BİLİNÇ bozukluklarinda ilkyardim bilinç bozukluğu/ bilinç kaybı nedir?

BİLİNÇ 

BOZUKLUKLARINDA 

İLKYARDIM

Bilinç bozukluğu/ bilinç kaybı 

nedir?

Beynin normal faaliyetlerindeki bir aksama 

nedeni ile uyku halinden başlayarak 

(=bilinç 

bozukluğu),

hiçbir uyarıya cevap vermeme 

haline kadar giden 

(=bilinç kaybı)

bilincin 

kısmen yada tamamen kaybolması halidir.

Bayılma (Senkop):

Kısa süreli, yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır. 

Beyne giden kan akışının azalması sonucu 

oluşur.

Koma:

Yutkunma ve öksürük gibi reflekslerin ve 

dışarıdan gelen uyarılara karşı tepkinin 

azalması yada yok olması ile ortaya çıkan uzun 

süreli bilinç kaybıdır.

Bilinç kaybı nedenleri nelerdir?

Bayılma nedenleri:

Korku, aşırı heyecan

Sıcak, yorgunluk

Kapalı ortam, kirli hava

Aniden ayağa kalkma

Kan şekerinin düşmesi

Şiddetli enfeksiyonlar

Koma nedenleri:

Düşme veya şiddetli darbe

Özellikle kafa travmaları

Zehirlenmeler

Aşırı alkol, uyuşturucu kullanımı

Şeker hastalığı

Karaciğer hastalıkları

Havale gibi ateşli hastalıklar

Bilinç bozukluğu belirtileri nelerdir?

Bayılma ( Senkop) Belirtileri:

Baş dönmesi, baygınlık, yere düşme

Bacaklarda uyuşma

Bilinçte bulanıklık

Yüzde solgunluk

Üşüme, terleme

Hızlı ve zayıf nabız

Koma belirtileri:

Yutkunma, öksürük gibi tepkilerin kaybolması

Sesli ve ağrılı dürtülere tepki olmaması

İdrar ve gaita kaçırma

Bilinç bozukluğu durumunda 

ilkyardım nasıl olmalıdır?

Kişi başının döneceğini hissederse;

Sırt üstü yatırılır, ayakları 30 cm. kaldırılır,

Sıkan giysiler gevşetilir,

Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesi 

sağlanır.

Eğer kişi bayıldıysa;

Sırt üstü yatırılarak ayakları 30 cm kaldırılır,

Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve 

açıklığın korunması sağlanır,

Sıkan giysiler gevşetilir,

Kusma varsa yan pozisyonda tutulur,

Solunum kontrol edilir,

Etraftaki meraklılar uzaklaştırılır

Bilinç kapalı ise:

Hasta/yaralının yaşam bulguları değerlendirilir 

(ABC),

Hasta/yaralıya koma pozisyonu verilir ,

Yardım çağrılır (112),

Sık sık solunum ve nabız kontrol edilir,

Yardım gelinceye kadar yanında beklenir.

Koma pozisyonu (yarı yüzükoyun-

yan pozisyon) nasıl olmalıdır

Sesli veya omuzun dan hafif sarsarak, uyarı 

verilerek bilinç kontrol edilir,

Sıkan giysiler gevşetilir,

Ağız içinde yabancı cisim olup olmadığı 

kontrol edilir,

Bak, dinle, hisset yöntemi ile solunum kontrol 

edilir,

Şah damarından nabız kontrol edilir ,

Hasta/yaralının döndürüleceği tarafa diz 

çökülür,

Hasta/yaralının karşı tarafta kalan kolu 

karnının üzerine konur ,

Karşı taraftaki bacağı dik açı yapacak şekilde 

kıvrılır ,

İlkyardımcıya yakın kolu baş hizasında 

omuzdan yukarı uzatılır ,

Karşı taraf omuz ve kalçasından tutularak bir 

hamlede çevrilir ,

Üstteki bacak kalça ve dizden bükülerek öne 

doğru destek yapılır ,

Alttaki bacak hafif dizden bükülerek arkaya 

destek yapılır ,

Başı uzatılan kolun üzerine yan pozisyonda 

hafif öne eğik konur ,

Tıbbi yardım (112) gelinceye kadar bu 

pozisyonda tutulur ,

3-5 dakika ara ile solunum ve nabız kontrol 

edilir.

