Fяxrяddиn mustafayev

Populyasiyanın  genetik  quruluşu  isə  növün  fərdlərinə  mənsub  olan  genin, 
yaxud onun allellərinin yığımı (dəsti), yayılması və tezliyindən ibarətdir. 
Ġnbridinqin  resessiv  letal  genlərin  yayılmasına  təsiri.  Genetik  cəhətdən 
qohumluq əlaqəsi olan heyvanların cütləşməsi inbridinq adlanmaqla bu üsuldan 
cins  heyvandarlıq  təsərrüfatlarında  ğələcək  nəsillərdə  bu  və  ya  digər  qiymətli 
əlamətlərin  möhkəmləndirilməsi  məqsədilə  geniş  istifadə  olunur.  Qohumluq 
əlaqəsi  olan  heyvanlarda  həmişə  allel  cütlərin  uyğunluğu  mövcud  olur.  Bu 
uyğunluq nə qədər çox olarsa, onda qohumluq dərəcəsi daha yaxın olur. Hər bir 
heyvan genotipdə həm homoziqot, həm də heteroziqot vəziyyətində allel genlərə 
malik  olur.  Heteroziqot  vəziyyətində  adətən  zərərli  mutant  resessiv  genlər 
yerləşir.  İnbridinq  zamanı  heteroziqot  vəziyyətində  mutant  resessiv  genləri 
daşıyan  qametlərin  artması  və  onların  homoziqot  vəziyyətinə  keçməsi  ehtimalı 
yüksəlir. Bu ehtimal cütləşmədə iştirak edən qohumluq əlaqəsi olan heyvanların 
qohumluq  dərəcəsi  ilə  düz  mütənasib  olub,  S.Raytanın  nisbətən  dəyişilmiş 
düsturu ilə təyin edilir: 
 
 

---

 
192 
F
x 
=[  (1) n+n
1
-1 (1+fa) 2 
                                                                                   
            Burada, 
Fx– inbridinq nəsil əmsalını; 
n – ana tərəfdən qohumluq əlaqəsini; 
n
1
– ata tərəfdən qohumluq əlaqəsini; 
fa-isə ümumi inbridinq əmsalını göstərir. 
Beləliklə,  inbridinqin  tətbiqi  nəticəsində  genlərin  çoxalma  intensivliyi 
dəyişilir,  resessiv  homoziqotların  yayılması  ehtimalı  artır,  inbred  depressiya 
yaranır.  Bu  zaman  heyvanların  yaşama  müddəti,  məhsuldarlığı  və  balavermə 
qabiliyyəti  çox  azalır,  anomal  fərdlərin  doğulması  daha  yüksək  faiz  təşkil  edir. 
Bunu  nəzərə  alaraq  heyvandarlıqda  inbridinqdən  istifadə  edilməsinə  yol 
verilməməlidir.