Bozor mukammal raqobatlashgan yoki raqobatlashgan bozor bo`ladi, agar unda

umumiy daromad (TR) firma tomonidan ma'lum 
miqdordagi ne′matni sotishdan olgan daromadiga teng. O`rtacha daromad (AR)- 
sotilgan bir birlik mahsulotga to`g`ri keladigan daromaddir. Chekli daromad 
(MR) - bu qo`shimcha bir birlik ′ni sotish natijasida umumiy daromadning o`sgan 
qismi. 

---

Qisqa muddatli oraliqda firma kapitali razmeri o`zgarmaydi, shuning uchun u 
foydani maksimallashtiradigan o`zgaruvchan ishlab chiqarish omillari hajmini 
tanlashi lozim bo`ladi.
Raqobatlashgan bozorda, qisqa muddatli oraliqda firmaning chekli daromadi 
bilan chekli xarajati bir-biriga teng bo`lganda foyda maksimal qiymatga erishadi.
MR

MC foydani maksimallashtirish sharti bo`lib, firma qaysi bozorda 
(raqobatlashgan, monopolistik yoki oligopolistik) faoliyat ko`rsatmasin, u o`z 
kuchini saqlab qoladi. Raqobatlashgan bozorda narx bozor tomonidan belgilanadi 
va unga firma ta‘sir qila olmaydi. Bunday bozorda harakat qilayotgan firmaning 
talab chizig`i gorizontal chiziqdan iborat bo`lib, uning chekli daromadi narxga 
teng, ya′ni P

MR . Demak, raqobatlashuvchi firma foydasini maksimallashtirish 
sharti (qoidasi) shundan iboratki, firma ishlab chiqarish hajmini shunday tanlashi 
kerakki, bu hajmda narx chekli xarajatga teng bo`lsin: MC .

P
Narx o`rtacha o`zgarruvchan xarajatdan yuqori bo`lib, o`rtacha umumiy 
xarajatdan past bo`lganda firma kelajakda foydaga chiqish maqsadida ishlab 
chiqarish zarar ishlasa ham o`z faoliyatini davom ettiradi va shu bilan birga 
umumiy zararni minimallashtirishga harakat qiladi. Ishlab chiqarishni to`xtatish 
qoidasiga ko`ra firmaning iqtisodiy foydasi har qanday ishlab chiqarish hajmida 
noldan kichik bo`lsa, ya′ni P< AVC(Q), firma yopiladi (ushbu bozordan ketadi, 
faoliyatini tugatadi) 
Xulosa: 
Umumlashtirib ta'kidlash mumkinki, alohida firmaning uzoq muddatli
oraliqdagi muvozanat holati o‘rtacha xarajati minimal bo‘lib, nolga teng bo‘lgan
iqtisodiy foyda olish bilan tavsiflanadi. Bu, ya'ni P=min(AC) 
bo‘lishi yana shundan
darak beradiki, iste'molchi o‘zi talab qilgan hajmdagi mahsulotni mavjud xarajatlar
imkoni darajasidagi eng minimal narxda sotib oladi. Bundan xulosa qilib aytish
mumkinki, raqobatlashgan bozor samarali ishlab chiqarishni ta'minlaydi. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 

---

1. G‘ulomov S.S., Alimov R.X., Salimov B.T., Xodiyev B.Yu. Mikroiqtisodiyot. -T.:
Sharq, 2001.
2. Robert Pindayk, Daniyel Rubinfeld. Mikroiqtisod. Inglizchadan tarjima. -T.: Sharq,
2002.
3. Robert X. Frank. Mikroekonomika i povedeniye. - M.: INFRA, 2001.
4. Mikroekonomika. Kurs leksiy. Zadachnik. Oporno‘y konspekt. Metodicheskiye
ukazaniya.http://www.ic.omskreg.ru/~econrus/win/library/3/program/4.htm