Conference committees conference chairs c
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
Yüklə 19,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ETNİK-MİLLİ MÜXTƏLİFLİYİMİZ ZƏNGİNLİYİMİZDİR Günel BAXIŞOVA
- IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
- QLLOBALLAŞMA DÖVRÜNDƏ MULTİKULTURALİZM DƏYƏRLƏRİNİN ƏHƏMİYYƏTİ Raisə CƏFƏROVA
|
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1705
ETNİK-MİLLİ MÜXTƏLİFLİYİMİZ ZƏNGİNLİYİMİZDİR Günel BAXIŞOVA Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti AZƏRBAYCAN
Qafqazın mədəniyyət mozaikası hesab olunan Azərbaycanda tarixən müxtəlif etnik və dini qruplar mövcud olmuşdur.Tolerantlıq və harmonik birgəyaşayış üzərində qurulmuş və həyata keçirilən milli siyasətin nəticəsində multimədəniyyətli, multietnik irs bu gün də Azərbaycanda qorunub saxlanılmaqla yanaşı ,birarada sülh şəraitində yaşama təcrübəsinin öyrənilməsi nöqteyi- nəzərindən çoxmillətli və çoxkonfesiyalı ölkə kimi dünya ölkələrinin diqqətini özünə cəlb edərək,önəm kəsb edir . Müstəqillik dövründən başlıyaraq Azərbaycanda milli mənəvi dəyərlərin inkişafına diqqət artırılmış , milli 70 azlıq və etnik qrupların hərtərəfli inkişafı üçün dövlət tərəfindən hüquqi zəmin formalaşdırılmışdır. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 25-ci ,44-cü , «Mədəniyyət» haqqında Qanunun 11-ci maddəsində, «Təhsil» haqqında Qanunun 6-cı maddəsi və «Dövlət dili» haqqında Qanunu 3-cü maddəsinə əsasən ölkəmizdə yaşayan milli azlıqlar və etnik qrupların hüquq və azadlıqları qorunur, bütün milli azlıqların mədəni kimliyinə təminat verilir. Ulu öndər çıxışlarının birində demişdir: “Azərbaycanın varı,dövləti təkcə onun pambığı, yeraltı, yerüstü sərvətləri deyil, onun ərazisində yaşayan xalqlardır”. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına görə ölkə əhalisinin 8,4 faizini milli azlıqlar, azsaylı xalqlar və etnik qrupların nümayəndələri təşkil edir. Azərbaycan hökuməti insan haqları, o cümlədən milli azlıqların müdafiəsi məqsədilə 50-dən çox beynəlxalq konvensiyaya qoşulmuş, o cümlədən bir çox nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlarla işgüzar əməkdaşlığa başlamışdır.
Milli azlıqlar öz milli mərkəzlərini, assosiasiyalarını və digər qurumlarını yaratmaq hüquqlarından tam istifadə edir, həmçinin müxtəlif milli azlıqların nümayəndələri Azərbaycanın dövlət qurumlarında geniş təmsil olunmaqla yanaşı, cəmiyyətin həyatında, eləcə də ölkə səviyyəsində keçirilən birgə tədbirlərdə fəal iştirak edirlər. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi yanında Milli Azlıqların Əlaqələndirmə Şurası fəaliyyət göstərir,həmçinin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında milli azlıqların dil, mədəniyyət, tarix və etnoqrafiyasının öyrənilməsi üzrə xüsusi şöbə yaradılmşdır.Bakıda katolik kilsələri, sinaqoqlar məscidlərlə yanaşı fəaliyyət göstərir. Bu mənada Azərbaycan bütün dünyada multikulturalizm məkanı kimi tanındı. Multikulturalizm qloballaşan çağımızda regionda sülh və əməkdaşlığın təməli və qarantı kimi çıxış etməkdədir.