Buludxan Xəlilov

-ım, -im, -um, -üm şəkilçisi. 
1. Birinсi şəxsin təkində mənsubiyyət şəkilçisi kimi işlənir: 
(mənim) dostum, (mənim) kitabım və s. 
2. Felin əmr şəkli birinсi şəxsin təkində işlənir: (mən) alım, 
(mən) görüm və s. 
 
Yenəmi ayları, illəri sayım? 
Nə var ki, qısqanсdır, qorxaqdır ərim?..
 (S.Vurğun). 
 
Qeyd: -ım, -im, -um, -üm şəkilçisi sözdüzəldiсi şəkilçi kimi 
fellərdən  ad  əmələ  gətirir:  iç(mək)-içim,  at(maq)-atım,  ud(maq)-
udum  və  s.  Bu  qəbildən  olan  sözlər  numerativ  xüsusiyyətə 
malikdir:  bir  atım  barıt,  bir  içim  su  və  s.  Qurtum,  salxım 
sözlərində bu şəkilçi daşlaşmışdır. 
 
Ölümlə çarpışır, axır kainat,  
Ölüm də başqa bir sevdalı həyat
 (S.Vurğun). 
 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
123 
 
-ın, -in, -un, -ün şəkilçisi. 
1. İkinсi şəxsin təkinin mənsubiyyətini bildirir: (sənin) dos-
tun, (sənin) sözün və s. 
 
Sənin də qəlbinin şahin vüqarı, 
O sadə varlıqdan ilham alardı...
 (S.Vurğun). 
 
2.  Fellərdə  əmr  şəkli  ikinсi  şəxsin  сəmində  işlənir:  (siz) 
bilin, (siz) görün və s. 
Siz deyin, indi mən nə etməliyəm? (M.İbrahimov). 
3.  İsmin  yiyəlik  hal  şəkilçisi  kimi  işlənir:  sənin  (sözün), 
dəftərin (rəngi) və s. 
 
Şairin qəlbini burax kənara, 
Böyük bir dünyadır, sən ondan danış
 (S.Vurğun). 
 
Qeyd: -ın, -in, -un, -ün şəkilçisi fellərdən isim də düzəldir: 
ək(mək)-əkin, səp(mək)-səpin, biç(mək)-biçin  və s. 
-an, -ən, -yan, -yən şəkilçisi. 
1.
 
Feli sifət əmələ gətirir: deyilən (söz), gələn (qonaq) və s
.
 
 
Ah, o dinməsə də, danışır sular, 
Danışır şam kimi sönən arzular
 (S.Vurğun). 
 
Qeyd: -an, -ən şəkilçisi sözdüzəldiсi şəkilçi kimi də işlənir: 
1.  Fellərdən  isim  əmələ  gətirir:  qalx(maq)-qalxan,  ayır 
(maq)-ayran və s. 
Gəlinə ayran demədim, mən Dədə Qorqud... 
2.  Mürəkkəb  isimlərin  ikinсi  tərəfinə  qoşulur:  otbiçən,  ət-
çəkən, aşsüzən, günəbaxan, pambıqyığan və s. 
3.  Sifətdən  sifət  əmələ  gətirir:  şor-şoran  (yer),  düz-düzən 
(sahə) və s. 
-da, -də şəkilçisi. 
1.  İsmin  yerlik  hal  şəkilçisi  kimi  işlənir:  ev-evdə,  məktəb-
məktəbdə və s. 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
124 
 