Havale nedir?

Sinir sisteminin merkezindeki bir tahriş  

yüzünden beyinde meydana gelen elektriksel 

boşalmalar sonucu oluşur. Vücudun adale 

yapısında kontrol edilemeyen kasılmalar olur.

Havale nedenleri nelerdir

Kafa travmasına bağlı beyin yaralanmaları

Beyin enfeksiyonları

Yüksek ateş

Bazı hastalıklar

Nedenlerine göre havale çeşitleri 

nelerdir

Ateş nedeniyle oluşan havaleler

Sara krizi (=Epilepsi)

Ateş nedeniyle oluşan havale nedir

Herhangi bir ateşli hastalık sonucu vücut 

sıcaklığının 38°C ' nin üstüne çıkmasıyla 

oluşur. 

Genellikle 6 ay-6 yaş arasındaki çocuklarda 

rastlanır.

Ateş nedeniyle oluşan havalede 

ilkyardım nasıl olmalıdır?

Öncelikle hasta ıslak havlu ya da çarşafa 

sarılır,

Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda sıcaklığında 

bir küvete sokulur,

Tıbbi yardım istenir (112).

Sara krizi (=Epilepsi) nedir?

Kronik bir hastalıktır. 

Doğum sırasında yada daha sonra herhangi bir 

nedenle beyin zedelenmesi oluşan kişilerde 

gelişir.

Her zaman tipik sara krizi karakterinde 

olmasa da bazı belirtilerle tanınır. 

Sara krizini davet eden bazı durumlar olabilir. 

Örneğin uzun süreli açlık, uykusuzluk, aşırı 

yorgunluk, kullanılan ilaçların doktor izni 

dışında kesilmesi ya da değiştirilmesi, 

hormonal değişiklikler sara krizinin ortaya 

çıkmasına neden olabilir. 

Bazı durumlarda sara krizi, madde 

bağımlılarının geçirdiği madde yoksunluk krizi 

ile karıştırılabilir.

Sara krizinin belirtileri nelerdir?

Hastada sonradan oluşan ve ön haberci denilen 

normalde olmayan kokuları alma, adale 

kasılmaları gibi ön belirtiler oluşur,

Bazen hasta bağırır, şiddetli ve ani bir şekilde 

bilincini kaybederek yığılır,

Yoğun ve genel adale kasılmaları görülebilir, 

10-20 saniye kadar nefesi kesilebilir,

Dokularda ve yüzde morarma gözlenir,

Ardından kısa ve genel adale kasılması, sesli 

nefes alma, aşırı tükürük salgılanması, altına 

kaçırma görülebilir,

Hasta dilini ısırabilir, başını yere çarpıp 

yaralayabilir, aşırı kontrolsüz hareketler 

gözlenir,

Son aşamada hasta uyanır, şaşkındır, nerede 

olduğundan habersiz, uykulu hali vardır.

Sara krizinde ilkyardım nasıl 

olmalıdır?

Olayla ilgili güvenlik önlemleri alınır (Örneğin 

kişi yol ortasında kriz geçiriyorsa olay 

yerindeki trafik akışı kesilmelidir).

Kriz, kendi sürecini tamamlamaya bırakılır,

Hasta bağlanmaya çalışılmaz,

Kilitlenmiş çene açılmaya çalışılmaz,

Genel olarak yabancı herhangi bir madde 

kullanılmaz, koklatılmaz yada ağızdan 

herhangi bir yiyecek içecek verilmez,

Kendisini yaralamamasına dikkat edilir,

Başını çarpmasını engellemek için başın altına 

yumuşak bir malzeme konur, 

Yaralanmaya neden olabilecek gereçler 

etraftan kaldırılır,

Sıkan giysiler gevşetilir,

Kusmaya karşı tedbirli olunur,

Düşme sonucu yaralanma varsa gerekli 

işlemler yapılır,

Tıbbi yardım istenir (112).

Kan şekeri düşüklüğü nedir?