Çünki çoxmədəniyyətliyin təmin edilməsi xalqların öz milli dəyərlərini qoruması ilə yanaşı, digərlərinin milli-dini dəyərlərinə hörmətlə yanaşmanı aşılayır.Multikulturalizm sülh və əməkdaşlıq deməkdir. Multikulturalizm ideyalarının öz yerini tutduğu regionlarda ola biləcək münaqişə ehtimalları azalır və regional əməkdaşlığın inkişafına zəmin yaradır. Azərbaycanda yaşayan etnik icmaların dilində qəzet və jurnallar nəşr olunur. Mütəmadi olaraq,telekanallarda milli azlıqların etnik-mədəni həyatından, etnoqrafiyasından bəhs edən materiallar hazırlanır.Eyni zamanda öz ana dillərində təhsil almaları üçün dərsliklər çap edilir. Azsaylı xalqların mədəni-maarif inkişafı tarixində Azərbaycanın müəyyən qədər təcrübəsi var. Respublikamızın 13 rayonunda yaşayan etnik qrupların uşaqları öz milli adət və ənənələrini, mədəniyyətini öyrənmələri üçün lazımi şərait yaradılıb: Quba, Qusar, İsmayıllı, Xaçmaz, Oğuz, Qəbələ rayonlarının 126 məktəbində 24670 şagird ləzgi, Lerik, Lənkəran, Astara, Masallı rayonlarının 246 məktəbində 26070 şagird talış, Balakən, Qəbələ, Xaçmaz, Zaqatala, Quba, Şamux rayonlarının 32 məktəbində 4748 şagird avar, udin, tat, şaxur, yəhudi, xınalıq, kürd dillərini əsasən ibtidai siniflərdə öyrənirlər. Beləliklə, respublikanın 407 məktəbində azsaylı xalqların və etnik qrupların 55488 nəfər uşağı öz ana dillərini öyrənirlər. Azərbaycanda yaşayan hər bir xalq öz etnik xüsusiyyətini saxlamaqla bərabər, digər xalqların və etnik qrupların həyat tərzindən, məişətindən, adət və ənənəsindən, ümumilikdə mədəniyyətindən təsirlənmə ilə qarşılıqlı surətdə öz mədəniyyətlərini inkişaf etdirmişdir. Etnik qrupların nümayəndələri özlərini azərbaycanlı saysalar da, hər bir qrup özünəməxsusluğunu qoruyub, IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1706
saxlamışdır. Bu özünəməxsusluq məişət həyatında, sənətkarlıqda, mətbəxdə və müxtəlif mərasimlərdə öz əksini tapmaqdadır. Əsrlər boyu azərbaycanlılarla yanaşı yaşayan , əsasən Zaqatala-Qax rayonları ərazisində məskunlaşan avarlar, ingiloylar, saxurlar, Qəbələ və Oğuz rayonundakı udilər, dağ yəhudiləri, tatlar, kürdlər, talışlar və.s xalqlar Azərbaycanın bügünki etnik xəritəsini yaratmışlar .Bu etnoslar arasında buduq, xanalıq, udin min illər ərzində Azərbaycanda yaşayaraq, adət və ənənələrini qoruyub saxlamış, dillərini və mədəniyyətlərini inkişaf etdirmişlər. Və bu zəngin tərkib Azərbaycan millətinin formalaşmasında böyük rol oynamışdır.
Ölkəmizdə da bu qədər azsaylı xalq, millət və etnik qrupun olması bir o qədər də psixologiya, etnomədəniyyət,etnik şüur, mentalitet, həyat və davranış tərzinin olması mənasına gəlir.Bu müxtəlifliklərin öyrənilməsi, azsaylı xalqların milli mədəni dəyərlərinin geniş ictimai sferada təbliği, yaşadılması inkişafın başlıca prinsipinə və göstəricisinə çevrilmişdir. Etnik qruplar öz dillərində olan ədəbiyyat və musiqi əsərləri yaratmaqla yanaşı, digər tərəfdən öz mədəni irsləri ilə Ümumazərbaycan mədəniyyətinin tərkib hissəsinə çevrilmişlər. Azərbaycanda yaşayan azsaylı xalqların mədəniyyəti, adət-ənənələri, yazarları mədəni-kütləvi tədbirlər və KİV vasitəsi ilə vaxtaşırı təbliğ edilir. Respublikamız son illərdə reallaşan Beynəlxalq Humanitar Foruma, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv dövlətlərin mədəniyyət nazirlərinin konfransına, Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumuna, Dünya Dini Liderlərinin Zirvə görüşünə, Krans Montana Forumuna, Davos Forumuna, III Qlobal Bakı Forumuna və digər beynəlxalq tədbirlərə uğurla ev sahibliyi etmişdir. Bu beynəlxalq forumlar, konfranslar sayəsində sivil dialoqların qurulması, nəzəri və praktiki bilik mübadiləsi, debat və müzakirələr üçün platformanın formalaşdırılması deməyə əsas verir ki, Bakı şəhəri həm də multikultural ideyalar ətrafında intellektual müzakirələr məkanına çevrilmişdir.
