Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir li Örne
Yüklə 263,59 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
124 18.1’i ise “iş bulamamayı” göstermiştir. Kadınların iş yaşamındaki rolünün de irdelendiği araştırmada, katılımcıların % 25’i, kadınların üst yönetimde görev almalarının önünde engel olmadığını belirtirken, % 35’i ev işi ve çocuk bakımı gibi konuların kadınların kariyerinde engel teşkil ettiğini belirtmişlerdir. Berberoğlu ve Maviş (1990), tarafından yapılan bir çalışmada; Türkiye’de kadınların büyük bölümünün hizmet sektöründe çalıştığını ve bu sektörün kadınların yönetici konumuna yükselmelerinde önemli bir paya sahip olduğu görülmektedir. Bunun yanında, bankacılık sektörünün hizmet sektörü içinde kadın yönetici istihdamı açısından ilk sırada olduğu da bu çalışma ile ortaya konmaktadır. (Ergeneli ve Akçamete, 2004’den alıntı) Ardak vd. (1994)’nin 9 Eylül Üniversitesi’nde yönetici kadınların profili hakkında yaptıkları bir araştırmada; kadınların mücadeleci, hırslı, evine iş götüren ve kendileri için erişilmesi zor hedefler belirleyen yapıda oldukları bulgularına ulaşılmıştır. Bu önemli karakter özelliklerine rağmen kadınların üst düzey pozisyonlarda olamamasının nedeni olarak araştırmaya katılanların yalnızca %8’inin kadınların yönetici olmasına olumlu baktıkları görülmüştür. (KSSGM, 2000:21-22’den alıntı). Türkiye’de üst düzey yönetici konumuna gelebilmiş olan kadınların ortak özellikleri aşağıda belirtilmiştir (KSSGM, 2000:22). • Kontrollü bir kadınlık içeren dış görünüm • Fazla ön plana çıkmamak • Yüksek sosyo-ekonomik geçmiş • Evli ve çocuklu olmak • Feminist olmamak • Kuvvetli şahsiyet • Başarma gereksinimlerinin ve beklentilerinin benzer konumdaki erkeklerden daha yüksek oluşu. III- ARAŞTIRMA SONUÇLARININ DEĞERLEND R LMES A- ARAŞTIRMANIN AMACI VE VER TOPLAMA SÜREC Araştırma Balıkesir ilinde çalışanların “Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Gelmelerindeki Engeller” üzerine görüş ve önerilerini tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede aşağıdaki hipotezler geliştirilmiş ve test edilmeye çalışılmıştır.
H1: “Kadınların liderlik ve yöneticilik özelliklerinin sınırlı olması; kadınların iş yaşamında üst düzey pozisyonlara yükselmesinde engeldir görüşü cinsiyete göre anlamlı derecede farklılık göstermektedir”. H2: “Erkeklerin engel olmasının; kadınların iş yaşamında üst düzey pozisyonlara gelememesine etkisi vardır görüşü cinsiyete göre anlamlı derecede farklılık göstermektedir”. Yönetim ve Ekonomi 14/2 (2007) 117-135
125 H3: “Kadınların birbirlerini çekememeleri (kraliçe arı sendromu) kadınların iş yaşamında üst kademe görevlere gelememelerinin nedenlerindendir görüşü çalışanların eğitim durumuna göre anlamlı farklılık göstermektedir”. H4: “Kadınların üstlendikleri birçok ailevi sorumluluklarının olması; onların üst düzey yöneticilik pozisyonlarına yükselmelerini, engellemektedir görüşü çalışanların yaş durumuna göre anlamlı derecede farklılık göstermektedir”.
Belirlenen hipotezleri test etmek amacıyla örneklemin yapılacağı ana kütle olarak, Balıkesir ilinde bulunan Özel sektör ve Kamu Kuruluşlarında çalışan; üst düzey yöneticiler, orta düzey yöneticiler, alt düzey yöneticiler, çalışanlar (işgörenler) ve işverenler (işyeri sahibi) belirlenmiştir. Ana kütleyi temsilen Kamu Kuruluşları ve Özel sektör çalışanları arasından 200 kişi tesadüfî örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Anket soruları 5’li likert tekniği ile hazırlanmış olup, cevaplayıcılarla yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmıştır. Uygulama sonucu elde edilen bulgular, SPSS 12.0 bilgisayar paket programından yararlanılarak değerlendirilmiştir. Anket verileri, demografik soruların frekans analizleri ve demografik faktörler ile anket sorularına verilen cevaplar arasında Crosstab tablolarından yararlanılarak çapraz ilişkiler analiz edilmiştir. Hipotezlerin test edilmesi amacıyla Bağımsız örneklemler t testi (Independent Samples Test), tek yönlü Varyans Analizi (One-Way Anova) kullanılmıştır. Verilerin analizi % 95 güven aralığında test edilmiştir.
