Dərslik rəHBƏRLİk azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24 saylı

Etiologiyası
İnsanın VI və XI tip papilloması virusudur. DNT-tərkibli proonkogen virusdur.
Yoluxma yolları. Cinsi əlaqə, yoluxmuş məişət əşyaları. İnsanların əksəriyyətində la-
tent vəziyyətdə olurlar. Kontagiozluq klinik əlamətlər zamanı daha kəskin nəzərə çarpır. 
Yenidoğulmuşlar xəstə anadan yoluxurlar.
Risk amilləri: şəxsi gigiyenaya riayət olunmaması, dərinin nəm olması və maserasi-
yası, cinsiyyət orqanlarından ifrazatın gəlməsi, zədələnmə, immundefisit vəziyyətləri, 
İİV-yoluxma, sidik-cinsiyyət orqanlarının xəstəlikləri.
Klinik şəkil
İnkubasiya dövrü: 1-9 ay və daha çox.
Əsas lokalizasiyası: kişilərdə – cinsiyyət üzvünün tac şırımı, pülük kisəsinin iç 
vərəqəsi, cinsiyyət üzvünün gövdəsi, perianal sahə (homoseksualistlər); qadınlarda – 
cinsiyyət dodaqcıqları, klitor, uşaqlıq yolunun girişi, uretranın ətrafı, sidik kisəsi, uşaqlıq 
boynu, düz bağırsaq sahəsi, aralıq, ağız-udlaq.
Dəri əlamətləri. İtiuclu və ya konusşəkilli xırda, yumşaq konsistensiyalı, məməcikli 
törəmələrdir. Birləşdikdə gül kələmini xatırladan paycıqlı törəmələr əmələ gətirir. Par-
laq-qırmızı rəngli, maserasiyalı, eroziv səthə malikdir. İkincili infeksiya qoşulduqda xo-
şagəlməz qoxu əmələ gəlir. 
Diaqnostika
Klinikaönü mərhələdə 5%-li sirkə turşusu ilə diaqnostik sınaq qoyulur. Sirkə turşu-
sunda isladılmış tənzif salfet 5-10 dəqiqə ərzində müayinə olunan sahələrə sərilir. Lupa 
altında baxdıqda və ya kolposkopiya zamanı kandilomalar xırda ağ düyüncüklər şəklin-
də görünürlər.
Qadınlarda biopsiya bədxassəli şiş prosesinə şübhə yarandıqda aparılır, sonra isə hər
il uşaqlıq boynundan sitoloji yaxmaların müayinəsi həyata keçirilir.

---

167
Histopatologiya
Kəskin papillomatoz və akantoz, buynuz qişanın nazikləşməsi və parakeratoz əlamət-
ləri. Epidermisin vakuollaşması. Dermanın ödemi, kapilyarların genişlənməsi, limfoid 
və plazmositar hüceyrələrlə infiltrasiya. Məməciklərdə xronik iltihabi infiltrat, qan və 
limfa damarlarının genişlənməsi nəzərə çarpır.