Bilet 1 Gemi qazan qurgulari haqqinda

Bilet 5

Суал 1. Od borulu qazanların quruluşu haqqında.

Od borulu qazanlarda su boruların ətrafında ,Su botulu

qazanlarda su boruların içində olurlar.

Suyun və buxar-su qarışığının hərəkətinə görə isə qazanlar suyun təbii

sirkulasiyalı və kənar qüvvələərin köməyi ilə sikulasiyalı qazanlara

ayrılır.Burada suyun sirkulasiyası xüsusi nasosların köməyi ilə,birinci halda isə

isti və buxar-su qatışıqının xüsusi çəkilərinin fərqinə görə alınınr.
Суал 2 . Nəzarət ölçü cihazlarına olan tələblər haqqında.

Суал 3. TM-da buxarın daxilində enerjinin çevrilmə prosesi haqqında.

Суал 4. TM-nin dizel mühərriklərindən üstünlükləri.

Суал 5. Su borulu qazanların quruluşu haqqında.

Su borulu Suyun və buxar-su qarışığının hərəkətinə görə isə qazanlar suyun təbii

sirkulasiyalı və kənar qüvvələərin köməyi ilə sikulasiyalı qazanlara

ayrılır.Burada suyun sirkulasiyası xüsusi nasosların köməyi ilə,birinci halda isə

isti və buxar-su qatışıqının xüsusi çəkilərinin fərqinə görə alınınr. Qazan qurğusunun effektiv və etibarlı işi suyun keyfiyyətindən

Qazanın içində hərəkətdə olan su – qazan suyu,qazana verilən su –

qidalandırıcı su,su itkilərinin əvəzinə verilən su isə əlavə edilən su adlanır

(distillat – ja adlanır).

Qazanda buxarlanmadan sonra qalan suyun tərkibində duzların miqdarı

artır,bu da daxildən səthlərdə ərpin əmələ gəlməsinə səbəb olur.Qızma

səthlərində əmələ gələn ərplər istilik mübadiləsini pozur,boruların artıq

dərəcədə qızmasına,onların çatlamasına gətirib çıxarır.Digər tərəfdən boruların

daxili səthləri suyun,buxarın və su – buxar qarışığının təsiri nəticəsində

korroziyaya uğrayır.Bununla yanaşı suyun tərkibində olan duzların

konsentrasiyası artır,nəticədə səthlərin (daxili) üzərində kövrək ərp əmələ

gəlir.Getdikcə su buxarları özləri ilə su damcılarını (tərkibində duzlar olan)

kollektoru tərk edir,borularda,armaturalarda,turbinin pərlərinin üzərində

çökür,onların işini pozur.Damcıların və tərkibində həll olunmuş duzlar,buxarla

kollektoru tərk etməsinin qarşısını aşağıda sadalanan əməliyyətlarla almaq

1)Qazandakı qaldırıcı borulardan çıxan su – buxar qarışığının kinetik enerjisini

kollektorda zəiflətməli.

2)Buxarın buxarlanma güzgüsündən bərabər çıxmasını(ayrılmasını) təmin etmək.

3)Buxarın buxar sahəsində mümkün qədər şaquli istiqamətdə çıxmasını təmoin

etmək və sürətini azaltmaq lazımdır.

4)Buxarın separasiyasını təmin etmək,onu təmiz qidalandırıcı su ilə yumaq.

İlk iki əməliyyətlar kollektorda su səviyyəsindən bir qədər aşağıda

yerləşdirilən dəlikli lövhənin (d=10 : 20 mm) vasitəsi ilə həll olunur.3 – cü

məsələni dəlikləri 10 mm olan Tavan lövhəsinin köməyi ilə həll edir.Həmin

lövhə kollektor boyunca buxarın bərabər yığışmasını da təmin edir.4 – cü

məsələnin həlli üçün kollektorun buxar sahəsində separasiya qurğusu və su

şəlaləsini yaradan xüsusi lövhə yerləşdirilir.Kollektora verilən qidalandırıcı

suyun təxminən yarısı lövhənin üzərinə verilir,buxar isə lövhənin altından

keçir və su qatından keçir.Burada buxarın tərkibində olan su damcıları

qidalandırıcı su ilə aparılır.Onların əvəzinə buxar su qarışığı separatora

keçir.Nəticədə kollektordan çıxan buxar duzlardan təmizlənir (qismən).Qazanın

etibarlı işləməsi üçün qazanda olan aşağı üfürmə klapanı ilə qazan üfürülür

və buxar separatorlaşdırılır.Suyun keyfiyyətinin əsas göstəriciləri:ümumi

duzluluq,xloridlərin miqdarı,ümumi codluq,qələvilik,fosfat və nitrat

ədədləri,hidrogen ionlarının cəmləşməsi (konsentrasiyası) qazların miqdarı,Su

qazana verilməzdən qabaq kondensatın təmizlənməsi və süzgəcdən

keçirilməsi,qidalandırıcı suyun yumşaldılması və qazlardan azad olunması

lazımdır.Suyun təmizlənməsi və süzgəcdən keçirilməsində məqsəd onu

mexaniki qarışıqlardan və neft məhsullarından azad olunmasıdır.Bu işlər

“Topli yaşik ” deyilən qurğuda aparılır.(filtr – koksdan,çətənə lifindən – kəndir

və ya ağac apilkasından,nazalondan,narçalardan istifadə olunur).Suda olan neft

məhsullarını isə aktivləşdirilmiş kömür vasitəsi ilə təmizlənir.

Sudan oksigen və karbon qazını xaric etmək üçün termiki deaerasiyadan

istifadə edirlər.Bəzən kimyəvi deqozasiyadan (yəni oksigenin sulfid və ya

hidrogenlə birləşmələrindən istifadə olunur).Müasir gəmilərdə suyun maqnit

(elektromaqnit) emalından da istifadə olunur.Qazan suyunda duzlar

(NaCl,MgCl,CaCl) ölçülürlər. (1mq/1kq su)

Suyun qazan daxili emalında (istifadəsində) qazana müxtəlif aşgarlar daxil

edirlər.Həmin aşgarlar ərp əmələ gətirən duzların çökməsinə səbəb olur və

bunun nəticəsində çöküntülər qazandan suyun aşağı üfürülməsi ilə xaric

edilirlər (bu da qidalandırıcı suyun sərfinin 3 – 5 % artmasına səbəb olur).

Qazan suyuna aşgarlar qora qurğusu vasitəsi ilə daxil edilir (nasoslarla).