Dielektriklarning qutblanishi Qutblanish vektori

Sferik kondensator
Qoplamalarining radiuslari r₁ va r₂ bo‘lgan sferik kondensator 6 - rasmda tasvirlangan.

6-rasm. Sferik kondensator
Kondensator qoplamalarida q zaryad induktsiyalangan bo‘lganda, ular orasidagi potentsiallar farqi quyidagicha ifodalanadi :
, (6.4)
bu yerda r₁ va r₂ ichki va tashqi sferik qoplamalar radiuslaridir. Shuning uchun sig‘im quyidagicha ifodalanadi:
, (6.5)
Agarda r₂ tashqi radius va r₁ ichki radiusdan juda katta bo‘lsa, (6.5) – ifoda soddalashadi:
, (6.6)
Bu natija tashqi qoplama sferik bo‘lmaganda ham o‘rinli bo‘lgani uchun, (6.6) – ifodani yakkalangan shar sig‘imi deb hisoblaymiz.
Agarda r₁ - r₂ = d – qoplamalar orasidagi masofa qoplamalarning o‘rtacha radiusidan juda kichik bo‘lsa, sferik kondensatorning sig‘imi quyidagicha ifodalanadi:

bu yerda S=4r² – qoplamalar sirtlarining yuzasidir.
Silindrik kondensator
Bu holda kondensatorni radiuslari r₁ (ichki) va r₂ (tashqi) ikkita koaksial tsilindr ko‘rinishdagi qoplamalardan iborat bo‘ladi, deb hisoblaymiz. Tsilindrlarning uzunligi ular orasidagi masofadan juda katta deb hisoblanadi. Qoplamalar orasidagi potentsiallar farqi quyidagidan iborat bo‘ladi:
,
bu yerda q - tsilindr uzunligidagi zaryad, - birlik uzunlikdagi zaryad va - silindr uzunligidir.
Birlik uzunlikka to‘g‘ri keluvchi tsilindrik kondensator sig‘imi quyidagiga tengdir:
, (6.7)
Boshqa tarafdan, (6.7) – ifoda metall sim izolyator qatlami bilan o‘ralgan kabel sig‘imini eslatadi.
Qoplamalar orasidagi masofa d, tsilindrlar radiuslariga nisbatan juda kichik bo‘lsa, bu holda tsilindrik kondensator sig‘imi quyidagidan iborat bo‘ladi: