Dərs vəsaiti Sifariz Səbzəliyev 1 azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ

Sifariz Səbzəliyev
 
59 
Balansla mənfəət və zərərlər haqqında hesabat arasında mövcud olan
«
vəzifə bölgüsü
» deməyə imkan verir ki, təşkilatın illik hesabatı onun 
əmlak, maliyyə vəziyyəti və gəlirliliyi haqqında faktiki mənzərəni açıqlayır. 
Beləliklə, əmlak və maliyyə vəziyyətini təsvir etmək üçün zəruri məlumatlar 
balansda göstərilir. Mənfəət və zərərlər haqqında hesabat isə özünün
şərhləri ilə birlikdə təşkilatın gəlirliliyini əks etdirir. 
Mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın təşkilatın faktiki gəlirlərini əks 
etdirmək üçün bu hesabatın qurulması prinsipləri hazırlanmışdır. Qeyd 
etmək lazımdır ki, həmin prinsiplər mühasibat uçotunun beynəlxalq prakti-
kasında hazırlanmış və Almaniyanın mühasibat uçotu sahəsində tən-
zimləyici sənəd hesab olunan Ticarət Məcəlləsində öz əksini tapmışdır. 
Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, hər bir hesabat ilinin başa çatması üzrə 
təşkilat xərclərin və gəlirlərin müqayisəsini verməlidir. Bu tələb ticarət 
hüququnda aşağıdakı qaydada izah olunur: mənfəət və zərərlər haqqında
hesabat mühasibat uçotu prinsiplərinə uyğun olaraq, işgüzar praktikada 
qəbul edilən müvafiq müddətdə tərtib edilməlidir. 
Mənfəət və zərərlər haqqında hesabat tamlıq prinsipi əsasında açıq və 
şəffaf olmalı, bütün xərclər və gəlirlər qarşılıqlı məqbullara yol verilmədən 
əks etdirilməlidir.
 
4.2. Mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın qurulması prinsipləri
 
Mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın qurulmasının aşağıda göstə-
rilən 
beş prinsipi
mövcuddur: 

xərclərin və gəlirlərin maddələrinin qarşılıqlı məqbuluna yol 
verilməməsi (
maliyyə nəticələrinin brutto metodu ilə hesablanması 
prinsipi
); 

ilkin xərclərin və gəlirlərin növlər üzrə bölüşdürülməsi (
bölgü 
prinsipi
); 

istehsal, idarəetmə və təchizat sahəsində xərclərin meydana çıx-
masının əks etdirilməsi (