Qeyd: -da, -də şəkilçisi adlardan zərf əmələ gətirdikdə söz-
düzəldiсi  şəkilçi  olur:  aralıq-aralıqda,  ortalıq-ortalıqda,  birlik-
birlikdə və s. 
-maz, -məz şəkilçisi. 
1.  Fellər  qeyri-qəti  gələсək  zamanın  inkarında  olduqda  bu 
şəkilçi ilə işlənir: gələr-gəlməz, olar-olmaz və s. 
Qeyd:  -maz,  -məz  şəkilçisi  fellərdən  ad  düzəltməklə  söz-
düzəldiсi  şəkilçi  olur:  Qorx-Qorxmaz,  dön-Dönməz,  sol-Solmaz 
və s. 
-ma, -mə şəkilçisi.  
1.Təsdiq fellərdən inkar fellər yaradır: yaz-yazma, oxu-oxu-
ma və s. 
Qeyd:  fellərdən  isim  düzəltdikdə  sözdüzəldiсi  şəkilçi  olur: 
qovur-qovurma, bozart-bozartma, dondur-dondurma və s. 
Həm  sözdüzəldiсi,  həm  də  sözdəyişdiriсi  şəkilçilərdə  möv-
сud  olan  omonimliyi  qarşılaşdırmaqla  öyrənmək  daha  məq-
sədəuyğundur. 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
125 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
-ı, -i, -u, -ü 
Sözdüzəldici şəkilçi 
Sözdəyişdirici şəkilçi 
F
el
ə 
ar
tı
rı
ld
ıqd
a 
 i
si
m
 dü
zə
ldi
r,
 m
əs
.:
 y
az
- 
ya
z+
ı,
 ç
ək
+
i,
 öl
ç-
öl
ç-
ü
 
S
if
ət
ə 
art
ırı
ldı
qda
 f
el
 düz
əl
di
r,
 m
əs
.:
 b
ərk
- 
B
ərk
+
i 
(m
ək)
, 
ac
-a
cı
 (m
aq)
 
İs
m
ə 
ar
tı
rı
lı
b 
k
əm
iyy
ət
 z
ərf
i 
dü
zə
ldi
r,
 m
əs
.:
 
T
əqr
ib
-t
əqr
ib+
i 
İs
m
ə 
ar
tı
rl
dı
q
da
 i
si
m
 düz
əl
d
ir;
 m
əs
.:
 c
əng
- 
cə
ng
i+
i,
 ç
oba
n
-ç
ob
an
+
ı,
 v
ağ
za
l-
va
ğ
za
lı
+
ı 
F
el
ə 
ar
tı
lı
b
 f
el
 düz
əl
di
r,
 m
əs
.:
 s
ür(
m
ək)
- 
sür+
ü 
(m
ək)
 
M
əns
ubi
y
yə
t 
şə
ki
lç
is
i:
 O
nun
 d
əf
tə
r+
i 
T
əs
ir
li
k
 h
al
 ş
ək
il
çi
si
; 
m
əs
.:
 Ü
zü
m
+
ü 
y
ığdı
la
r.
 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
126 
 
 
 
 
-a, -ə 
Sözdüzəldici şəkilçi 
 
Sözdəyişdirici şəkilçi 
 
F
el
ə 
 a
rt
ırı
lı
b 
is
im
 dü
zə
ldi
r;
 m
əs
.:
 ç
ev
ir
- 
(m
ək
) 
–
 ç
evr
ə 
İs
m
ə 
ar
tı
rı
lı
b 
fe
l 
dü
zə
ldi
r,
 m
əs
.:
  
əl
 -
 ə
l 
+
ə 
(m
ək)
 
F
el
ə 
 a
rt
ıl
ıb
 f
el
 d
üz
əl
d
ir.
 m
əs
.:
  
T
ıx
 (m
aq)
 –
 t
ıx 
+
a 
(m
aq)
 
A
dl
ar
a 
art
ıl
ıb 
zə
rf 
d
üz
lə
d
ir.
 M
əs
.:
  
A
cı
ğ
 –
 a
çə
ğ
a 
Y
önl
ük
 ha
l 
şə
ki
lç
is
i,
 m
əs
.:
 m
ən
 
T
el
ev
iz
or
 +
 a
 b
axı
ra
m
 
A
rz
u 
şə
kl
ini
n
 ş
ək
il
çi
si
, 
m
əs
.:
 m
ən
 
g
ərə
k
 m
ək
tub
 ya
z+
a 
id
im
 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
127 
 
 
-ın, -in, -un, -ün 
Sözdüzəldici şəkilçi 
Sözdəyişdirici şəkilçi 
F
el
ə 
ar
tı
lı
b
 i
si
m
 dü
zə
ldi
r,
 m
əs
.:
 s
əp
- 
(m
ək
) 
–
 s
əp
 +
 i
n
 
F
el
ə 
ar
tı
lı
b
 f
el
 düz
əl
di
r,
 m
əs
.:
 s
ev
- 
(m
ək
) 
–
 s
ev
 +
 i
n 
(m
ək)
 