Herhangi bir nedenle vücutta glikoz eksildiği 

zaman ortaya çıkan belirtilerdir. 

Kan şekeri düşmesinin nedenleri 

nelerdir?

Şeker hastalığı tedavisine bağlı

Uzun egzersizler sonrası

Uzun süre aç kalma

Barsak ameliyatı geçirenlerde yemek sonrası

Kan şekeri aniden düştüğünde hangi 

belirtiler görülür?

Korku

Terleme

Hızlı nabız

Titreme

Aniden acıkma

Yorgunluk

Bulantı

Kan şekeri düşüklüğü yavaş ve uzun 

sürede oluşursa hangi belirtiler 

görülür?

Baş ağrısı

Görme bozukluğu

Uyuşukluk

Zayıflık

Konuşma güçlüğü

Kafa karışıklığı

Sarsıntı ve şuur kaybı 

Kan şekeri düşmesinde ilkyardım 

nasıl olmalıdır?

Hastanın ABC’si değerlendirilir ,

Hastanın bilinci yerinde ve kusmuyorsa ağızdan 

şeker, şekerli içecekler verilir, fazla şekerin bir zararı 

olmaz (Ayrıca belirtiler fazla şekerden meydana 

gelmiş ise bile fazladan şeker verilmesi, hastanın 

düşük kan şekeri düzeyinde kalmasından daha az 

zararlı olacaktır. Çünkü düşük kan şekeri, beyinde ve 

diğer hayati organlarda kalıcı zararlara neden 

olabilir.),

15-20 dakikada belirtiler geçmiyorsa sağlık 

kuruluşuna gitmesi için yardım çağırılır ,

Hastanın bilinci yerinde değilse koma 

pozisyonu verilerek tıbbi yardım çağırılır(112). 

Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri 

nelerdir?

Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri arasında en sık 

angina pektoris ve miyokart enfarktüsü 

görülür. 

Her ikisi de kalp kasının belli bir yerine 

gönderilen kanın azalması sonucu oluşur.

Göğüste kuvvetli ağrı belirtileri 

nelerdir?

Kalp Spazmı (Angina Pektoris) 

belirtileri:

Sıkıntı veya nefes darlığı olur,

Ağrı hissi; genellikle göğüs ortasında başlar, 

kollara, boyuna, sırta ve çeneye doğru ilerler

Sıklıkla fiziksel hareket, fiziksel zorlanma, 

heyecan, üzüntü yada fazla yemek yeme 

sonucu ortaya çıkar,

Kısa sürelidir, ağrı yaklaşık 5-10 dakika kadar 

sürer 

Ağrı, istirahat ile durur, istirahat halindeyken 

görülmesi ciddi bir durumu gösterir,

Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti 

değişmez.

Kalp Krizi (Miyokart Enfaktüsü) 

belirtileri:

Hasta ciddi bir ölüm korkusu ve yoğun sıkıntı 

hisseder, terleme, mide bulantısı, kusma gibi 

bulgular görülür,

Ağrı; göğüs yada mide boşluğunun herhangi 

bir yerinde, sıklıkla kravat bölgesinde görülür, 

omuzlara, boyuna, çeneye ve sol kola yayılır,

Süre ve yoğunluk olarak kalp spazmı (angina 

pektoris) ağrısına benzemekle birlikte daha şiddetli ve 

uzun sürelidir,

En çok hazımsızlık, gaz sancısı veya kas ağrısı 

şeklinde belirti verir ve bu nedenle bu tür 

rahatsızlıklarla karıştırılır (Bu tür gaz yada kas 

ağrıları, aksi ispat edilinceye kadar kalp krizi olarak 

düşünülmelidir),

Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti değişmez.

Göğüs ağrısında ilkyardım nasıl 

olmalıdır?

Hastanın yaşamsal bulguları kontrol edilir 

(ABC),

Hasta hemen dinlenmeye alınır, sakinleştirilir,

Yarı oturur pozisyon verilir,

Kullandığı ilaçları varsa almasına yardım 

edilir,

Yardım istenerek (112) sağlık kuruluşuna 

gitmesi sağlanır,

Yol boyunca yaşam bulguları izlenir.