Dasturiy injiniring va raqamli iqtisodiyot

Dam o'lchami (hand geometry): Odamlarning qo'l va barmoqlari to'g'risida o'lchamlar olingan ma'lumotlar asosida aniqlash uslubi.
Dumaloq qattiqlik (vein pattern): Dam damarlarining yopilish qattiqligi dumaloq qattiqligi usuliga asoslanadi. Ushbu usul yopilish qattiqligi skanerlar orqali o'qib olingan ma'lumotlar asosida ishlaydi.
DNA biometrikasi: DNA (yurakli tana qattiqligi) biometrikasi, odamlarning unikalligi bo'yicha ma'lumotlar bazasida foydalaniladi. Ushbu usul boshqa biometrik usullardan turli xil, chunki unikallik genetik kodlardan olingan.
Biometrik identifikatsiya usullari yaxshi o'tilgan holda, yopiq va maxfiy ma'lumotlar saqlanishi kerak. Ushbu texnologiyalar odamlarni tanqidi, xavfsizlik maqsadlari uchun ishlatiladi, masalan, qurilmalarga kirishni cheklash, bank hisobraqamlarini himoya qilish, saylovlar va boshqa tadbirlarda qatnashishni aniqlash va boshqalar. Bir nechta sohalarda biometrik identifikatsiya muvaffaqiyatli o'rganilgan, lekin uning himoya va maxfiylikni ta'minlash va shaxsiy ma'lumotlarni yaxshi saqlash muammolari mavjud.
Qo'llab-quvvat (fingerprint) skaneri, odamlarning qo'llab-quvvatlarini skanerlash orqali shaxslarni identifikatsiya qilish uchun ishlatiladigan bir turi bo'lib, bu biometrik identifikatsiya usullari o'rtasida eng ko'p ishlatiluvchi usullardan biri hisoblanadi. Qo'llab-quvvat skanerlari quyidagi asosiy bosqichlardan o'tadi:
Skanirovka (Scanning): Skaner, qo'llab-quvvatni optik yoki elektronik tarzda o'qiydi. Elektronik skanerlar, qo'llab-quvvatlarni to'g'ri ta'minlash uchun yechilgan binolarni o'qiydi va ularni ma'lumotlar bazasiga saqlaydi.
Ma'lumotlarni ta'qiqotlash (Feature Extraction): Skaner olingan ma'lumotlar, qo'llab-quvvatlarning maxsus noaniqlik belgilari (yutuqlari, yopilganlar, uniqlig'ini ifodalovchi chiziqlar)ni aniqlaydi. Ushbu belgilarni ta'qiqlovchi algoritmlar ishlatiladi.
Ma'lumotlarni saqlash (Template Storage): Skaner olingan qo'llab-quvvat ma'lumotlarini maxfiy ma'lumotlar bazasida saqlaydi. Ma'lumotlar maxfiy holda saqlanadi va ularga faqat maxfiylik muhokama qiluvchi so'rovlar orqali kirish mumkin.
Identifikatsiya yoki tasdiqlash (Identification or Verification): Qo'llab-quvvat skanerlari boshqa yoki ko'nglimingizdagi qo'llab-quvvatlar bilan taqqoslash uchun ishlatiladi. Identifikatsiya bilan biror shaxsning kimligini aniqlash, tasdiqlash esa faqat ma'lum bir shaxsning qo'llab-quvvatlarini tekshirishni o'z ichiga oladi.
Qo'llab-quvvat skanerlari o'zgaruvchanlikning eng past darajadagi maksimallashtirish maqosidida ishlaydi va ko'plab xavfsizlik tadbirlar bilan muhofaza qilinadi. Ushbu skanerlar, mahalliy qurilma va tashkilotlarda xavfsizlik, shaxsiy ma'lumotlar, bank hisobraqamlari va boshqa identifikatsiya loyihalarida ko'p qo'llaniladi. Qo'llab-quvvat skanerlari tezkor, ishonchli va yuzlab odamning qo'llab-quvvatlari bilan taqqoslashni osonlashtirad
Retina va iris skanerlari, odamlarning retina (ko'zning qopqog'i) va irisining (ko'zning rangi) unikalligini aniqlash uchun ishlatiladigan biometrik identifikatsiya usullaridir. Bu usullar quyidagi bosqichlardan o'tadi:
Skanirovka (Scanning): Retina va iris skanerlari elektronik yoki optik skanerlar orqali odamning retina va irisini o'qib olish uchun ishlatiladi. Skanerlar, bu qopqog' va ranglarni ko'z qobiliyatidagi o'zgarmas belgilar, chiziqlar va yo'nalishlarni aniqlaydi.
Ma'lumotlarni ta'qiqotlash (Feature Extraction): Skaner olingan ma'lumotlarni tahlil qiladi va uqurlangan retina va irisning unikalligini ifodalovchi maxsus belgilarni aniqlaydi. Bu belgilar retina va irisning shakli, rangi, chiziqlari va boshqalar bo'lishi mumkin.
Ma'lumotlarni saqlash (Template Storage): Olingan retina va iris ma'lumotlari maxfiylik maqsadlari bilan saqlanadi. Ushbu ma'lumotlar maxfiy ma'lumotlar bazasida saqlanadi va maxfiylikni ta'minlash maqsadida foydalanish uchun maxfiy klyuchlar bilan himoyalangan.
Identifikatsiya yoki tasdiqlash (Identification or Verification): Retina va iris skanerlari, shaxslarni tasdiqlovchi yoki aniqlaydigan usul sifatida ishlatiladi. Tasdiqlash holatida, shaxs o'zining retina yoki irisini skanerlarga olib, ma'lumotlar bazasidagi ma'lumotlar bilan taqqoslash orqali kimligini tasdiqlaydi. Identifikatsiya holatida esa, shaxslar ma'lum bir shaxsning retina yoki irisini skanerlarga olib, ma'lumotlar bazasidagi ma'lumotlar bilan taqqoslash orqali kimligini aniqlaydi.
Retina va iris skanerlari ko'plab tashkilotlar va tizimlar tomonidan xavfsizlik va identifikatsiya maqsadlari uchun qo'llaniladi. Ularning muhim afzalliklari unikallik va qattiq himoya bo'lishi. Retina va iris ma'lumotlari, qo'llab-quvvat yoki yuz ma'lumotlari bilan taqqoslashdan ortiq unikallikka ega bo'lishi bilan ajralib turadi. Ushbu usullar esa o'zgarmasligi va maxfiylikni ta'minlashda yuqori darajada samarador.
Retina va iris skanerlari esa, qo'llab-quvvat skanerlari va yuz skanerlari bilan solishtirilgan holda qo'llaniladi va undagi identifikatsiya ma'lumotlarini qo'llanuvchi yoki shaxsning ruhsatnomasiz kirishlarini himoya qilish uchun yorqinroq bo'lishi mumkin.