Bir o’rinli stolning o’lchamlari
T/r Talaba va o’quvchilar
balandligi, mm
Poldan balandligi, mm
Stolning
Balandligi
Oyoq uchun kenglik
Chegarasi
1.
116-130
520
400
2.
131-145
580
520
3.
146-160
640
580
4.
161-175
700
640
5.
175 va yuqori
760
700
Ayrim hollarda oyoq uchun monitorning eni va chuqurligi stol
konstruksiyasining turiga qarab tanlanadi. Juda ko’p hollarda stolning optimal
balandligi 760 mm, oyoq uchun maydon kengligi 800 mm qabul qilinadi.
Me’yoriy talablarga binoan o’quvchi va talabalar uchun stolning asosiy
o’lchamlari qo’yidagicha:
FIO
Imzo
“Intellektual tizimlar” fanining “Ekspert tizimlar”
bo`limi bo`yicha elektron modul yaratish.
bet
Rahbar Nurullayev M.M.
Talaba
Najmiddinov J.R.
t/r Stol parametrlari
Talabalar va o’quvchilar
o’lchamlari
116-
130
131-
145
146-
160
161-175
176
1.
O’tirgichning poldan
balandligi, mm
300
340
380
420
460
2.
Eni, mm
270
290
320
340
360
3.
O’tirgichning chuqurligi, mm
290
330
360
380
400
4.
Stol yelkasining balandligi
130
150
160
170
190
5.
Stol yelkasining eng yuqori
balandligi
280
380
330
320
400
6.
Egilgan joyining balandligi
170
190
220
210
220
7.
Stol oldi qismining egrilik
radiusi
20-
50
-
-
-
-
8.
O’tirgichning egrilik burchagi
radiusi. grad.
0-
4
-
-
-
-
9.
Stol yelkasining egrilik,
radiusi, grad.
95-
108
-
-
-
-
10. O’tirgichning egrilik burchagi
radiusi, mm.
300
-
-
-
-
FIO
Imzo
“Intellektual tizimlar” fanining “Ekspert tizimlar”
bo`limi bo`yicha elektron modul yaratish.
bet
Rahbar Nurullayev M.M.
Talaba
Najmiddinov J.R.
Berilgan ma’lumotlar asosida kompyuter ish o’rnini optimal tashkil etish
mumkin. Shu sababli, kompyuter operatorlari uchun belgilangan talablarga mos
keladigan ko’tariladigan - aylanadigan maxsus stoldan foydalanish tavsiya etiladi.
Bu turdagi stullar uzunligi 250 mm va eni 50 mm bo’lgan tirsak osti tayanch
bilan ta’minlanadi. Oxirgi yillarda dasturlovchilarning qomatiga mos ravishda
o’zgartirish imkoni mavjud konstruksiyalardan foydalaniladi. Ish o’rni albatta oyoq
uchun taglik bilan ta’minlanadi va uning o’lchamlari eni 300 mm chuqurligi 400 mm
bo’lib, o’zgartirish imkoni mavjud. Podstavkalar maxsus balandligi 10mm bo’lgan
bortcha Bilan ta’minlanadi. Ergonomik talablardan kelib chiqqan holda ish o’rnini
qo’yidagi qismlarga ajratish mumkin [10].
- motor maydon – ish o’rinining kishi harakat qiladigan qismi;
- qo’lning maksimal uzatish zonasi – bu mator maydoni, chet bilan
chegaralangan bo’lib, uzatilgan qo’l harakatini ng yetadigan qismi;
- optimal zona – norama qo’l yetadigan uzunliu chegarasi.
Gorizonatal tekislikda qo’lni uzatish zonasi.
a - eng maksimal uzatish zonasi;
b – barmoqlarning uzatilgan qo’l qismi zonasi;
v – kaftning yengil uzatish zonasi;
g – qo’pol qo’l ishlarini bajarish tekisligi;
d – nozik ishlarni optimal bajarish tekisligi.
0
200
400
600
800
200
400
600
800
200
0
400
600
800
а
б
в
г
д
FIO
Imzo
“Intellektual tizimlar” fanining “Ekspert tizimlar”
bo`limi bo`yicha elektron modul yaratish.
bet
Rahbar Nurullayev M.M.
