Çukurova üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İKTİsat anabiLİm dali

S
sY
=
 yatırımların ise, gelir düzeyine bağlı olarak ne ölçüde değişeceği 
(
)
I
c
Y
= D
 ile 
ilgilenilmiştir.  
Harrod  sisteminde  büyüme,  tek  girdi  çerçevesinde  düşünülür.  Kapital/hasıla  oranı  veri 
iken  büyüme,  sermaye  birikimi  tarafından  belirlenir.  Buna  karşılık,  emek  ve  teknoloji 
büyümenin kayıt veya sınırlarıdır (Kazgan, 2000, s 245). 
Harrod  modelinde  denge  koşulu,  planlanan  yatırımların  planlanan  tasarruflara 
eşit  olmasıdır.  Harrod’a  göre,  t  döneminde  yapılan  yatırımların  bir  sonraki 
1
t
+  
döneminde  ek  bir  kapasite  yaratacağını  ve 
t   döneminin  gelirine  dayanan  talebin  bu 
ekstra  kapasiteden  ortaya  çıkan  daha  fazla  hasılayı  ememeyebileceğine  dikkat  çekerek 

---

 
 
63 
 
dengeli  bir  ekonomik  büyüme  için  tasarruflarla  yatırımlar  arasında  tam  bir  dengeli 
büyümenin gerekli olduğunu ifade etmiştir.   
s
: Marjinal tasarruf eğilimi, 
S : Tasarruf, 
Y : Çıktı, 
C : Tüketim  
Gw : Garantili büyüme oranı, 
  P : Potansiyel çıktı, 
  I : Yatırım simgeleridir. 
(
)
S
sY
I
C
Y
=
=
D
 
                                                
S
I
=  
(
)
sY
C
Y
=
D
 ya da
/
/
Gw
Y Y
s C
= D
=
( Temel Harrod Denklemi)         
Bu  modelde  kalkınmanın  temel  unsuru,  yatırımlar  olup  üzerinde  durulan  konu 
gelirin mevcut tasarrufu emmeye yeterli bir yatırım artışına olanak verecek düzeye çıkıp 
çıkmayacağıdır.  Yani  eksik  istihdam  düzeyinden  tam  istihdam  düzeyine  ulaşılıp 
ulaşılamayacağıdır. 
Harrod’un  modelinde  üç  tür  büyüme  oranı  vardır:  Garantili,  doğal  ve  fiili 
büyüme oranlarıdır.
11
 
Harrod-Domar  büyüme  modeli,  beklenen  ve  gerçekleşen  tasarruf  oranları 
arasındaki  boşluğun  doldurulmasında  yabancı  sermayenin  önemli  olduğunu  ancak,  bu 
sermayenin  kredi  veya  portföy  olmasından  ziyade  DYY  şeklinde  olması  durumunda 
ekonomi açısından daha faydalı olacağı varsayılmaktadır (Gürak, 1990,  58).  
Domar’ın modeli; 
Domar’ın  çalışmasının  temelinde  tam  istihdama  geçmiş  bir  ekonomide  uzun 
dönem dengeli büyümenin nasıl gerçekleştirileceğinin çalışması vardır. 
Yatırımlarda  meydana  gelen  net  artışın,  kapasite  arttırıcı  etkisi  (arz  yönü)  ve 
gelir arttırıcı etkisi (talep yönü) araştırılmaktadır. 
 
1/ .
Y
I
a
=
   ya  da    
1/ .
Y
I
a
D =
D  
Çoğaltan
(1/ )
a
;  Otonom  yatırımlardaki  bir  artışın  toplam  hasılayı  ne  kadar 
arttıracağını gösteren orandır. 
                                                
11
 Büyüme oranları hakkında bkz, Kwang Choı, 1983. 

---

 
 
64 
 
/
P I
d = D
        ya    da     
.
P
I
d
D =
    yatırımların,  sermaye  stokuna  sağladığı  katkı 
sonucunda  ekonomide  oluşan  verimlilik  artışının  ortaya  çıkardığı  kapasite  artışını 
gösteren formül. 
Sermaye  Hasıla  Katsayısı(
d ): Ekonomide 1 br ürün elde etmek  için kaç  birim 
yatırım yapılması gerektiğini gösteren katsayıdır. 
 
I
P
d = D   Belirli  bir  dönemde  üretken  kapasitedeki  artıştır.  Ekonomideki  arz 
yönünü gösterir. 
Ekonomide  kapasite  artışı  oluşmadan  önceki  durumda  toplam  talep  (Y )  ve 
toplam  potansiyel  çıktı  eşit  iken,    kapasite  artışı  ile  birlikte  potansiyel  çıktıda  artış 
olmuştur.  Bu  artış,  ancak  toplam  talep  artışı  ile karşılanırsa,  ekonomide denge durumu 
oluşacaktır ( Y
P
D = D ). 
/
I I
da
D
=
  Ekonomideki  kapasite  artışı  (arz  yönü)’dür.  Yeni  yatırımların 
verimliliği nasıl arttırdığını göstermektedir. 
Y
I
d
=
      ise   
( / ). .
.
I
I
I
a
d
D =
  Ekonomideki  talep  yönlü  büyüme  oranını 
göstermektedir. 
Harrod-Domar  büyüme  modelinde,  ekonomideki  büyümeyi  iki  unsurun 
uyaracağı ifade edilmektedir. Bunlar: 
-  Sermaye verimliliğindeki artış, 
-  Yüksek bir çoğaltan, 
Bu  iki  faktör tüketim eğilimini arttıracak ve  büyümeyi uyaracaktır (Choı, 1983; 
Kazgan, 2000, s 245-249).