Bilet 1 Gemi qazan qurgulari haqqinda

Sual3-TM-de yaglama sistemleri(basqi zeni,hidrofor ve individuali)

Yağ təchizatı sxemi turbin qurğusunun vacib hissələrindən birini təşkil edir.

Çünki yağ sisteminin qeyri-kafi işləməsi turbin qurğularında – tənzimləmə və

mühafizə sistemində imtinaya, yastıqlardakı babbitin (qalayın) əriməsinə, yanğın

hadisələrinə və s. ağır qəzaya gətirib çıxarır.

Buna görə yağ təchizatı sxemini və onun ayrı-ayrı elementlərini daim

təkmilləşdirirlər və həmişə diqqətlə yanaşırlar.

Turbin qurğularında yağdan işçi cisim kimi tənzimləmə sistemlərində, turbin

qurğusunun yastıqlarının yağlanması və soyudulması üçün, hidrogenlə işləyən

generatorların kiplənməsi üçün, bəsləyici nasosların hidromuftalarında və s.

istifadə edirlər. İşlədilən yağın təzyiqinə görə yağ sistemlərini iki hissəyə bölmək

olar – yağlama sistemində, generatorun kipləməsində, hidromuftanın bəsləməsində

alçaq təzyiqli yağdan, tənzimləmə sistemində isə yüksək təzyiqli yağdan istifadə

edirlər.

Yağlama sistemində yağın təzyiqi 0,295 MPa, generatorun kipləmə sistemində

0,392 MPa-dan yüksək olmamalıdır.

Tənzimləmə sistemində yağın təzyiqi turbin qurğusunun gücündən,

parametrlərindən və konstruktiv xüsusiyyətlərindən asılıdr. Kiçik və orta güclü

turbinlərdə bu təzyiq 0,49-0,98MPa-a bərabərdir. Turbinin gücü və buxarın

başlanğıc parametrləri artdıqca, tənzimləmə sistemindəki yağın təzyiqi də artır.

Bu servomotorun həcmini azaldır və tənzimləmənin təsirini sürətləndirir.

Tənzimləmə sistemində yağın təzyiqinin artması yanğın təhlükəsini artırır.

Yağın öz-özünə alışma temperaturu 370-3800C bərabərdir. Yağ temperaturu alışma

temperaturundan yüksək olan elementlərə toxunanda alışır. Yağ yananda çoxlu

miqdarda istilik ayrılır. Yağın yanması turbində ağır qəzaya səbəb olur. Ən çox

yanğın təhlükəsi tənzimləmə sistemində boru partlayanda yaranır.

Ona görə də yanğın təhlükəsizliyini azaltmaq üçün yağın əvəzinə tənzimləmə

sistemində sudan və yaxud yanğıya davamlı olan sintetik mayedən istifadə edirlər

(OMTİ-mayesi, öz-özünə alışma temperaturu təxminən 7200C təşkil edir). Belə

halda tənzimləmə sistemi bütünlüklə yağlama sistemindən ayrılır. XTZ-da (Xarkov

Turbin Zavodunda) buraxılan K – 300 – 240, K – 500 – 240 və T – 250 – 240

turbinlərinin tənzimləmə sistemində sudan istifadə olunur. OMTİ odadavamlı

sintetik mayedən isə LMZ (Sankt-Peterburq zavodu) bütün turbinlərdə istifadə

edir.

Yağlama sistemində yağın təzyiqi azalanda yağlama sisteminə yağ ehtiyat və

qəza yağ nasosları ilə verilir. Ehtiyat yağ nasosu dəyişən cərəyanla, qəza yağ

nasosu isə sabit cərəyanla işləyən elektrik mühərrikləri ilə hərəkətə gətirilir.

Həcm tipli nasosların müsbət cəhəti ondan ibarətdir ki, nasosun sorma xəttində

hava olanda nasos sorma xəttində seyrəklik yarada bilir. Nasosun bu xüsusiyyəti

onun etibarlı sormasını təmin edir.

Həcm tipli nasosların mənfi cəhəti reduktordan istifadə olunmasıdır (reduktor

tez-tez işdən çıxır). Bu mənfi cəhət mərkəzdənqaçma tipli yağ nasoslu sxemlərdə

aradan qaldırılır.

Mərkəzdənqaçma nasosunun yaratdığı təzyiq mayenin sıxlığı və dairəvi sürətin

kvadratı ilə düz mütənasibdir. Mərkəzdənqaçma tipli nasosun sorma xəttində hava

olanda o, yağ çənindən yağı sovura bilmir.

300 MVt və ondan yüksək güclü turbinlərdə baş yağ nasosunu birinci yastığın

blokunda yerləşdirmək çətin olduğu üçün, tənzimləmə və yağlama sistemlərində

müxtəlif mayelərdən istifadə olunduğundan yağlama və tənzimləmə sistemləri bir-

birindən ayrılıb. Bu turbinlərdə yastıqların yağlanmasına yağ elektrik mühərriki ilə

hərəkətə gələn xüsusi alçaq təzyiqli mərkəzdənqaçma nasosu ilə verilir. Yanğın

təhlükəsizliyini artırmaq üçün nasos yağ çəni ilə birlikdə, turbindən xeyli uzaqda,

maşın sexinin 0 səviyyəsində yerləşdirilir. Turbinlərdə mərkəzləşdirilmiş yağlama

sistemindən istifadə edirlər.

Yağ təchizatının etibarlığını artırmaq üçün hər aqreqatda bir neçə nasos qurulur

– dəyişən cərəyanlı baş və ehtiyat yağ nasosları, sabit cərəyanlı qəza yağ nasosları.

K – 300 – 240 LMZ və XTGZ turbinlərində iki baş və iki qəza yağ nasosu qurulur.