Braziliyanın nəqliyyatı və beynəlxalq iqtisadi əlaqələri
istehsalın demək olar ki, 60% -i ixrac olunur
Yüklə 27,25 Kb.
|
|
istehsalın demək olar ki, 60% -i ixrac olunur, xüsusilə Yaponiya, Koreya və Amerika Birləşmiş Ştatları.
k zeytun bağları Queenslanddakı Moreton Körfəzində bir həbsxanada əkilib Bu gün Amerika Birləşmiş Ştatları, Avropa, Çin, Yaponiya və Yeni Zelandiyaya ixrac olunur. Çinlilər daha çox zeytun yağı istehlak etməyə başladıqda Avstraliyaya investisiya yatırmağa başladılar, buna görə istehsal artacaq. Buğda liderdir və ölkənin bütün cənub-qərbində "buğda kəmərləri" olmasına baxmayaraq bütün əyalətlərdə böyüyür. Ancaq cənub yarımkürə rəqiblərindən fərqli olaraq, ölkənin standart qışı və ya bulağı yoxdur, bu səbəbdən istehsalı ağ taxıl buğdasında (çörək və makaron üçün) cəmlənmişdir və qırmızı dənli məhsullar istehsal etmir Avstraliyanın sənayre coğrafiyası Ölkədə dağ-mədən sənayesi mühümdür. Bu cəhət onu digər ölkələrdən fərqləndirir. Dağ mədən sənayesinin ənənvi mərkəzləru ölkənin cənub-şərq və cənub bölgələridir. sidney-nyukasl da daş kömür, broknen-hill qurğuşun-sink ayron-neb dəmir filizi maunt-ayza avtraliyada çıxarılan misin yarısı çıxarılır. Qızıl yataqları isə qərbi avstraliyanın cənubunda-kolqurli məntəqəsindədir. Ölkənin yeni mineral xammal yataqları ölkənin şimal və qərb bölgələrindədir. Qladston- kömür,mis Taunsvill – kobalt və nikel, Merat krik - mis, bismut Keyp-york boksit yataqları Qreyt-aylen manqan filizləri aşkarlanmış və ixrac üçün portlar salınmışdır. Təbii-qaz barrou adasından çıəxarılıb sıxılaraq balonlara doldurulur və yaponiyayya göndərilir. Spenser körfəzi sahilində uayalla şəhəri metallurgiyanın mərkəzidir. Burda maşınqayırma sənaye sahələri inkiışaf edib.
Avstarliya ittifaqı. iqtisadi inkişaf xüsusiyyətləri Avstralia iqtisadiyyatı qısa müddətdə mürtəkkəb inkişaf yolu keçib. Ölkə 20 əsrin əvvəllərinə kimi britaniyanın xammal mənbəyindən bazar iqtisadiyyatı ilə inkişf edib. Ixtisaslı kadrların olması ölkənin iqtisadi inkişafına yüksək təkan verdi. Avropadan buraya gələn ixtisaslı mühəndis, fəhlə və ziyalılar çox idi. Digər tərəfdən ölkənin ərazisində müxtəlif təbii ehtiyatların olması da ilkin şərait idi. Böyük ərazini əhatə edən çöllərdə zərif yunlu merinosların bəslənməsi, yun satışı başqa sahləri də inkişaf etdirdi. II dünya müharibəsi dövründə avstraliya ABŞ-la müttəfiq idi. Buna görə də hərbi sursat anbarları, hərbi məqsədli şose, təysrrə meydanları və dəniz portları salındı. Indiki avstraliya iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş sənaye-aqrar ölkədir. O yüksək inkişaf edən 10 dövlətdən biridirş Yaponiya iqtisadi inkişaf xüsusiyyətləri İkinci dünya müharibəsi başa çatdıqdan sonra bu ölkə digər inkişaf etmiş və sənayeləşmiş ölkələrdən istehsal templərinin sürətli artımı və həmçinin əmək məhsuldarlığına görə seçilirdi. 50-ci illərdən 80-ci illərə qədər olan müddətdə Yaponiyada bu göstəricilərin artım tempi digər ölkələrdəki analoji göstəriciləri iki dəfə üstələyirdi. Yaponiya 1970-1980-ci illərdə dünya birliyində sənaye mallarının ticarəti və istehsalı üzrə ABŞ -dan sonra ikinci yeri inamla tuturdu. Səbəb Yaponiyanın uğurla reallaşdırılan iqtisadi inkişaf modeli idi. Yaponiya inkişaf modelində nəzərdə tutulurdu ki, sənayenin baza sahələrinə xüsusi diqqət yetirilməli, hunun üçün dövlət tərəfindən güclü maliyyələşdirmə tədbirləri həyata keçirilməlidir. Hökumət iqtisadi fəallığı artırmaq üçün nəzarətsiz qiymət artımından ehtiyat etmədən pul emissiyasını artırır və hesab edirdi ki, ölkəni xilas etmək üçün bu lıökmən lazımdır. O, iqtisadi böhrandan çıxmağın yolunu, inflyasiyaya məhəl qoymadan, istehsal həcmlərinin artmasında görürdü. Iqtisadi möcüzənin səbəbləri Ölkənin tarixi mədəni inkişafı Məhdud faydalı sərvətlərlə iqtisadiyyatın inkişafı Istehsala ett-nin sürətli tətbiqi Səmərəli yapon təhsil sistemi Istehsalda çeviklik əməksevərlik üdm-da hərbi xərclərin azlığı