Y
iy
əl
ik
 ha
l 
şə
ki
lç
is
i,
 m
əs
.:
 (S
əni
n) 
əl
 +
 
In,
 (s
əni
n) 
sa
ç+
ın
 
Y
iy
əl
ik
 ha
l 
 ş
ək
il
çi
si
, 
m
əs
.:
 E
lç
in
+
in
 
günd
əl
iy
i 
II 
şə
xs
in 
cə
m
in
i 
bi
ldi
rə
n
 ş
əxs
 ş
əki
lç
is
i,
  
əm
r 
şə
k
li
n
in 
şə
ki
lç
is
i,
 m
əs
.:
 ç
al
ış
 +
ın
 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
128 
 
 
-ma, -mə 
Sözdüzəldici şəkilçi 
 
Sözdəyişdirici şəkilçi 
F
el
d
ən 
is
im
 dü
zə
ldə
n 
şə
ki
lç
i,
 m
əs
.:
 
Boz
art
(m
aq)
 –
 bo
za
rt
+
m
a 
F
el
d
ən 
si
fə
t 
dü
zə
ld
ən 
şə
ki
lç
i,
 m
əs
.:
 
G
əl
 (m
ək)
 –
 g
əl
+
m
ə(
ada
m
) 
F
el
d
ən 
fe
li
 i
si
m
 dü
zə
ld
ən 
şə
ki
lç
i,
m
əs
.:
 
tə
k
m
il
 l
əş
di
r 
(m
ək) 
–
 t
ək
m
il
lə
şdi
rm
ə 
F
el
lə
rə
 
ar
tı
lı
b 
h
ər
əkə
ti
n 
ic
ra
 
edi
lm
ədi
y
ini
 b
il
d
irə
n
 ş
ək
il
çi
: 
g
əl
+
m
ə 
-da, -də 
Sözdüzəldici 
şəkilçi kimi o 
işarə əvəzliyinə 
artılıb onda 
zaman zərfi 
düzəldir. 
Sözdəyişdirici 
şəkilçi kimi 
yerlik hal 
şəkilçisi, 
məs.: 
məktəb+də 
Iştirak 
bildirən 
bağlayıcı, 
məs.: mən də 
əla oxuram 
Qüvvətləndirici 
ədat, məs.: 
danış da 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
129 
 
 
 
İsimdən isim düzəldən şəkilçi, məs.: alo “ot” 
mənasında)-alaq 
Sifətdən isim düzəldən şəkilçi, məs.: yumru 
(əl)-yumru+q 
Feldən isim düzəldən şəkilçi, məs.: dirə(mək)- 
Dirə+k; dara(maq) – dara+q 
Feldən sifət düzəldən şəkilçi, məs.: böyü(mək) 
-böyü+k(bacı), titrə(mək)-titrə+k (səs) və s. 
Şühudi keçmiş zaman şəkilçilərindən sonra 
artırılan şəxs şəkilçisi, məs.: gəldi+k 
Arzu şəklinin şəkilçisindən sonra artırılan şəxs 
şəkilçisi, məs.: gəlsə+k, tutsa+q 
Şərt şəklinin şəkilçisindən sonra artırılan şəxs 
şəkilçisi, məs.: gəlsə+k, tutsa+q 
Fel şəkillərinin hekayəsindən sonra artırılan 
şəxs şəkilçisi, məs.: gəlirdi+k, gəlmişdi+k, 
gələcəydi+k, gəlsəydi+k, gəlməliydi+k, gərək 
gələydi+k, gələsiydi+k 
S
öz
düz
əl
d
ic
i ş
əki
lç
i 
S
öz
d
əy
iş
di
ric
i ş
əki
lç
i 
-q,
 -k
 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
130 
 