QLLOBALLAŞMA DÖVRÜNDƏ MULTİKULTURALİZM DƏYƏRLƏRİNİN ƏHƏMİYYƏTİ Raisə CƏFƏROVA AMEA Tarix İnstitutu cafarova.r@mail.ru AZƏRBAYCAN
konsentrasiyasında mövcud olur. Mullikulturalizm konsepsiyası qloballaşma, müasir dünyada baş verən mədəni universalizasiya və unifikasiya meyllərinə əks olaraq mədəni müxtəlifliyin ifadəsi olan bütün fenomenlərin (dil, din, adət-ənənə, sənət və s.) mühafizə və qayğısını bəşər mədəniyyətində harmoniyanın əsas şərti hesab edir. Öz daxili bütövlüyünü müxtəlifliyin vəhdəti şəklində tapan qlobal sivilizasiya özünü müxtəlif mədəniyyət və sivilizasiyalardan qidalandırmaqla deməli, tükənməz potensiya mənbəyinə malik olmaqla inkişafının dialektikasını və dinamikasını da təmin etmiş olur, Çoxmədəniyyətlilik, çoxsivilizasiyalılıq tarixən olduğu kimi, müasir dünyanın da mövcudluq şərti və reallığıdır ki, qlobal sivilizasiyanın struktur əsaslarını təşkil edir. Buna görə də qlobal sivilizasiyanın çoxmədəniyyətlilik, çoxsivilizasiyalılıq paradiqmasına bütün bəşəriyyətin birgə tarazlı tərəqqisinə əsaslanan humanist-qurucu konsepsiya olaraq Multikulturalizm ideologiyası dünya ictimaiyyəti tərəfindən dəstəklənməlidir. Mədəniyyətlərarası münasibətlərin dialoji aspektdə inkişafına hazırda böyük önəm verilməsi və bu prosesin yüksək beynəlxalq səviyyədə təşkilatlanması istiqamətində ciddi fəaliyyət göstərilməsi təsdiq edir ki, dünya birliyi qlobal sivilizasiya məkanında qərarlaşmasının optimal variantlarını həqiqətə çevirməkdədir. Çox ölçülü və çoxsəviyyəli heterogen dünyanın qarşılıqlı əlaqə və təsirlənmələrlə təşəkkülü və harmonikləşməsi zərurətindən doğan qlobal sivilizasiya özünün lokal (regional) sivilizasiya və mədəniyyət komponentləri arasında dialoji münasibətlərin hazırkı ilkin fazasında həmin münasibətlərin təməl prinsiplərini yaratmaqdadır. Varlıq özü əksqütblülüyün dialoji strukturundadır [2, s.112].
