Fяxrяddиn mustafayev

Ontogenetik  üsul  –  müxtəlif  mühit  şaritində  ontogenezdə  genlərin  təsirini 
təhlil etmək üçün tətbiq edilir. İrsiyyət və dəyişkənliyi öyrənmək üçün biokim-
yəvi, fizioloji və s. üsullara da istinad olunur. 
Fonogenetik üsul – ontogenez zamanı xarici mühit amillərinin və genlərin 
orqanizmlərin  əlamətlərinin  dəyişilməsinə  təsir  dərəcəsini  müəyyən  etmək 
məqsədilə  tətbiq  olunur.  Qida  zəncirinin  və  mühitin  dəyişilməsi  orqanizmlərin 
dəyişilməsinə zəmin yaradır. 
Biometrik  üsul  –  bir  qrup  riyazi  üsullardan  ibarət  olub,  bütün  üsulların 
tərkib hissəsini təşkil edən statistik analizlərin nəticəsi hesab olunur. Analizlərin 
nəticələrinin  ehtimallılıq  dərəcəsinə  əsasən  təcrübə  və  nəzarət  qrupları 
arasındakı fərqin düzgünlük dərəcəsi müəyyən edilir. 

---

 
27 
Mutasion üsulla – mutagen amillərin təsirindən orqanizmin hüceyrələrində 
xromosomların,  DNT-nin,  ümumilikdə  genetik  aparatın  xassələrinin  dəyişilmə 
dinamikası müəyyənləşdirilir. Bu üsuldan bitkilərin və ipək (barama) qurdlarının 
seleksiyasında,  bakteriyaların  yeni  ştammlarının  alınmasında  hazırda  geniş 
istifadə olunur. 
Əkizlər üsulu – bir, iki, üç və daha artıq yumurta hüceyrələrinin mayalan-
ması  zamanı  əmələ  gələn  əkizlər  üzərində  xarici  mühit  amillərinin  orqanizmə 
təsirini və onların genotiplə vəhdətinin öyrənilməsində istifadə edilir. 
Monosom üsulu – genlərin  yerləşdiyi xromosomu və onların xromosomda 
yerləşdiyi yeri təyin etmək məqsədilə istifadə olunur.