturlar o’rnatiladi.

1.7-rasm. O’rnatish jarayoni nihoyasiga yetdi. Barcha dasturlar o’rnatilib bo’lindi. Endi “Nextt”ugmasini bosamiz.

1.8-rasm. “Product Configuratoiyonnas”i. Undagi “Nextt”ugmasini bosamiz.

1.9-rasm. “Type and Network(iTnugri”va tarmoq) oynasi. Undagi “Next”

tugmasini bosamiz.

1.10-rasm. “AuthenticatiMonethod”(Autentifikatsiya usuli) oynasi. Undagi

“Nextt”ugmasini bosamiz.

1.11-rasm. “Accounts and Ro(Hleisso”blar va rollar) oynasi. Undagi “MySql Root Passwor(dM”ySql asosiy paroli) deb nomlangan kiritish paneliga parol yaratib kiritamiz va “Repeat Passwo(Pradro”lni takrorlash) deb atalgan kiritish qutisiga parolimizni takroran kiritamiz. So’ngra “Nextt”ugmasini bosamiz.

1.12-rasm. “Windows Servi(cWei”ndows xizmati) oynasi. Unga hech qanday o’zgartirish kiritmay, “Nextt”ugmasini bosamiz.

1.13-rasm. “ApplyConfiguration(K”onfiguratsiyani qo'llash) oynasi. Unda “Configurationsteps”(Konfiguratsiya bosqichlari) berilgan. “Execute” (Bajarmoq) tugmasini bosamiz.

1.14-rasm. “Apply Configurati(oKnon”figuratsiyani qo'llash) oynasi. “Execute” (Bajarmoq) tugmasini bosganimizdan so’ng, “Configurationsteps” (Konfiguratsiya bosqichlari) ketma-ketlikda bajariladi.

1.15-rasm. “Apply Configurati(oKnon”figuratsiyani qo'llash) oynasi. “Execute” (Bajarmoq) tugmasini bosganimizdan so’ng, “Configurationsteps” (Konfiguratsiya bosqichlari) ketma-ketlikda bajarildi va jarayon yakunlandi. Endi “Finisht”ugmasini bosamiz.

1.16-rasm. “Product Configuratoiyonnas”i. Undagi “Nextt”ugmasini bosamiz.

1.17-rasm. “MySqlRouterConfiguration(M” ySql router konfiguratsiyasi) oynasi. Undagi “Finisht”ugmasini bosamiz.

1.18-rasm. “Product Configurat(iMonah”sulot konfiguratsiyasi) oynasi. Undagi

“Nextt”ugmasini bosamiz.

1.19-rasm. “Connect To Serv(Seerr”verga ulanish) oynasi.

1.19-rasm. “Connect To Serv(eSerr”verga ulanish) oynasi. Undagi “Password” (Parol) deb nomlangan kiritish qutisiga yuqorida o’rnatgan parolimizni kiritamiz va “Check”tugmasini bosamiz. “Connection succee(Udleandi”sh muvaffaqiyatli amalga oshirildi) degan yozuv “Statusg”a chiqdi. Endi “Nextt”ugmasini bosamiz.

1.20-rasm. “Apply Configuratiooynna”si. Undagi “Executetu”gmasini bosamiz.

1.21-rasm. “Apply Configurationo”ynasi. Undagi “Execute”tugmasini bosganimizdan keyin “Configuration Stebapjasr”iladi.

1.22-rasm. “Apply Configurationo”ynasi. Undagi “Execute”tugmasini bosganimizdan keyin “Configuration Stbeapjasri”ldi. Endi “Finish”tugmasini bosamiz.

1.23-rasm. “Product Configuratoiyonnas”i. Undagi “Nextt”ugmasini bosamiz.

1.24-rasm. “Installation Comp(lOetʻren”atish tugallandi) deb nomlangan oyna. U MySqlni o’rnatish jarayoni tugallanganini bildiradi. Undagi “Finish”tugmasini bosamiz.

1.25-rasm. “MySql Sheolly”nasi.

1.26-rasm. MySQL Workbench dasturi dastlabki oynasi. Bu oyna bizga hozircha kerak bo’lmaydi. Shuning uchun uni yopamiz.

1.27-rasm. “MySQL 8.0 Command Line Cdlieebnnto”mlanuvchi oynani ochib olamiz.

1.28-rasm. “MySQL8.0 CommandLine Client”oynasi ochildi. Endi biz parolimizni kiritamiz va Enter tugmasini bosamiz.

1.29-rasm. “MySQL 8.0 Command Line Colyineansit. ”Parolimizni kiritib, Enter tugmasini bosdik, endi biz MySqldan bemalol foydalana olamiz.