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1707
Multikulturalizm elə bir siyasətdir ki, o, mədəni plüralizmi qəbul edir və onun inkişafına şərait yaradır. Bu, ölkə əhalisinin etnik irqi və dini müxtəlifliyindən asılı olmayaraq, onların hamısının hüquq və azadlıqlarına hörmətlə əlaqədardır. Multikultural cəmiyyətdə hər bir vətəndaş öz mədəniyyətini, dilini, ənənəsini, etnik və dini dəyərlərini inkişaf etdirmək, ana dilində məktəb açmaq, qəzet və jurnal dərc etdirmək sahələrində bərabər hüquqlara malikdir. Multikulturalizm siyasəti assimilyasiyanı inkar edən inteqrasiyaya aparır. O, dialoq ideyası üzərində qurulmuş mədəni mövcudluq fəlsəfəsidir. Bu ideyaya söykənərək multikulturalizm yeni mədəniyyət tipi təklif edir. Bu mədəniyyət tipi üç mühüm prinsip üzərində qərarlaşır: birincisi multikultural prinsipdir; bu prinsip hər bir mədəniyyətin dəyərli, özəl və unikal olduğunu bəyan eləyir. İkincisi tolerantlıq prinsipidir; bu prinsip özgəsinin özəlliyinə, fərqliliyinə dözümlülük aşılayır. Üçüncüsü özünütanıma hüququnun təsbiti prinsipidir; bu prinsipə görə hər bir millət etnik mərkəzləşdirmə aparılmadan mədəni identiklik hüququna malikdir. Azərbaycan çoxmillətli bir dövlətdir: burada yəhudi, rus, tatar, türk, udin, gürcü, ləzgi, avar, tat, talış millətlərinin nümayəndələri uzun qərinələrdir ki, birgə yaşayırlar. Biz əgər bu xüsusda “Azərbaycan mədəniyyəti bu millətlərin dialoqunun mədəniyyətidir, “Azərbaycan mədəniyyəti dialoq mədəniyyətidir” kimi ifadələrdən istifadə etsək, məncə, yanılmarıq. Hətta Azərbaycan coğrafi baxımdan belə Qərblə Şərqin, Avropa ilə Asiyanın təmas nöqtəsindədir. Tarixi “İpək yolu”nun üstündədir. Deməli, hətta fiziksəl olaraq, coğrafi parametrlərdə, yəni məkan koordinatlarına görə Azərbaycan dialoqa modullaşdırılıb desək yanılmarıq. Multikulturalizm – pozitiv sosial təzahürdür. O, cəmiyyətin inkişafı üçün münbit şərait yaradır; etnik münaqişələrin qarşısını alır və müxtəlif xalqlar arasında etimadı möhkəmlədir; Azərbaycan mədəniyyəti ümumdünya mədəniyyət sisteminin tərkib hissəsi olmaqla tarix boyu dünya mədəniyyətinin inkişafına öz bənzərsiz töhfələrini vermişdir. Multikultiralizm sözü Azərbaycan leksikonuna yeni daxil olsa da xalqımızın çoxəsrlik ictimai-fəlsəfi fikir tarixində əslində bu dəyərlər dərin tarixi köklərə malikdir. Azərbaycan ədəbiyyatının günəşi hesab edilən Nizami Gəncəvinin yaradıcılığı başdan-başa humanizm və multikultiralizm dəyərləri ilə zəngindir. «Xəmsə»yə daxil olan poemaların qəhrəmanlarını bir çox ayrı-ayrı xalqlara məxsusdur. Nizami Gəncəvi üçün şəxsiyyətin ən yüksək meyarı insanlıq idi. İrqi, milli və dini ayrı-seçkiliyi qətiyyətlə rədd edən bu şairin qəhrəmanları içərisində türk, fars, ərəb, çinli, hindli, zənci, yunan, gürcü və s. xalqların nümayəndələrinə rast gəlirik. Humanist şair müxtəlif dinlərə mənsub bu qəhrəmanların heç birinin milliyətinə, dini görüşlərinə qarşı çıxmır. Onun qəhrəmanları ədalət, xalq xoşbəxtliyi, yüksək məqsədlər uğrunda mübarizə