Şakir Musayev
Yüklə 2,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Şakir Musayev
302 tanıyan şəxs hansı əlamət və xüsusiyyətlərinə görə şəxsi və ya əşyanı tanıyıb-tanımaması barədə izahat verməlidir. Tanınmaya təqdim etmənin gedişi və nəticələri protokolda əksini tapır. Protokol istintaq hərəkətinin bütün iştirakçıları, o cümlədən də mütəxəssis tərəfindən imzalanır. Məhkəmə-tibbi təcrübədə ekspert meyit və onun hissələri ilə bağlı tanınmaya təqdim etməyə cəlb oluna bilər. Meyitlərə görə tanınmanın özünəməxsus prosessual xüsusiyyətləri vardır. Naməlum meyitlərin digər meyitlərlə birlikdə qrup şəklində tanınmaya təqdim edilməsi qanunla tələb olunmur. Qanunvericilik burada meyitin təqdim olunmasının psixoloji aspektlərini və təşkil etmənin çətinliklərini nəzərə alır (məsələn, digər meyitlərin olmaması). Meyitlərin tanınmasının təşkili və digər tələbləri başqa obyektlərdə olduğu kimidir. 1994-cü ildə məhkəmə təbabəti ədəbiyyatında «Personifikasiya» termini meyit qalıqlarının konkret şəxsə məxsus olmasını təyin edərkən ekspert hərəkətini göstərmək məqsədi ilə işlənmişdir. Burada söhbət «identifikasiya» anlayışının əvəz edilməsindən getmir. «İdentifikasiya» terminindən fərqli olaraq «personifikasiya» şəxsiyyətin əlamətlərini obyektlər qrupu üzrə təyin olunması mümkünlüyünü göstərir. Yəni bu identifikasiya üçün lazım olan informasiya azlığında əhəmiyyət kəsb edir. Sonradan personifikasiya termini meyitlərin tanınması üçün istifadə olundu. Personifikasiya termini latın mənşəli olub, persona – şəxsiyyət, facere – etmək deməkdir. Sözün hərfi mənasını nəzərə alsaq, həmin termini tanınmanın bir növü kimi, yəni tanıyan şəxsin yaddaşında cansız obyektlərin (meyitin) və konkret şəxsin əlamətlərinin möhkəmlənməsi kimi qəbul etmək olar. Tanınmanın qeyri konkret və qeyri-obyektiv əlamətlərlə keçirildiyi hallarda istintaq hərəkətinin bütün iştirakçıları üçün əlverişlidir. Tanınmanı ifadə edən şəxs, obrazı dəqiq təsvir edə bilmir və öz fikrini duymaqla intuisiya ilə sifətin ümumi cizgiləri əsasında təsvir edir. Kriminalistik ədəbiyyatlarda istifadə olunan tanınmanın psixoloji təsnifatı kimi simultan (sintetik) tanınmanın adı çəkilir. Simultan tanınmanın mahiyyəti ondan ibarətdir ki, eynilik və qrup mənsubiyyəti barədə nəticə tanıyan şəxs tərəfindən obyektin ümumi qavranmasına əsasən |