Bulut texnologiyasi nima va nega kerak

laaS 
Xizmat 
sil’aiitla 
infratuzilma 

---

33 
3.2. Bulutli texnologiyalardan foydalanishda afzalliklari va kamchiliklari 
 
Afzalliklari: 
- iste’molchilar 
kompuyuterlardan 
ishlash 
kuchi 
harakteristikalariga 
qaramaydi. Kompyuterlar yuqori kuchda ishlashi uchun, katta xotira va ko’p
xajimli disklarga ega bo’lgan bo’lishlari shart emas. Chunki barcha ma’lumotlar 
va hamma dasturlar bulut serverlarida saqlanadi. Katta hajmga ega bo’lgan shaxsiy 
statsionar kompyuterlar, noutbuklar, netbuklar, orqali iste’molchilar bulutga 
kirishlari mumkin; 
- iste’molchilar uchun kompuyuterlarni ishlash sifati oshdi. Iste’molchilar 
kompyuter dasturlar, fayllarni masofadan turib ishga tushirishda kam yukli 
qilishlari uchun kam ilovalardan foydalanishlari kerak. Misol uchun, Panda 
Cloud Antivirus - antivirus dasturi, vebservis sifatida foydalana olish mumkin. 
Panda Cloud Antivirus kuchli server ma’lumotlaridagi viruslarni masofadan turib 
skanerlash imkoni beradi. Bu dasturni is’temolchi kompyuterida ishga tushirish 
ishlash yoki ikki barobar; 
- IT infratuzilmadan foydalanish samaraforligi oshadi va chiqimlar soni 
kamayadi. Agar kompaniya uchun server o’rtacha yuklanish boholashini oladigan 
bo’lsak u 13% ni tashkil etadi. Ba’zi hollarda kompaniya o’zining qo’shimcha 
resurslari kuchini ishlatishga to’g’ri keladi, lekin ba’zi hollarda hisoblash 
resurslari bo’sh turadi va ishlatilinmaydi. Bunda esa albatta pulning sarifi bekor 
bo’ladi. Agar kompaniya hisoblash resurslaridan masofadigi bulut serverlaridan 
foydalansa, bu xolda kompaniya sarflari soni ikki marta kamayadi. Bundan kelib 
chiqqan xolda nobarqaror iqtisodiy ishlab chiqarish moslashuvchanligi oshib 
boradi. O’zining ma’lumotlari bosha bir tashkilotlarda saqlashiga ishonchlilik 
qobilyati yo’qolganda kompaniyaning o’zi shaxsiy bulut yaratib, virtualizatsiya 
infratuzilmalarini barcha imkoniyatlaridan to’la qonchiligicha foydalansa bo’ladi; 
- xizmat ko’rsatishdagi va DT ni sotib olishdagi harajatlarni kamaytirish. 
Bulut hisoblash texnlogiyalarini shaxsiy serverlarda qo’llanilishi kompaniya 
ko’lamida kichik xisoblanib, shuning uchun ularga xizmat ko’rsatish onson 

---

34 
bo’ladi. Katta sonli fizik serverlardan voz kechish orqali DT ni sotib olishdagi 
muomolar kamayadi. Servis va ilovalar bulut ichida bo’lganligi uchun 
iste’molchilar DT sotib olishlari shart bo’lmaydi; 
- hisoblash kuchi o’sishi. Shaxsiy kompyuterlar bilan bulutli hisoblash 
resurslarini solishtirganda, bulutli hisoblash resurslari katta imkoniyatlarga ega. 
Bulutli hisoblash kechi uning serverlari soni bilan o’lchanadi. Is’temolchiga 
superkompyuterdan masofadan turib foydalanish imkoniyatini yaratib beradi, bu 
albatta oddiy shaxsiy kompyuterda masalalarni yechish imkoniyati bo’lmaganda; 
- ma’lumotlar saqlashdagi cheklanilmagan xajimlar. Ma’lumotlarni saqlash 
xajmiga qarab bulutli texnologiyalar qulay va avtomatik tarizda (is’temolchi 
hohish istagiga qarab) joylashtiradi. Oddiy shaxsiy kompyuter is’temolchisi 
ma’lumotlarini saqlashga joy yetmaganda, bunday xolat bulutli hisoblash 
istemochilarida yuzaga kelib chiqmaydi; 
- operatsion tizim bilan mos kelishi. Bulutli texnologiyalar Iste’molchilarda 
qanday operatsion tizim turganligiga qaramaydi. Microsoft Windows operatsion 
tizimidan foydalnilayotgan mijoz, Unix mijozlari bilan muammosiz ma’lumotlarni 
almashishi mumkin. Servislardan foydalanishda esa har bir operatsion tizim 
brauzerga qarab standartlashtiradi; 
- hujjat formatlari bilan mos kelishi. Shaxsiy kompyuterdagi fayl Microsoft 
Word 2007 dasturi asosida bajarilgan bo’lsa, eski versiyalarida yani Microsoft 
Word 2003 da ochish imkoniyati mavjud emas. Bulutli hisoblashlarda esa to’gri 
kelmagan hujjatlarni ochish muomosi kelib chiqmaydi; 
- iste’molchilarning bir guruh bo’lib ishlashidagi qulayliklari. Bulutli 
hisoblash tizimlarida bir vaqtning o’zida bir necha iste’molchilar ish olib borishlari 
mumkin. Hujjatlarni bir kompyuterdan boshqasiga ko’chirib o’tkazish kerak 
bo’lmaydi. Hujjatlarni tahrirlash tez aks etadi, bundan tashqari iste’molchilar 
hujjatning yangilash imkoniyati mavjud; 
- bulutli hisoblashlarda fayllardan erkin foydalanish imkoniyati mavjudligi. 
Agar ma’lumotlar bulutda saqlanilayotgan bo’lsa, bu ma’lumotlardan istalgan 
vaqtda iste’molchilar foydalanishlari mumkin faqatgina internet tarmog’i mavjud 

---

35 
bo’lgandagina. Iste’molchilar uchun keng qamrovdagi qurulmalardan internetga 
kirish orqali foydalanishlari mumkin. Bulut mijozi shaxsiy kompyuter, planshet, 
netbook, smartfon, notebooklardan foydalanishlari mumkin; 
- tabiiy 
resurslardan 
foydalanishni 
kamaytirish. 
Bulutli 
hisoblash 
texnologiyalarida hisoblash kuchlarini tejash nafaqat elektroenergiya bo’yicha 
balki fizik maydon va tabiy resurslarni kamaytirish imkoniyati mavjud. 
Ma’lumotlarga ishlov berish markazi (U,O) ma’lum bo’lgan salqin hududlarda 
ham saqlash imkoniyati bor. Ma’lumotlardan foydalana oladigan qurilmalar 
xozirda juda ixcham xisoblanib, ishlab chiqarishda kamroq materiallar ketadi; 
- ma’lumotlarni 
yoqolishiga 
bardoshligi. 
Bulutda 
saqlanilayotgan 
ma’lumotlar, o’zlarining nusxalarini bir necha serverlarga joylashtiradi. Shuning 
uchun bulutda saqlanilayotgan ma’lumotlarni yoqolishi ehtimoli juda ham kam 
albatta buni is’temolchining shaxsiy kompyuteri bilan solishtirganda.