aparırlar. İnsan şəxsiyyətinə, insan əməyinə ehtiram, digər xalqların mədəniyyətinə sayğı və hörmət şairin yaradıcılığının aparıcı mövzularındandır. Azərbaycan ictimai-fəlsəfi fikir tarixinin digər görkəmli nümayəndəsi Nəsirəddin Tusinin yaradıcılığında da multikultiralizm dəyərləri öz əksini tapmışdır. Bu baxımdan «Əxlaqi-Nasiri» əsəri xüsusi diqqətə layiqdir. «İnsanlar həm özünü, həm də nəslini mühafizə etmək üçün bir-birinin köməyinə möhtac olduqları kimi, kamala çatmaqları üçün də yaşamağa möhtacdırlar, deməli, kamala çatmaq üçün bir-birinə ehtiyacları vardır. Belə olduqda hər adamın kamilliyi və bitkinliyi öz növündən olan adamlardan asılı olar; deməli, o, qarşılıqlı kömək əsasında öz növü ilə ünsiyyət və əlaqə yaratmağa məcburdur. Əks təqdirdə ədalət qaydalarından kənara çıxıb, zülm kandarına tərəf üz döndərmiş olar» [5, s.177]. Əsərdəki bu cümlələr özündə multikulturalizm dəyərlərini tamamilə əks etdirir. Buradakı «kama çatmaq» ifadəsi əslində elə ədalətli cəmiyyətdən xəbər verir və ədalətli cəmiyyət o cəmiyyət hesab olunur ki, burada insanlar qarşılıqlı ünsiyyətdə, harmoniyada firavan yaşasınlar. Əsərdən başqa bir misal göstərək: «Ünsiyyət və əlaqə yalnız o zaman baş tutar ki, nəyin nizama aparıb çıxaracağını, nəyin pozğunluğa səbəb olacağını, hər kəslə tək-tək necə davranmaq lazım olduğunu öyrədən elmi yaxşı bilsən, bu ictimaiyyat elmidir. Deməli, hamı bu elmi öyrənməyə səy etməlidir ki, fəzilət sahibi olmağı bacarsın; əks halda rəftar, müaşirət və davranışda səhvlərə yol verər, dünyada qanunsuzluqlara səbəb olar, öz mərtəbə və dərəcəsinə çatmaz. Bu cəhətdən də haman elmin nə qədər faydalı olduğu aşkara çıxdı» [5, s.178]. Buradakı «ictimaiyyat elmi» əslində müasir multikulturalizm dəyərlərini tamamilə işıqlandırır. «Fəzilət sahibi olmağı bacarmaq» isə o deməkdir ki, elə multikulturalizm dəyərlərinə sahib olmaq deməkdir. «Tibb elmi sahibi öz sənətində mahir olduqda, insan sağlamlığını mühafizə edib xəstəlikləri aradan qaldırmağı bacardığı kimi, bu elm sahibi də öz sənətində mahir olduqda həqiqi ədalət və IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1708
müvazinət adlanan dünya vəziyyətinin sağlamlığını mühafizə edib ictimai xəstəlikləri aradan qaldırmağa qadir olar; o əsl mənada dünya təbibi sayılar. Bu elm dünyaya xoşbəxtlik şüası saçar, insan qüdrəti daxilində şərin qarşısını alar. Dediyimiz kimi, bu elmin mövzusu insan cəmiyyətində olan münasibətlər sistemidir, insan cəmiyyətində isə, istər ümumi, istərsə xüsusi, ictimai münasibətlər müxtəlif olar» [5, s.178]. Multikulturalizm əsas qayəsi olan çox mədəniyyətliliyin harmoniyası bu cümlələrdə daha aydın nəzərə çarpır. Demokratiya multikultural cəmiyyətin formalaşmasında ən mühüm amillərdən biridir. Müstəqilliyimiz ən böyük sərvətimizdir. Bu müstəqilliyimizin əbədi dövlətimizin qüdrətli olması üçün güclü iqtisadiyyat, fəal ictimai siyasi mühit qədər də vacib məsələlərdən biri də öz mədəniyyətimizə sahib çıxmaq şərti ilə dünya mədəniyyətinə inteqrasiya etməkdir.