E. Örücü & R. Kılıç & T. Kılıç / Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir li Örneği
B- ARAŞTIMA VER LER N N ANAL Z 1- DEMOGRAF K ÖZELL KLER Tablo 2: Demografik Özellikler: 97 Kadın 103 Erkek Toplam:200 Kişi YAŞ Kişi (%) EĞ T M DÜZEY Kişi (%) 15-24 Arası 33 16,5
Lisansüstü Mezunu
12 6,0
25-34 Arası 92
46,0 Lisans Mezunu 53 26,5
35-44 Arası 53
26,5 Meslek Yük.Okulu 48 24,0
45-54 Arası 20
10,0 Lise Mezunu 69 34,5
55 ve Üzeri 2 1.0 lköğretim 18
9,0 Ş
POZ SYONU Kişi (%) Ş
Kişi (%) ş veren( şletme Sahibi) 12
6,0 0-6 Ay Arası 10 5,0
Üst Düzey Yönetici 11 5,5
6-12 Ay Arası 10
5,0 Orta Düzey Yönetici 24
12,0 1-3 Yıl Arası 17 8,5
Alt Kademe Yönetici 16 8,0
3-5 Yıl Arası 24
12 Çalışan
( şgören) 137
68,5 5 Yıl ve Üzeri 139 69,5
C NS YET Kişi % MEDEN DURUM Kişi % Erkek
103 51,5
Hiç Evlenmemiş 62
31,0 Kadın
97 48,5
Evli 126
63,0 Evlenip
ayrılmış(boşanmış) 12
6,0
Araştırmaya katılan çalışanların demografik özellikleri incelendiğinde, ankete katılanların 103’ünü erkekler, 97’sini ise kadınlar oluşturmaktadır. Yaş dağılımı incelendiğinde cevaplayanların % 46’ sı 25-34 yaş arasında olup, oldukça genç denebilecek yaştadır. Eğitim düzeyi olarak ankete katılanların %56,5’ i yüksek öğretim kurumlarından mezun olmuştur. Ankete katılanların %68,5’i yönetici pozisyonunda olmayan kişilerden oluşmuştur. %69,5’i 5 yılın üzerinde iş deneyimine sahiptir. Ayrıca %63’lük bir çoğunluk evlidir. Yönetim ve Ekonomi 14/2 (2007) 117-135
127 Tablo 3: Ankete Katılanların Çalıştığı Sektörlere Göre Dağılımı ÇALIŞILAN SEKTÖRLER Kişi Sayısı Yüzde (%) SAĞLIK
30 15,0
EĞITIM 27
13,5 TEM ZL K H ZMETLER 26 13,0
BANKACILIK 23
11,5 GIDA
16 8,0
TEKSTIL 16
8,0 TEKNOLOJI (B LG SAYAR VE LET Ş M) 11
5,5 OTOMOTIV 11 5,5
GÜVENL K 10
5,0 DEVLET SU ŞLERI 10 5,0
BELED YE 10
5,0 TURIZM
10 5,0
Toplam 200 100,0
Araştırma 12 farklı sektörde 200 kişi üzerinden yapılmıştır. Ankete katılanların çalıştığı sektörler sağlık, eğitim, hizmet sektörü ve bankacılık sektörü üzerinde yoğunlaşmıştır.
ş yerindeki pozisyon
Eğitim Durumu ş veren ( şyeri Sahibi)
Üst düzey
yönetici Orta
düzey yönetici Alt kademe
yönetici Çalışan
( şgören) Toplam
lk Öğretim Mezunu 3 - - 2 13 18 Lise Mezunu 4 1
3 53
69 Mes.Yük.Okulu 2 3
4 34
48 Lisans Mezunu 2 4
6 35
53 Lisansüstü Mezunu 1 3
1 2
Toplam 12 11 24 16 137 200
Eğitim durumuna göre iş yerindeki pozisyonların incelendiği tablo 4’de en dikkat çekici olan lköğretim mezunlarının Üst ve orta düzey yönetim pozisyonlarında yer alamamaları, işverenlerin içinde ise 3 kişinin ilköğretim mezunu olmasıdır. Bu veriler ışığında eğitim düzeyinin, yönetici kademelerine yükselirken önemli bir etken olduğu anlaşılmaktadır. E. Örücü & R. Kılıç & T. Kılıç / Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir li Örneği
Tablo 5-Cinsiyete Göre Eğitim Durum Tablosu
lk
Öğretim Mezunu
Lise Mezunu
Mes.Yük. Okulu
Lisans Mezunu
Lisansüstü Mezunu
TOPLAM Erkek
10 42
20 24
7 103
Kadın 8 27 28 29
5 97
TOPLAM 18 69 48 53 12 200
Tablo 5’de cinsiyete göre eğitim durumları gözükmektedir. Kadınların Yüksek okul ve Üniversite mezunu sayısı erkeklerden daha fazladır.
Araştırmamızın anket sorularına verilen cevapların Tablo 6’daki yüzdelik dağılımları incelediğinde aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır.