4-AMALIY ISH
Mavzu: Ma’lumotlarni tanlash va ular ustida amallar.AND, OR, NOR mantiqiy standart so’zlardan foydalanish.
Dml tilining ikki xil turi mavjud- protsedurali va protsedurali bo'lmagan tillar. Ular bir-biridan ma‘lumotlardan ko'chirma olish usullari bilan farqlanadi. Ular o'rtasidagi asosiy farq, protsedurali tillar odatda MB da ketma-ket ravishda axborotlarni qayta ishlaydi, protsedurali bo'lmagan tillar butun yozuvlar to'plamiga birdan operatsiyaga kirishadi.
So`rov: Insert into talabalar(id, FISH, tug’ilgan_kuni,viloyati) values(0, ‘Hoshimova Saidaxon’, ’17.09.2002’, ‘Namangan’); Natija:

2. 
   Jadvalni tanlaymiz va SELECT operatori orqali ekranga chiqaramiz.
   

So`rov: Select * from talabalar; Natija:




DML tili so’rovlari:
SELECT – Amal bajaradigan jadvalimizni tanlash, ekranga chiqarish komandasi. Sintaksisi esa quyidagicha:
SELECT *FROM // jadvalni to’liq chiqarish SELECT FROM // jadval ustunlarini chiqarish
INSERT – SQL da barcha satrlar ushbu buyruq yordamida kiritiladi. Sintaksisi esa quyidagicha:
INSERT INTO VALUES (“ustun_info”, “ustun_info”, … );
DELETE – satrlarni jadvaldan o‘chirish buyrug‘i. Sintaksisi esa quyidagicha:
DELETE FROM WHERE qidiruv_sharti;UPDATE – Maydon qiymatlarini o‘zgartirish buyrug‘i. Sintaksisi esa 2 hil:
UPDATE SET column=expression;
UPDATE SET column=expression
WHERE qidiruv_sharti.

.

5-AMALIY ISH
Mavzu: Ma’lumotlarni saralash. WHERE standart so‘zidan foydalanish
Ishdan maqsad: Ma`lumotlar bazasiga so`rovlar tizimini yaratish, saralash va WHERE standart so’zidan foydalanishni o’rganish va ko’nikmaga ega bo’lish.

1. 
   Avvalgi amaliy ishda yaratgan bazamizning jadvallarini ko‘ramiz;
   

So`rov: show tables from universitet;
N atija:
Bu jadvallarning har birini desc buyrug‘i yordamida ko‘rib chiqamiz ( batafsil 3-4-laboratoriyada ko‘rgan edik);
So`rov:desc talabalar;
Desc oqituvchilar;
Desc fakultet;

Qurilma jadvalidan birinchida turgan qurilma nomi va IDsini chiqaramiz;

So`rov: Select min(id) from yonalish;

Natija:

LOWER yordamida hamma harflarni kichraytiramiz. Upper yordamida esa hamma harfni kattartiramiz.

6-

6-AMALIY ISH

Mavzu: Group by va Order by standart so’zlaridan foydalanib
So’rov yaratish
Ishdan maqsad: Berilgan predmet soha ma`lumotlar bazasidan foydalanib GROUP BY va ORDER BY standart so`zlaridan foydalanishni o`rganish.




GROUP BY punkti qatorlarni guruhlarga ajratadi, lekin natijalarni aniq tartibda saralash shart emas. Buyurtmani o'zgartirish uchun GROUP BY bandiga mos keladigan ORDER BY moddasidan foydalaning. ORDER BY moddasida ishlatiladigan ustunlar ORDER BY ning normal ishlatishidan farqli SELECT ro'yxatida paydo bo'lishi kerak.











7-amaliy ish
Mavzu: UNION, INTERSECT va MINUS standart so‘zlaridan foydalanish

Ishdanmaqsad:Berilganpredmetsohama`lumotlarbazasidanfoydalanib UNION,INTERSECT va MINUS standartso`zlaridan foydalanishni o`rganish.

Uslubiyko`rsatmalar:Agar select operatorida from so‘zidan keyin 1 ta jadval emas 2 ta jadval ishlatilsa, bunda so‘rovni natija tashkil qiluvchi jadval 1jadvali xar bir satri bilan 2-jadvalni xar bir satriga ulashdan (kombinatsiyadan) yaratiladi. Bu amal jadvallarni birlashtirish deyiladi.
Rеlyatsion Mbda axborotlarni ortiqchaligini normallashtirishyo‘libilankamaytiriladi.Jadvallarustidaharxilamallarbеrishmumkin.BuamallarnitartiblabishlabchiqqanodamKoddhisoblanadi.Amallargaquyidagilarkiradi:
- birlashtirish(UNION);
- kеsishuv(INTERSECT);
- ayirma(MINUS);

Oqituvchilar va Oqituvchilar_1 jadvallarini ko‘ramiz;

So’rov: select*from oqituvchilar;
Natija:


Select*from oqituvchilar_1;
Natija:

Bu ikki jadvalni UNION yordamida birlashtiramiz.

So‘rov:
SELECT * FROM oqituvchilar
UNION
SELECT * FROM oqituvchilar_1;
Natija:

Bu jadvalni UNION ALL yordamida birlashtiramiz.

So 'rov:
SELECT * FROM oqituvchilar
UNION ALL
SELECT * FROM oqituvchilar_1;
Natija: