Birinchi bo'lim "Ijtimoiy tarmoqlar"

O'qituvchi o'quvchilarda lingvistik ya'ni nutqiy bilimini oshirishi muhim hisoblanadi.O'quvchi matnda biror yangi so'zga duch kelganda uning kontekstual ma'nosini eslab qolishi juda muhim hisoblanadi.O'quvchi darslikalarning har bir mavzusida duch kelgan yangi so'zga duch kelganda uning ongida yangi bir kontekst oshib borishi bilan birgalikda so'zning ma'nosi aniqlashadi va muhrlanib qoladi.Bola tilni sistem tarzda o'zlashtirmaydi,shuning uchun tilga xos hodisalarni tizimlashtirib berishga zarurat yo'q.
Lingvistik bilimni konteksta berishga oid misollarni o'quv darsliklari bo'yicha ko'rib chiqamiz.Avvalambor 7-sinf darsligi bo'yicha ko'rib o'tamiz.
Birinchi bo'lim "Ijtimoiy tarmoqlar".
1.Yozishmalardagi xatoliklarni to'g'irlang,quyidagi qoliplardan birini tanlab,suhbatni yozing.
Bunda o'quvchilar ham grammatikaga oid ham nutqqa oid bilimlarini mustahkamlaydi.
Ikkinchi bo'lim "Zamonamiz qahramonlari"
1.O'zingizga yoqadigan tarixiy shaxs va uning qahramonlari haqida "Tarixdagi qahramonlar"mavzusida matn tuzing.Quyidagi ko'rsatmalardan foydalaning.
Bunda o'quvchi berilgan qisqa ko'rsatmalar yordamida o'zi mustaqil matn tuzishni o'rganadi.Unda lingvistik bilim yanada oshadi.

Lingvistik bilimni konteksda oshirish deganda matn asosida tuzilgan turli xildagi topshiriqlar,test,boshqotirmalar,savol va qiziqarli o'yinlar orqali o'quvchini ijodiy fikrlashga o'rgatish tushiniladi meningcha.Hozirgi darsliklarda asosan e'tibor shu jabhaga qaratilgan.Asosan biror mavzuga oid matn beriladi va shu matn asosida o'quvchilarga turli xil mashqlar beriladi.Bu mashqlar ham grammatik,ham nutqiy,hamda lingvistik bilimlarni oshiradi.

Matnda ishtirok etgan qanday, qanaqa so‘roqlariga javob beruvchi
so‘zlarni toping.
Qanday, qanaqa so‘roqlariga javob beruvchi so‘zlarga – roq, -eng, -
juda qo‘shimchalarini qo‘shing va ma’nolariga e’tibor bering.
Matn asosida topgan so‘zlaringizni rang-tus va maza-ta’mni bildiruvchi
sifatlarga ajrating.
Matnda ishtirok etgan muloyim, go‘zal, shirin so‘zlariga g‘oyatda, eng, juda
so‘zlarini qo‘shing va gaplar tuzing. Ma’nodagi farqni izohlang.
Savollar
Siz bahor fasliga qanday ta’rif bergan bo‘lardingiz?
Belgining ortiq, kamligini bildiruvchi yana qanday sifatlarni bilasiz?
Test topshiriqlari
Muloyim qo‘llarda ivib, suvga aylangandan keyin
ko‘zlarning supasida yonboshlashni muncha yaxshi ko‘rar ekan bu ko‘kat!
Ushbugapda ajratib ko‘rsatilgan o‘rinda tushib qolgan so‘zni toping