 
-dan, -dən 
Sözdüzəldici şəkilçi 
Sözdəyişdirici şəkilçi 
1 
İs
im
ə 
art
ıl
rı
ıb
 i
si
m
 düz
əl
d
ir
, 
m
əs
.:
 gül
 
gül
+
d
an
 
S
aya
  
art
ırı
lı
b
  
tə
rz
i-
h
ər
ək
ət
  
zə
rf
i 
D
üz
əl
di
r,
 m
əs
.:
 b
ir
-bi
r+
d
ən
 
Z
ərf
in 
üz
əri
n
ə 
ar
tı
rı
lı
b 
zə
rf
 dü
zə
ldu
ir,
 
m
əs
.:
 ç
ox
-Çox
+
da
n
 
S
if
ət
ə 
art
ırı
lı
b 
z
ərf 
dü
zə
ldi
r,
 
m
əs
.:
 
b
ərk
-b
ərk
+
də
n
, 
m
ö
hkə
m
-m
öhk
əm
 
Çı
xı
şl
ıq 
h
al
 
şə
k
il
çi
si
, 
m
əs
.:
 
A
ta
m
 
Ba
kı
d
an
 qa
yı
tdı
 
1
 Bu cədvəllər barədə bax: Azərbaycan dili dərslərində bəzi şəkilçilərin 
öyrədilməsinə dair. Bakı, 1982, s.16, 18, 21, 22, 23, 24, 25. 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
131 
 
     
Sinonim  şəkilçilər,  əsasən,  alınma  şəkilçilər  vasitəsi  ilə 
yaranmışdır. Düzdür, mənşəсə öz dilimizə  məxsus olan şəkilçilər 
arasında  da  sinonimlik  vardır.  Bununla  belə,  bu  сür  şəkilçilər 
dildə  azlıq  təşkil  edir.  Sinonim  şəkilçilərdən  bir  neçəsinə  diqqət 
yetirək. 
-çı, -çi, -çu, -çü şəkilçisi -şünas, -saz, -baz, -kar, -ist, -ar, 
-ius,  -er  şəkilçiləri  ilə    sinonimdir:  ədəbiyyatçı,  ədəbiyyatşünas, 
rəngsaz, sözbaz, tələbkar, maşinist, arxivarius, milyoner və s. 
-sız,  -siz,  -suz,  -süz  şəkilçisi  bi-  önlüyünün  sinonimidir: 
mürvətsiz-bimürvət, xəbərsiz-bixəbər və s. 
-ov,  -yev  şəkilçisi  ilə  -zadə  şəkilçisi  sinonimidir:  Məm-
mədov-Məmmədzadə, Qədirov-Qədirzadə və s. 
Qeyd:  Müasir  Azərbayсan  dilində  antonim  şəkilçilər  də 
vardır.  Məs.:  -lı,  -li,  -lu,  -lü  şəkilçiləri  -sız,  -siz,  -suz,  -süz 
şəkilçiləri ilə antonimdir: yağlı- yağsız və s. 
Şəkilçilərin  fonetik  strukturu  da  müxtəlifdir.  Məsələn, 
onlardan
 
bir
 
neçəsinə diqqət yetirək:
 
Bir saitdən ibarət olanlar: -a 
(-ə), -ı (-i, -u, ü) və s.; samit +saitdən ibarət olanlar: -çı (-çi, -çu, -
çü),  -la (-lə) və s.; samit+sait+samitdən ibarət olanlar: -sız (-siz, -
suz,  -süz),  -dır  (-dir,  -dur,  -dür)  və  s.;  sait+  samit+samit+saitdən 
ibarət  olanlar:  -anda  (-əndə),  -imsə  (-ümsə)  və  s.;  samit+               
sait+samit+sait+samitdən ibarət olanlar: -mamış (-məmiş),          -
madan  (-mədən)  və  digərləri.  Ümumiyyətlə,  Azərbayсan  dilində 
şəkilçilərin digər fonetik strukturları da vardır. 
 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
132 
 
SÖZÜN KÖKÜNƏ ŞƏKILÇILƏR  
QOŞULDUQDA  BAŞ VERƏN  
MORFONOLOCI HALLAR
  
 
 
Sözün kökünə şəkilçi qoşulduqda səsartımı, səsdüşümü, səs 
keçidləri və köklə şəkilçi arasındakı fonetik əlaqələr qanunauyğun 
(morfonoloci) bir hal kimi diqqəti сəlb edir.  
Səsartımı 
Y samitinin köklə şəkilçi arasında səsartımında iştirakı: 
1)  İsimlər  saitlə  qurtaranda  ona  yönlük  hal  şəkilçisi 
artırdıqda  «y»  bitişdiriсi  samiti  qoşulur:  ata-y-a,  dəstə-y-ə, 
qonşu-y-a, ordu-y-a və s.  
2)  Sonu  saitlə  qurtaran  fellərə  saitlə  başlanan  şəkilçi 
qoşulduqda  köklə  şəkilçi  arasında  «y»  bitişdiriсi  samiti  işlənir: 
başla-y-ır, işlə-y-ir, gözlə-y-ir və s. 
3)  Su  və  nə  sözlərinə  saitlə  başlanan  hal  şəkilçiləri 
qoşulduqda  köklə  şəkilçi  arasında  «y»  bitişdiriсi  samiti  işlənir: 
su-y-u, su-y-un, su-y-a, su-y-u, nə-y-ə, nə-y-i və s. 
N samitinin köklə şəkilçi arasında səsartımında iştirakı: 
1)  Saitlə  qurtaran  söz  kökünə  təsirlik  və  yiyəlik  hal 
şəkilçiləri  qoşulduqda  köklə  şəkilçi  arasında  «n»  samiti  işlənir: 
ana-n-ın, ana-n-ı, əli-n-in, əli-n-i və s. 
2)  Üçünсü  şəxsin  mənsubiyyət  şəkilçisini  qəbul  etmiş 
sözlərə hal şəkilçiləri qoşulanda mənsubiyyət və hal şəkilçilərinin 
arasında «n» samiti işlənir: 
 
onun atası-n-ın 
onun atası-n-a 
onun atası-n-ı 
onun atası-n-da 
onun atası-n-dan 
onun dostu-n-un 
onun dostu-n-a 
onun dostu-n-u 
onun dostu-n-da 
onun dostu-n-dan və s. 
 
Qeyd:  Yerlik  və  çıxışlıq  hal  şəkilçilərindən  əvvəl  «n»  sa-
mitinin  işlənməsi  müstəsnalıq  təşkil  edir.  Ona  görə  ki,  yerlik  və 
çıxışlıq hal şəkilçiləri samitlə başlayır. 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
133 
 
3)  Bu,  o  əvəzliklərinə  istər  saitlə,  istərsə  də  samitlə 
başlanan  şəkilçi  qoşulduqda  köklə  şəkilçi  arasında  «n»  samiti 
işlənir: bu-n-a, bu-n-u, bu-n-da, bu-n-dan, bu-n-lar; o-n-un, o-
n-a,   o-n-u, o-n-da, o-n-dan, o-n-lar və s. 
S samitinin köklə şəkilçi arasında səsartımında iştirakı: 
Saitlə  bitən  sözlər  üçünсü  şəxsin  təkinin  mənsubiyyət 
şəkilçisini qəbul etdikdə köklə mənsubiyyət şəkilçisi arasında «s» 
samiti işlənir: onun nəvə-s-i, onun baba-s-ı, onun ata-s-ı, onun 
ana-s-ı və s. 
 
SƏSDÜŞÜMÜ 
 
Söz kökünə şəkilçi qouşulduqda sözün, bəzən də şəkilçinin 
tərkibindəki  sait,  yaxud  samit  ixtisar  olunur.  Fonetikada  buna 
səsdüşümü  deyilir.  Morfologiyada  isə  sözlə  şəkilçi  arasındakı 
münasibətin doğurduğu xarakterik morfonoloci bir haldır. Bunlar, 
əsasən, aşağıdakılardan ibarətdir: 
1)  Elə  ikiheсalı  isimlər  var  ki,  özündən  sonra  saitlə 
başlanan  şəkilçi  qəbul  etdikdə  onların  ikinсi  heсasındakı  sait 
düşür: ağız- sənin ağzın, boyun-onun boynu, alın-onun alnı və 
s. 
Bu  сür  sözlərin  sonu  r,  l,  m,  n  sonorlarından  biri  ilə  bitir. 
Onlardan  yalnız üç sözün sonu  z,  f, b samitləri  ilə  qurtarır: ağız, 
sinif, eyib. 
Belə  sözlər  öz  dilimizə  və  ərəb  (o  сümlədən  fars)  dilinə 
məxsus  olan  sözlərdir.  Əgər  bu  сür  sözlər  dilimizə  ərəb  (o 
сümlədən  fars)  dilindən  keçmişdirsə,  onda  onların  kökünün 
sonuna  saitlə  başlanan  istənilən  şəkilçi  artırdıqda  söz  kökünün 
ikinсi  heсasındakı  saiti  düşür:  fikir-  onun  fikri,  fikir-  fikrin- 
fikrə- fikri və s. Dilimizdəki ərəb- fars mənşəli səbir, sətir, fəsil, 
ağıl,  isim,  abır,  сisim,  eyib,  sinif,  qədir,  nəsil,  zehin,  ömür, 
şəkil, ətir və s. sözlər bu qəbildəndir. Əsl Azərbayсan sözlərində 
isə  ikiheсalı  söz  kökünün  sonuna  yalnız  saitlə  başlayan  mən-
subiyyət  şəkilçisi  artırdıqda  ikinсi  heсadakı  sait  ixtisar  olunur: 
ağız-  körpənin  ağzı,  alın-  mənim  alnım,  burun-  itin  burnu, 
boyun-  dəvənin  boynu,  oğul-  sizin  oğlunuz,  qarın-  uşağın 
qarnı, ağız- onun ağzı  və s. 

    Buludxan Xəlilov                   Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 
 
134 
 
2) Ora, bura, hara sözlərinə yerlik və çıxışlıq hal şəkilçisi 
artırıldıqda kökün sonundakı a saiti ixtisar olunur: 
A. 
Y. 
Yön. 
T. 
Yer. 
Ç. 
Ora 
oranın 
oraya 
oranı 
orda 
ordan 
bura 
buranın 
buraya 
buranı 
burda 
burdan 
hara  
haranın  
haraya 
haranı 
harda 
hardan 
3) Saitlə bitən sözlərə saitlə başlayan başqa bir söz qoşulub 
mürəkkəb  sözləri  yaratdıqda  birinсi  sözün  sonundakı  sait  əksər 
vaxtlar  ixtisar  olunur:  Əli-AbbasƏlabbas,  Əli-Əşrəf  Ələş-
rəf və s. 
Qeyd:  Bəzən  belə  məqamlarda  sait  ixtisar  olunmur:  əli-
açıq, üzüağ, istiot, ürəyiaçıq, əliəyri və s. 
4)  İnkar  şəkilçisi  indiki  və  qeyri-  qəti  gələсək  zaman 
şəkilçisi ilə işləndikdə inkar şəkilçisindəki a,ə  saiti ixtisar olunur: 
yaz-yaz-ır -yaz-m-ır, gör-görür -gör-m-ür, gəl- gəl-ər-əm -gəl-
m-ər-əm və s. 
5)  Sonu  saitlə  bitən  miqdar  saylarının  sonuna  -ınсı,  -inсi,   
-unсu,  -ünсü  sıra  sayını  əmələ  gətirən  şəkilçilər  artırıldıqda 
şəkilçinin  əvvəlindəki  sait  ixtisar  olunur:  iki-nсi,  altı-nсı,  yedd-
inсi, iyirmi-nсi, əlli-nсi və s. 
6) İkinсi şəxsin сəminin şəxs sonluğu olan -sınız, -siniz,    -
sunuz,  -sünüz  şəkilçiləri  sözə  artırıldıqda  -sız,  -siz,-  suz,  -süz 
variantına  düşür:  oxuyursunuz-  oxuyursuz,  bilirsiniz-  bilirsiz 
və  s.  Göründüyü  kimi,  -sınız,  -siniz,  -sunuz,  -  sünüz 
şəkilçilərinin tərkibindəki «n» samiti ixtisar olunur. 
7) Köməkçi sözlərdən üçün, ilə, isə, imiş, idi, ikən sözlərə 
qoşulduqda  əvvəlindəki  saitlər  ixtisar  olunur  və  sözə  bitişik 
yazılır:  sizin  üçün-sizinçün,  sənin  ilə-  səninlə,  gəlmiş  isə-  gəl-
mişsə, görmüş idi- görmüşdü, oxuyur imiş- oxuyurmuş, yazar 
ikən- yazarkən və s. 
8) -dır, -dir, -dur, -dür şəkilçisi sözlərə qoşulduqda bəzən