1.Dəyişən cərəyan dövrəsində yalnız aktiv müqavimət olan hal.
Dəyişən gərginlik aktiv müqavimətə tətbiq olunan hala baxaq (Şək. 4.49) R 0, L 0, C 0 . Om qanununa görə
m m u U cos t R R I cos t
i
(4.75)
yaza bilərik.
Davamı
m m m R U Burada I
cərəyan şiddətinin amplitududur.
Cərəyanın rəqsləri gərginliklə eyni fazada baş verir. Baxılan hal üçün vektor diaqramı (Şək. 4.50a, 4.50b), gərginlik və cərəyan şiddətinin zamandan asılılığı təsvir edilmişdir
Dəyişən cərəyan rəqsi prosesdir. ω- dəyişən cərəyanın dairəvi tezliyi, ωt isə cərəyanın fazasıdır. Bununla yanaşı olaraq dəyişən cərəyan, T-periodu, ν- tezliyi ilə də xarakterizə edilir.
Dövrədəki cərəyanın dəyişmə qanununu bilərək, gərginliyin də hansı qanunla dəyişdiyini müəyyən etmək
Doğrudan da müqavimətin uclarındakı gərginliyi Om qanununa əsasən yazsaq, alarıq:
U = IR = IₒRsinωt =Uₒsinωt
DC mənbəyinə birləşdirilmiş R müqavimətindən ibarət olan sadə dövrəyə baxaq. Dövrənin sxemi verilib. Yəni ∆v-iR=0 olmalıdır. Beləliklə, müqavimət ətrafında gərginlik, mənbə ətrafında gərginliyə bərabər olmalıdır:
DC gərginlikləri və cərəyanları asanlıqla böyüklükdə müəyyən edilir. Alternativ gərginliklər və cərəyanlar yalnız böyüklük baxımından dəqiq müəyyən edilə bilməz. Bütün alternativ gərginliklər və cərəyanlar üç xüsusiyyətə malikdir: amplituda, tezlik və faza. Bu bölmə AC gərginliklərinin və cərəyanlarının tezlik xarakteristikasına aiddir.
Bildirilib ki, qütbünü və ya istiqamətini dəyişən istənilən gərginlik və ya cərəyan AC hesab olunur. Bununla belə, bütün AC gərginliklərinin və cərəyanlarının böyük əksəriyyəti əvvəlcədən müəyyən edilmiş sürətlərdə böyüklük və istiqamətdə dəyişir. Yəni, bir AC gərginliyi maksimum dəyərə yüksəlir, maksimumdan sıfıra enir, sonra əks polaritenin maksimum dəyərinə yüksəlir və yenidən sıfıra enir. Bu prosesi davamlı olaraq təkrarlayır.