Yapon iqtisadiyyatının sənaye coğrafiyası Sənaye qurşağı eni 15-65 km olmaqla 1500 km məsafədə uzanır. Sakit okean qurşağı adlanan ərazi şimal-şərqdə kanton rayonundan sakit okean sahilində naqoyayaq ədər uzanır ordan isə kinki rayonundan keçir. Daxili yapon dənizi sahilincə küsünün şimal-qərbindən naqasakiyə kimi gedur bu qurşaq ölkənin sosial-iqtisadi nüvvəsidir.sənaye emalının dəyərcə 100.85-i bu qurşağa düşür Bu qurşağa 4 rayon daxildir. 1 tokio və iokoqama şəhərləri ilə kanto səneye qovşağıdır. 2 naqoya sənaye qovşağı Burada 10-dan artıq şəhər var burda müadir sənaye sahələri ilə bərabər ənənəvi sahələri də inkişaf edib 3 Kinki sənaye qovşağı osaka, kobe,kioto və onlarla kiçik şəhəri varsənayesi müxtəlif sahəlidir. Metallurgiya, maşınqayırma toxuculuq kimya 4 şimali küsü sənaye qovşağı burada iri şəhərlər və sənaye mərkəzləri yoxdur. Aparıcı sahələri metallurgiya, kimya sənayesi, yeyinti və maşınqayırmadır. Yaponiynın nəqliyyatı və beynəlxalq iqtisadi əlaqələri Nəqliyyat yüksək səviyyədədir. Daxili su və boru nəqliyyatı istisna olmaqla, ölkədə nəqliyyatın bütün növləri inkişaf edib. Daxili sərnişin daşımalarında dəmiryol liderdir. Daxili yükdaşımada sahilboyu gəmiçilik sonra avtomobil və dəmir yol əsasdır xarici yük və sərnişin daşımada dəniz və hava nəüliyyatından istifadə olunur. Dəmiryol nəqliyyatı- Yaponiyada nаdiг yüksэk sürətli Sinkansen Superekspresləri faaliyyet göstərir. Tokio osakanı əlaqələndirən ilk xətt 1964də istifadəyə verilib. Hazırda ölkəınin əksər ucqarlarına superekspreslərin hərəkəti üçün dəmiryol xətləri çəkilib Avtomobil yollarının ümumui uzunluğu 1,2 mln km-dir. Sıxlığına görə dünyada 4-cü yerdədir. Dəniz ticarəti donanmasına görə inkişaf edib. Tərkibində ən iri tankerlər, filiz,kömür,maye qaz daşıyan gəmilər,lixterlər var. Nəqliyyatda dəniz portları önəmli yerdədir. Ölkədə 1000dən çox port var. Onlardan19-u beynəlxalq əhəmiyyətlidir. Hava nəqliyyatı- ən iri hava limanları tokio və osakada yerləşir. Osaka yaxınlığında ultramüasir təyyarə limanı müxtəlif yük və sərnişin təyyarələri qəbul edə bilir. Dünya ölkələri ilə xarici ticari iqtisadi əlaqələri güclüdür. Yaponiyanın xarici iqtisadi əlaqələrinin coğrafi təmərküzü əsasən ABŞ, Qərbi Avropa ölkələri və ACEAN dövlətləridir. Yapon ixracının 38%-i, idxalının 25%-i Cənub –Şərqi Asiya ölkələrinin payına düşür. Avropa ölkələri və abş-dan maşın və avadanlıq, asiya ölkələrindənm məişət elektrik cihazları, toxuculuq malları idxalı artıb. Idxalatın 15 faizi ərzaq məhsullarıdır
Yaponiyanın təsərrüfatının ümumi səciyyəsi Fəal əhalinin 7 faizi kənd təsərüfatında çalışır.orta kəndli təsərrüfatı üstündür. Ölkə ədəbiyyatının 14 faizi becərilir. Lakin ərzağa tələbatın 70 faizi yerli istehsalındır. Dünyada çəltik istehsaledən mühüm ölkələrdəndir. Şimlında arpa becərilir. Ölkədə təbii imkanlar olmadığından heyvandarlıq geniş inkişaf etməyib. Donuzçuluq və quşçuluq sakit okean sənaye qurşağının iri şəhərətrafıında daha çox inkişaf edib. Yaponlarda balıq və digər dəniz məhsulları çox istifadə olunur.balıq ovuna görə dünyada birincidir. Bu ölkə həm də balıqların kürü tökməsi mirvari ilbizi bəslənilməsi məqsədilə akvarium yaradılması texnologiyasına görə də birinci hyerdədir. AFR-in nəqliyyatı və beynəlxalq iqtisadi əlaqələri AFR-təsərrüfatının ümumi səciyyəsi AFRin sənaye coğrafiyası Yüklə 27,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|