H.Ə.ƏLİYEV Bənövşə CƏLALZADƏ Sumqayıt Dövlət Universiteti celalzade.92@mail.ru AZƏRBAYCAN
Heydər Əliyevin təməlini qoyduğu uğurlu dövlət siyasətinin bir parçası da təhsil siyasətidir. Ulu öndərin dediyi kimi, XX əsrdə Azərbaycan xalqının ən böyük nailiyyətlərindən biri ölkəmizdə elmin, təhsilin sürətlə inkişaf etməsidir. XX əsrin birinci mərhələsində Heydər Əliyevin fəaliyyəti nəticəsində Azərbaycanın qədəm qoyduğu intibah dövrünü şərtləndirən əsas amillər sırasında elmin və təhsilin yüksəlişi diqqətdən kənarda qala bilməz. “Təhsil sistemi elə bir sistemdir ki, burada heç bir inqilabi dəyişiklik ola bilməz. Ümumiyyətlə, bizim həyatımızın bütün sahələrində dəyişiliklər təkamül xarakteri daşıyır. Heç vaxt yol vermək olmaz ki, onillərlə yaranmış yenilikləri bir gündə vurub dağıdasan, ondan sonra heç bilmədiyin yeni bir qanun yaradasan”. Heydər Əliyevin kəlamları bu gün də milli təhsilimizin inkişafı yollarında günəş kimi işıq saçır. Bu gün həmin prinsiplərə əsaslanan təhsil sistemini yarada bilsək, təsil prosesini uğurla həyata keçirən, sənətinin, peşəsinin vurğunu olan müəllim kadrları yetişdirə bilsək, dünya müstəvisisndə böyük uğurlara imza ata bilərik. Ulu Ondər Heydər Əliyevin “Biz çalışmalıyıq ki, gənclərimiz Azərbaycan xalqına xas olan mənəvi, milli ənənələr əsasında tərbiyə edilsinlər”- fikrini əsas götürən həmin proqramda vətənə məhəbbət, narkomaniyaya, qanun pozuntuların qarşı mübarizə, idmanın inkişaf etdirilməsi ilə sağlam nəslin yetişdirilməsi, gənclərin ölkənin siyasi həyatında fəal iştirakı və digər vəzifələrin həyata keçirilməsi əsas vəzifə kimi qarşıya qoyulmuşdur. Müəllim yüksək əxlaqi-mənəvi dəyərlərə malik olmalı, həmin mənəvi dəyərləri şagirdlərinə aşılamalı, onları sevməli və şagirdlərin səviyyəsinə enərək düzgün ünsiyyətin formalaşmasına nail olmalıdır. Yalnız bu zaman müəllim dövrün, zamanın və Dövlət strategiyasının tələblərinə uyğun ola bilər. XXI əsr müəllimlərinin qarşısında duran vacib məsələ gənclərin əxlaq- mənəvi dəyərlər əsasında tərbiyə edilməsidir. Müəllimdə və ümumiyyətlə, insanlarda əxlaqi-mənəvi dəyərləri yüksək qiymətləndirən Albert Eynşteyn yazmışdır ki, bəşəriyyətin gələcəyi elmi tərəqqinin sabahından bir o qədər asılı deyil, insani əxlaqın və mənəviyyatın sabahkı mənzərəsindən asılıdır. Təhsil müəssisələrində şagirdlərimizi, tələbələrimizi Azərbaycan xalqına məxsus milli dəyərlər əsasında tərbiyə etmək, mənəvi cəhətdən sağlam insanlar yetişdirmək məsələsi təhsil sistemində ən mü- hüm yeri tutmalıdır. Bunun üçün də həmin dəyərlərə malik olan milli müəllim kadrlarının olması vacibdir. “Hər birimizə bilik, təhsil verən, bu səviyyəyə qaldıran məktəbdir və məktəbdə təhsil verən də müəllimdir. Mən yer üzündə müəllimdən yüksək ad tanımıram”. Ulu Öndər Heydər Əliyevə məxsus bu dahiyanə qiymətdə böyük bir hikmət var. Çünki yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, müəllimin şəxsi nümunəsi təhsil- tərbiyə prosesində öndə olan məsələdir. Azərbaycan pedaqoji fikir tarixini vərəqləsək, gənclərə nümunə ola biləcək yüzlərlə ziyalımızın-müəllimimizin adını çəkmək olar. Tariximizə nəzər salsaq, görərik ki, bizim təhsilimizi irəli aparan, müəllim idealına, nümunəsinə çevrilmiş klassik müəllimlərimiz olmuşdur və bundan sonra da olacaq. S.Ə.Şirvani, C.Məmmədquluzadə, M.Ə. Sabir, İsmayıl Şıxlı, Mir Cəlal və onlarla digər şəxsiyyətlərin adlarını çəkmək olar ki, onlar dəyərli ömürlərini, bilik və bacarıqlarını şam kimi xalqımızın təhsili yolunda
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1709
