Dasturlash asoslari

3. TARKIBLASHGAN VA OB’EKTGA MO‘LJALLANGAN DASTURLASH


O‘quv maqsadi.
O‘quvchi modulli, tarkiblashgan va ob’ektga mo‘ljallangan dasturlash texnologiyalarni o‘rganadi va ularni amaliy masalalarda qo‘llay oladi.


3.1 Dastur tuzilishini ishlab chiqish va modulli dasturlash

Tarkibi
Dastur tuzilishi (strukturasi)ni ishlab chiqishning maqsadi. Dasturiy modul tushunchasi. Dasturiy modulning asosiy tavsiflari. Dastur tuzilishini ishlab chiqish usullari. Dasturiy modul spetsifikatsiyasi (tasnifi). Dastur tuzilishining nazorati.

3.1.1 Modulli dasturlash maqsadi

Dasturiy vosita (DV) ning har bir dasturini ishlab chiqishga kirishilar ekan, bu dastur odatda katta tizim ekanini nazarda tutish kerak. Shuning uchun biz uni soddalshtirish choralarini ko‘rishimiz lozim. Buning uchun ushbu dastur qismma-qism ishlab chiqiladi va bu qismlar dasturiy modullar deb ataladi. Dasturlarni ishlab chiqishdagi bu usulning o‘zi esa modulli dasturlash deb ataladi. Dasturiy modul jarayon tavsifining biron fragmenti (qismi) bo‘lib, u jarayon tavsiflarida qo‘llanish uchun yaroqli bo‘lgan mustaqil dasturiy mahsulot sifatida shakllantiriladi. Bu degani - har bir dasturiy modul dasturning boshqa modullaridan alohida dasturlashtiriladi, kompilyatsiya qilinadi (to‘planadi) va sozlanadiki, buning natijasida u dasturning boshqa modullaridan jismonan ajratilgan bo‘ladi. Inchunin, ishlab chiqilgan har bir dasturiy modul turli dasturlar tarkibiga kiritilishi mumkin. Buning uchun ushbu modul bo‘yicha hujjatlarda e’lon qilingan qo‘llanish shartlari bajarilgan bo‘lishi kerak. Shunday qilib, dasturiy modul dasturlar murakkabligiga qarshi kurash vositasi sifatida ham, dasturlashda dubllashtirishga qarshi kurash vositasi sifatida ham olib qaralishi mumkin.

Modulli dasturlash dasturlarni ishlab chiqish jarayonida murakkabliklar bilan kurashning ikkala umumiy usuli (tizim komponentalari mustaqilligini ta’minlash usuli ham, ierarxik (tabaqaviy) tuzilmalardan foydalanish usuli ham)ni o‘zida mujassam etadi. Birinchi usuldan foydalanish uchun dasturiy modul javob berishi lozim bo‘lgan ma’lum talablar ta’riflanadi, ya’ni «yaxshi» dasturiy modulning asosiy tavsiflari aniqlanadi. Ikkinchi usuldan foydalanish uchun dasturlarning daraxtsimon (shu jumladan shoxlari qapishib ketgan daraxtlarga o‘xshash) modulli tuzilmalar qo‘llanadi.