Bazar konyunkturasin boljaw usillari Reje: Kirisiw Bazar konyunkturasi haqqinda tu’sinik Bazar konyunkturasi haqqında túsinik

Arnawlı informaciya bazardı úyreniw boyınsha arnawlı ilajlar (xalıq, qarıydarlar, sawda hám sanaat qánigeleri, ekspertler arasında ótkerilgen sorawlar, konyunktura keńesleri) nátiyjesinde alınǵan maǵlıwmatlardı, sonıń menen birge, ilimiy-izertlew shólkemleriniń materiallarınan dúziledi. Arnawlı informaciya bólek bahaǵa iye, sebebi ol basqa jollar menen alıw múmkin bolmaǵan maǵlıwmatlardı óz ishine alǵan. Sol sebepli bazar konyunkturasini úyreniwde keńlew arnawlı informaciyanı qolǵa kirgiziwge bólek áhmiyet beriw kerek boladı. Tavar bazarı yamasa satıw bazarın gúzetip barıwdı támiyinlew ushın kárxanalar (birlespeler) óz informaciya dáreklerin tayansh punkt (bazalıq ) — dúkan, sawda dáldalshıları tarmaǵı, qánigelestirilgen tutınıw panelleri kórinisinde dúziwleri, shólkemlestiriwleri múmkin.

Dúkanlar — tayansh punktleri tarmaǵı kárxana tárepinen satıw jerinde xalıq talabınıń rawajlanıwın baqlaw (tuwrıdan-tuwrı marketing) ushın tashkil etiledi. Bul tarmaq bul tovarlardı satıwdı satıw jerinde ámelge asıratuǵın hám shártnamalıq tiykarlarda talaptıń rawajlanıwın baqlawǵa razı bolǵan firma sawda dúkanları esabınan qáliplestiredi. Sawda dáldalshıları tarmaǵı kárxananıń bazardı úyreniw xızmeti tárepinen kótere qarıydarlardıń talaplarınıń rawajlanıwın hám tiyisli tavar bazarındaǵı qáliplesip atırǵan konyunkturani baqlawdı ámelge asırıw ushın tashkil etiledi. Sawda dáldalshıları retinde kótere firmalar hám sawda kárxanaların tańlaw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı.

Tavar bazarınıń konyunkturasini úyreniw bul gruppa tovarların islep shıǵarıw hám jıberiwdi usaqlap satıw sawdanıń kólemi hám strukturasın, kárxanalardıń bazaları, kótere hám usaqlap satıw sawda daǵı tavar rezervlerin tariyplovchi kórsetkishlerdi analiz etiwge tiykarlanǵan. Sol sebepli bazar konyunkturasini izertlewdiń informaciya támiynatınıń bas maqseti bazar konyunkturasini qáliplestiriwshi faktorlardı anıqlaw, xalıq talabınıń rawajlanıwın hám tavar usınısınıń tiykarǵı nizamlıqları hám de ayriqshalıqlarınıń muǵdarlıq hám sapa xarakteristika (xarakteristika ) larini alıw imkaniyatın beretuǵın kórsetkishler sistemasın jaratıw bolıp tabıladı.

Bunday kórsetkishlerge tómendegiler kiredi:

- tovarlardı assortiment boyınsha islep shıǵarıw ;

- tavar assortimentin jańalaw ;

- materiallar, shiyki zat, islep shıǵarıw quwatları menen támiyinlew;

- tovarlardıń assortiment rezervleri (sonday-aq, kárxanada hám sawda shólkemlerinde);

- tovarlardı sapasız ónimge shıǵarıw hám reklamatsiyalar (sonday-aq, kótere, usaqlap satıw, firmalıq );

- kárxana iyelegen bazar úlesiniń ózgeriwi;

- básekishiler iyelegen bazar úlesiniń ózgeriwi;

- tovarlardı jıberiw buyırtpalarınıń atqarılıwı ;

- qarıydarlardıń talapları daǵı ózgerisler;

- yoyilgan assortimentte qandirilmagan talaptıń úlkenligi;

- baxalar dinamikası ;

- tovarlardı pasaytirilgan bahalarda satıw (sonday-aq, baxalardı arzanlastırıw, máwsimiy satıw hám taǵı basqalar ).

Konyunktura kórsetkishleri mánisiniń itimal bolǵan esap -kitapları kóp variantlı xarakterge iye, bul tómendegi jaǵdaylar menen anıqlanadı :

— esap -kitap etilgen hár qanday shama shamalıq itimal xarakterine iye boladı hám birdey bolıwı múmkin emes hám de ol bildiriwi múmkin bolǵan mánislerdiń málim intervalında jaylasıwı kerek;

— bir ǵana kórsetkishtiń ózi hár qıylı juwmaqlawshı maǵlıwmat alıw imkaniyatın beretuǵın túrli usıllardan paydalanıp esap -kitap etilgen bolıwı múmkin;

— esap -kitaplar túrli sharayatlar hám faktorlardıń túrlishe sapa mánislerin esapqa alıp ámelge asırılıwı múmkin.

Bazar konyunkturasini izertlewdiń nátiyjeleri túrli tu’rdegi analitik hújjetler formasında usınıs etiliwi múmkin.

Bular :

1. Erkin obzor yamasa lekciya. Umumekonomikalıq hám tarmaq kórsetkishleriniń dinamikası, konyunkturaning bólek shártleri analiz etiledi.

2. Konyunkturaning temayi (mashqalalı yamasa tavar ) obzori. Bir qatar tovarlar ushın tipik bolǵan eń aktual máseleler yamasa anıq tavar bazarınıń mashqalası anıqlanadı.

3. Operativ (signal ) konyunktura informaciyası. Operativ informaciyanıń tiykarǵı derekleri sawda xabarshılarınıń maǵlıwmatları, xalıq ortasında ótkerilgen sorawlar, qánigelerdiń ekspert bahaları bolıp tabıladı.

Mısal retinde tovarlardı satıw bazarınıń konyunktura

Obzori sistemasın keltiremiz. Konyunktura obzori tómendegi bólimlerden dúziledi.

Bunday bahalaw islep shıǵarıw, ónim jıberiw, tovarlardı satıw hám olardıń rezervleri (anıq kárxananıń, ónim jıberiwdiń ortashalıǵı haqqındaǵı informaciyalardıń arnawlı gúzetisler nátiyjeleri, ónimdi jańalaw, tovarlardıń sapasın asırıw hám taǵı basqalar boyınsha. Usılar haqqındaǵı maǵlıwmatlardıń analizinen kelip shıǵıp ámelge asıriladı.