əritmişlər. Bu cür insanlar keçmişdə də, bu gün də, gələcəkdə də gənc nəsil üçün, müasir müəllimlərimiz üçün örnək olaraq qalacaqlar. Onların fəaliyyətlərini araşdırdıqda müasir yeni təhsil sisteminin, humanizmin ən gözəl nümunələrinə rast gəlirik. Söylədiklərimizi yekunlaşdıraraq deyə bilərik ki, müasir cəmiyyətin qurulmasında, müasir cəmiyyətin tələblərinə cavab verən müəllim kadrlarının hazırlanması mühüm əhəmiyyətli strateji məsələdir. Müəllim əməyini, onun cəmiyyətdəki rolunu yüksək qiymətləndirən Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev 24 sentyabr 1998-ci il tarixində Azərbaycan müəllimlərinin XI qurultayına ünvanladığı məktubunda demişdir: “ Bu gün ölkəmizin qarşısında duran problemlərin həllində müəllimlərin fəal iştirakı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycan müəlliminin bir məqsədi, bir amalı olmalıdır; Azərbaycanımızı çiçəklənən, inkişaf edən, firavan, qüdrətli dövlətə çevirməyə qadir, müstəqillik ideyalarına sadiq, özünü vətənin azadlığı naminə fəda etməyə hər an hazır olan, yeni təfəkkür tərzini qavraya-raq müasir tələblərə cavab verən, sağlam əqidəli, milli ruhlu nəsil yetişdirmək”. Azərbaycan müəllimlərinin qarşısına qoyulan bu mühüm dövlət əhəmiyyətli tələb bizim hər birimizin qarşımızda qoyulan tələbdir. Müəllim şagirdlə keçmiş, indiki və gələcək mənəvi dəyərlər arasında bir vasitəçidir. Ümumilli liderimiz H.Əliyev irsinin layiqli davamçısı, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət strategiyası” 2013-cü il 24 oktyabr tarixli sərəncamı təhsil sistemimizin inkişafı sahəsində yeni bir mərhələ olmaqla yanaşı, sərəncamda mənəvi cəhətdən yüksək əxlaqi dəyərlərə malik olan, savadlı, səriştəli, müasir dövrün dünya standartlarının tələblərinə cavab verən müəllim kadrlarının hazırlanması məsələsinə də diqqət yetirilmişdir. Prezidentin sərəncamı təhsilimizin metodoloji əsası, pedaqogikanın bünövrəsi olaraq dövlət rəhbərinin təhsilə qayğısının bariz göstəricisidir. Dövlət siyasətinin məqsədi yüksək keyfiyyətli müəllim kadrlarının hazırlanması, təkmilləşdirilməsi, müasir cəmiyyətin tələblərinə uyğun olması və digər məsələlərdir. Elə müəllim hazırlığı əsas götürülməlidir ki, o, böyük hərflə yazıla biləcək əsl Müəllim, keçmiş irsi, klassik ənənəni qoruyub saxlayaraq bu günün reallığından çıxış etsin. Özünütəkmilləşdirməklə gələcək üçün hazırlansın. Məlumdur ki, Azərbaycanda dünya standartlarına uyğun yeni təlim metodları tətbiq edilməkdədir. Yeni təhsil sisteminin həyata keçirilməsi istiqamətində böyük işlər görülür ki, müasir tələblərə cavab verən müəllim kadrlarının hazırlanması bu sahədə ən aktual məsələdir. Müasir təhsil sistemi ölkəmizdə son illərə qədər tətbiq edilən ənənəvi təhsil sisteminə qarşı deyil. Hətta, demək olar ki, ənənəvi təhsilin bazası əsasında yeniliyin tətbiq edilməsi daha məqsədyönlüdür. “Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət strategiyası” sərəncamında göstərildiyi kimi,”müəllimin pedaqoji fəaliyyəti elə qurulmalıdır ki, o nəinki öz yetirmələrinə, hətta ətrafdakı insanlara nümunə olsun”. Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin 2005-ci ilin 30 avqust tarixli sərəncamı ilə cəmiyyətə yararlı vətəndaş yetişdirilməsi, gənclərin milli-mənəvi keyfiyyətlər əsasında formalaşmasını nəzərdə tutan “Azərbaycan Gəncliyi Dövlət Proqramı” təsdiq edilmişdir. Bir Vətəndaş olaraq, bir müəllim olaraq biz bu vəzifənin öhdəsindən gəlməyə çalışmalı, müstəqil dövlətimizin gələcək taleyini tapşıracağımız gənc nəslin layiqli vətəndaş kimi yetişməsinə çalışmalıyıq.
Yüklə 19,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|