Dərslik II cild Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

Cəzalandırma metodunun səmərəliliyini müəyyən edən pedaqoji şərtlər bunlardır:

 Əgər cəzalandırma ideyası kollektivdən gələrsə və cəzanı kollektiv müdafiə edərsə, o zaman onun təsir gücü artar.

 Uşağa cəza verərkən ictimai rəyə söykənmək lazımdır;

 Cəza şagirdə aydın olanda o təsirli olur. Cəzanı verdikdən sonra onu yada salmaq lazım deyil, şagird ilə normal münasibətlər saxlanılmalıdır;

 Şagirdi pedaqoji zərurət üzündən cəzalandırırıq. Cəzadan istifadə edərkən şagirdi təhqir etmək olmaz;

 Münaqişəli situasiya cəza metodunu tətbiq etmək üçün əsasdır. Cəza haqqında hər hansı bir resept vermək olmaz, hər bir hərəkət fərdidir;

 Cəza güclü təsir edən metoddur. Müəllimin cəzada bu­rax­dığı səhvləri düzəltmək xeyli çətindir. Ona görə də yaranmış situa­siya haqqında tam aydınlıq olana qədər cəza verməyə tələsməməli;

 Cəzanın əvəz çıxmaq alətinə çevrilməsinə yol verməyin. Şagirddə cəzanın onun xeyrinə olması ilə bağlı əqidə formalaş­dı­rıl­malıdır;

 Cəza pedaqoji taktı, şagirdin yaş və fərdi xüsusiyyətlərini yaxşı bilməyi tələb edir.

 Cəzalandırma kolektiv qarşısında verilməlidir.

 Kollektivi və ya qrupu cəzalandırmaq olmaz. Cəza yalnız fərdi olmalıdır.

 Cəza digər tərbiyə metodları ilə kompleks tətbiq olun­malıdır.