Araştırmamızın birinci sorusu olan “Kadınların Erkeklere oranla daha fazla duygusal bir yapıya sahip olmaları; Onların iş yaşamında üst Kademe görevlere gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 60,5 ’i Katılıyorum yönünde görüş belirtmiştir. Kararsızların oranı ise % 6’ dır.
Araştırmamızın ikinci sorusu olan “Kadınların üstlendikleri bir çok ailevi sorumluluklarının olması Onların iş yaşamında üst Kademe görevlere gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 71’i Katılıyorum yönünde görüş belirtmişlerdir. Kararsızların oranı ise %8’dir. Katılanların oranına baktığımızda % 71 gibi bir sonuç çıkmaktadır. Yüzdelik bu oran; Sosyal hayatta kadınların iş hayatı yanında bir çok ailevi sorumluluklarının (Çocuk bakımı, ev işleri v.b.) olması onların Üst düzey yöneticilik pozisyonlarına gelememelerinde önemli derecede etkisinin olduğu anlaşılmaktadır.
Araştırmamızın üçüncü sorusu olan “Ülkemizdeki kadın okur yazar oranın düşük olması Onların iş yaşamında üst Kademe görevlere Gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 58’i Katılıyorum yönünde görüş belirtmişlerdir. Kararsızların oranı ise % 9,5’tir.
Araştırmamızın dördüncü sorusu olan “Erkek egemen bir toplumda yaşamamız Kadınların iş yaşamında üst Kademe görevlere Gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 71,5’i Katılıyorum yönünde görüş bildirmişlerdir. Kararsızların oranı ise % 6,5’ tir. %71,5’ lik oran bize Toplumumuzun meslekler olarak ve sosyal tabakalar olarak erkek egemen bir yapıda olmasının; Kadınların iş hayatında yükselmesinin önünde bir engel oluşturduğunu göstermektedir.
Araştırmamızın Beşinci sorusu olan “Kadınların bir kriz anında soğuk kanlı olamamaları Onların iş yaşamında üst Kademe görevlere Gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 49,5’i Katılıyorum yönünde görüş belirtmiştir. Kararsızların oranı ise % 14,5’tir.
Yönetim ve Ekonomi 14/2 (2007) 117-135
129 Tablo 6: Kadın ve Erkeklerin Anket Sorularına Vermiş Olduğu Cevapların Dağılımı
KADIN Size göre Aşağıdaki seçeneklerden hangileri ; “Kadınların iş
es in li k le K at ıl m ıyor u m K at ıl m ıyor u m K ar ar sı zı m K at ıl ıyor u m K es in li k le K at ıl ıyor u m T O P L A M B A Y K es in li k le K at ıl m ıyor u m K at ıl m ıyor u m K ar ar sı zı m K at ıl ıyor u m K es in li k le K at ıl ıyor u m T O P L A M B A Y A N G E N E L T O P L A M 1-Kadınların Erkeklere oranla daha fazla duygusal bir yapıya sahip olmaları
12
%12.5 24 %24.5 4 %4.5 39 %40 18
%18.5 97 %100 200 2-Kadınların üstlendikleri bir çok ailevi sorumluluklarının olması 5 %4.5 15 %14.5 9 %8.5 53 %52 21
%20.5 103 %100 5 %4.5 13 %13.5 7 %7.5 37 %38 35
%35.5 97 %100 200 3-Ülkemizdeki kadın okur yazar oranın düşük olması 3 %2.5 33 %32.5 12
%11.5 35 %34 20
%19.5 103 %100 3 %3.5 26 %26.5 7 %7.5 44 %45 17
%17.5 97 %100 200 4-Erkek egemen bir toplumda yaşamamız 10
%9.5 18 %17.5 6 %5.5 42 %42 27
%26.5 103 %100 4 %4.5 12 %12.5 7 %6.5 44 %45 30
%30.5 97 %100 200 5-Kadınların bir kriz anında soğuk kanlı olamamaları 4 %3.5 12 %11.5 15
%14.5 37 %36 35
%34.5 103 %100 18
%18.5 38 %39 14
%14.5 20 %20.5 7 %7.5 97 %100 200 6-Dünyada başarılı kadın modellerin sayısının az olması 9 %8.5 28 %27.5 16
%15.5 35 %34 15
%14.5 103 %100 12
%12.5 37 %38 13
%13.5 28 %28.5 7 %7.5 97 %100 200 7-Kadınların erkekler kadar yöneticiliği istememeleri 17 %16.5
40 %39 12
%11.5 27 %26.5 7 %6.5 103 %100 14
%14.5 45 %46 13
%13.5 20 %20.5 5 %5.5 97 %100 200 8-Kadınlar yaratılış gereği kişisel bakım ve zerafet konusunda çok zaman harcamaları iş yaşamına odaklanmalarını azaltır. 17 %16.5
Yüklə 263,59 Kb. Dostları ilə paylaş:
|