Şakir Musayev
Yüklə 2,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Şakir Musayev
206 müəyyən edilmiş və şübhə doğurmayan sübutlarla tutuşdurmaqla, müstəntiqə xüsusi istintaq variantlarını təhlil etməkdə yaxud, qısaca dürüst ifadə etməkdə köməkdən ibarətdir. Mütəxəssis istintaq hərəkətində iştirakının və səmərəli fəaliyyətinin təşkili barədə müstəntiqə məsləhət verir. Xüsusi texniki vasitələrdən istifadə edilməsində, konkret şəraitin yenidən qurulmasında, yoxlanılması tələb olunan halların eksperimental təhlilində və mərhələli təsbit edilməsində ona yardım edir. İstintaqın konkret variantı olmadıqda, ekspertin vəzifəsi cinayətin şəraitini proqnozlaşdırmaqdan ibarətdir. Hər bir predmet və problem öz metodunu tələb edir. Bu mənada istintaq eksperimenti problematikasına aid olan şəraitin təhlilindən və belə təhlilin bir mərhələsi olan eksperimental (istintaq) modelləşdirilməsindən söhbət gedir. Son illərdə kriminalistik və məhkəmə-tibbi ədəbiyyatlarda bu məsələyə xüsusi diqqət yetirilir. Cinayət hadisəsinin baş vermə şəraitinin təhlilinə müxtəlif prosessual hərəkətlərin, o cümlədən istintaq eksperimenti və məhkəmə-tibbi şərait ekspertizasının icrası zamanı xüsusi məsələlərin həllində xüsusi məhkəmə-tibbi metodika kimi baxmaq lazımdır. İstintaq eksperimentinin keçirilməsində hadisənin baş vermə şəraitinin təhlili mütəxəssis və ya ekspertin tədqiqat işlərinin ənənəvi növlərindən, o cümlədən şərait ekspertizasından metodoloji olaraq fərqlənir. Fərqlənmə, ekspertiza obyektlərinin ilkin görünüşündə onların arasında bilavasitə əlaqənin tam və ya hissəvi olmasıdır. Belə ki, bir qayda olaraq, istintaq eksperimenti keçirilən ana qədər artıq hadisə yerinə, meyitə, maddi sübutlara baxış və onların müayinəsi keçirilmiş olur. Buna görə də, bütün şəraitin quruluşunun əsasını ekspert və ya istintaq yolu ilə əvvəlcədən alınmış, o cümlədən yoxlanılacaq məlumatlar təşkil edir. Bu informasiyanı təşkil edən dörd əsas barədə yuxarıda qeyd edilmişdir. Bunlara zədətörədici amilin xüsusiyyətləri, onun daxili və xarici təsir şəraiti və ekspert yolu ilə müəyyən edilmiş xəsarətlərin törənmə mexanizmi aiddir. Hər bir prosessual canlandırılan şəraitə, müxtəlif xarakterli və bir sistemin tərkib hissəsi olan ayrı-ayrı elementlər arasında, mürəkkəb çoxistiqamətli və bir biri ilə əlaqəli məlumat sisteminin kompleksi kimi baxmaq lazımdır. Şəraitin öyrənilməsi müstəntiq və
|