Dərs vəsaiti ali məktəblərin 050608 "Elektroenergetika mühəndisliyi" ixtisası üzrə

 

 

---

20

 

8. Küləyin təsirindən yaranan yüklərin 

hesablanması 

 

 

Müəyyən  vaxt  ərzində  şiddətlənmə  zamanı 

küləyin ən böyük sürətinin orta sürətinə olan nisbəti 

şiddətlənmə  əmsalı  adlanır.  Küləyin  sürətinə  və  ya 

normativ  sürət  təzyiqinə  əsasən  keçmiş  ittifaq 

ərazisi 7 külək rayonuna bölünmüşdür. Azərbaycan 

ərazisi  5-ci  külək  rayonuna  aiddir.  Küləyin 

təzyiqindən  yaranan  yük  üfüqi  istiqamətdə  təsir 

edən yükdür. 

 

Birinci  külək  rayonu  üçün  sürət  22  m/san; 

ikinci  külək  rayonu  üçün  sürət  25  m/san;  üçüncü 

külək rayonu üçün sürət 29  m/san; dördüncü külək 

rayonu  üçün  sürət  32  m/san;  beşinci  külək  rayonu 

üçün  sürət  36  m/san;  altıncı  külək  rayonu  üçün 

sürət  39  m/san;  yeddinci  külək  rayonu  üçün  sürət 

43  m/san  götürülür.  Küləyin  təzyiqindən  yaranan 

yük aşağıdakı düsturla hesablanır: 

P

k

 = 0,615 · 10

-6

· d· C

x

· 

2 

  

(8) 

 

burada: 

C

x

 – aerodinamika  əmsalı, 

d – naqilin  diametri, 

 – küləyin  sürəti. 

 

Külək yükünün dayağa təsiri zamanı C

x

= 0,7-

1,4  (dayaq  üçün)  götürülür.  0,7-  silindr-konus 

dayaqlar üçün, 1,4- düzbucaq dayaqlar üçün nəzərə 

alınır.  Diametri  20mm-dən  az  olan  bir  naqil  üçün 

aerodinamik  əmsalın qiyməti: 

---

21

 

C

x

= 1,2 

Diametri  20mm-dən  cox olan naqil  üçün isə 

C

x

= 1,1 

götürülür. 

 

Buzla  örtülmüş  naqilə  təsir  edən  küləyin 

təzyiqindən  yaranan  yük: 

      P

k

 = 0,615 · 10

-6

· 

2

buz

· C

x

·(d+2b)

 

 

(9) 

 

burada: 

buz

–  buzlaşma  olduğu  halda  küləyin  sürətidir. 

Onun  qiyməti  kontakt  şəbəkəsi  quruluşlarının 

hesabatı zamanı 

buz

= 0,5·

normativ

               

(10) 

adi xətt naqilləri  üçün isə 

buz

= 0,6·

normativ

               

(11) 

 

Azərbaycan  ərazisi  beşinci  külək  rayonu 

olduğu  üçün 

normativ

=  36  m/san  götürülür.  Bundan 

əlavə  küləyin  ən  çox  intensivliyi  5 C-də  müşahidə 

olunur. 

 

Havanın  temperaturuna  görə  keçmiş  ittifaq 

SSR ərazisi  iqlim  zonalarına  bölünmüşdür: 

 

I – soyuq 

 

II – mülayim 

III – isti-nəm 

 

IV – isti 

 

Illik  minimal  və  maksimal  temperaturlar 

müəyyən  edilməlidir.  Qeyd  olunan  4  temperatur 

zonasından  əlavə  aşağıdakı  iqlim  şəraitləri 

müşahidə olunur: 

---

22

 

 

I

a

 – çox soyuq 

 

I

v

 – adi soyuq  

II

a

 – mülayim-soyuq 

II

av

 – mülayim-soyuq-nəm 

II

b

 – mülayim-isti 

II

bv

 – mülayim-isti-nəm 

IV

a

 – isti-quru 

 

IV

av

 – isti-mülayim-nəm 

 

IV

b 

– çox isti-quru 

 

Azərbaycan ərazisi IV

av

 iqlim ərazisinə aiddir.