Talaba
Najmiddinov J.R.
Mehnat ashyolarini va hujjatlarni eng optimal joylashuvi zonalari
qo’yidagicha;
A zonada joylashtiriladi (markazda)
Sistema bloki - stolning tokchasiga o’rnatiladi.
Klavriatura - bilan xonada joylashadi.
«Sichqoncha» -o’ng zonada joylashadi.
Skaner - a/b zonada (o’ngda)
Printer a zonada (chapda) joylashadi.
Hujjatlar esa eng qo’lay bo’lgan v, a, b va siljuvchan yashiklarga
joylashtiriladi.
Rasmda muxandis dasturlovchining asosiy va qo’shimcha hujjat va elementlar
majmuasini joylashuvi ko’rsatilgan.
1 –skaner, 2-monitor, 3-printer, 4- ish stolining yuzasi, 5-klaviatura,
6-sichqoncha.
Kompyuterning asosiy va qo’shimcha tashkil etuvchilarining real joylashuvi
sxemasi qo’yidagi rasmda ko’rsatilgan [11].
FIO
Imzo
“Intellektual tizimlar” fanining “Ekspert tizimlar”
bo`limi bo`yicha elektron modul yaratish.
bet
Rahbar Nurullayev M.M.
Talaba
Najmiddinov J.R.
1 – printer, 2-monitor, 3- ish stolining yuzasi, 4-klaviratura,
5-sichqoncha.
Ekranning holati kattaligi 0,6-0,7 m bo’lgan o’qish burchagi va nigohning 20
ekranning markaziga yo’naltirilgan holatga mos kelishi kerak. Ekrannin
uyg’unlashtirish bo’ylama yo’nalishida - 10 dan + 20 gacha qabul qilinadi. Shu
bilan
Shu bilan birga foydalanuvchining ish holatiga alohida e’tibor beriladi.
Noqulay ish yuzasi esa muskullarda zo’riqishga sabab bo’ladi. Shu sababli,
dasturlovchining ish holatiga qo’yidagi talablar qo’yiladi.
1) dasturlovchining boshi 20 dan kam darajada engashishi lozim;
2) yelkalar erkin bo’lishi lozim;
3) tirsak 80 – 100 burchak ostida joylashishi kerak;
4) Qo’l barmoqlari bo’ylama holatda bo’lishi kerak.
Juda ko’p hollarda noqulay holat klaviaturani baland joylashishi, hujjatlarni
past joylashishi, oyoq va qo’l uchun yetarli bo’lmagan maydon mavjudligi sabab
bo’ladi.
Ko’rsatilgan kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida klavishlarni yaxshi
xarakatlarini ta’minlovchi maxsus moslamalardan foydalanish tavsiya etiladi.
Kompyuterda kishining sifatli va unumli bo’lishini ta’minlash belgilarning
FIO
Imzo
“Intellektual tizimlar” fanining “Ekspert tizimlar”
bo`limi bo`yicha elektron modul yaratish.
bet
Rahbar Nurullayev M.M.
Talaba
Najmiddinov J.R.
kattaligiga, joylashuviga yorug’lik va ekran foniga bog’liq. Agar operator ko’zi
bilan ekran oralig’i 60-80 mm bo’lsa, belgilar 3 mm bo’lishi tavsiya etiladi.
Tibbiyot xodimlari kompyuterdan foydalanishda monitorni ko’zdan 50-60 sm
masofada joylashtirishni tavsiya etadi.
Muhandis-dasturlovchining ish o’rni yuqorida keltirilgan talablar asosida
tashkil etish belgilangan ergonomik talablarga mos keladi. Bu esa unumdorlikni
oshirish imkonini beradi [12].
FIO
Imzo
“Intellektual tizimlar” fanining “Ekspert tizimlar”
bo`limi bo`yicha elektron modul yaratish.
bet
Rahbar Nurullayev M.M.
Talaba
Najmiddinov J.R.
Dostları ilə paylaş: |