5-AMALIY MASHG’ULOT. Vakumda elektrostatik maydoni. Maydon kuchlanganligi.Elektr maydoni potensiali. Elektr maydonida dielektriklarning xususiyatlari. Elektr maydonida o’tkazgichlar. Elektr sig’imi.Kondensatorlar.
1- masala. Boshqa zaryadlar hosil qilgan maydon q1 zaryadga qanday kuch bilan ta’sir qilayotgan initoping. Jadvaldan topshiriq raqami bo‘yicha noma’lum kattaliklarni toping.
2 - masala.Ikkita musbat nuqtaviy q1va q2 zaryadlar bir biridan l masofada joylashtirilgan . Ikkita zaryadni tutashtiruvchi to‘g‘ri chiziqda birinchi zaryaddan x masofada muvozanatda turadigan qilib q3 zaryad kiritilgan. Jadvaldan topshiriq raqami bo‘yicha noma’lum kattaliklarni toping. q3zaryad muvozanatda qolishi uchun uning ishorasi qanday o bo‘lishi kerak ?
Topshiriqraqami
q1, Kl
q2, Kl
l, m
x, m
1
?
4*10-9
0.6
0.2
2
4.5*10-9
?
0.5
0.3
3
q1
4 q1
?
0.2
4
0.25 q2
q2
1.0
?
5
?
8*10-9
1.2
0.4
6
9*10-8
?
1.2
0.4
7
q1
2 q1
?
0.5
8
0.4 q2
q2
2.0
?
9
?
6*10-9
0.3
0.2
10
1.2*10-10
?
0.9
0.4
11
0.5 q2
q2
?
0.3
12
q1
2 q1
1.0
?
13
?
7*10-9
0.5
0.2
14
1.6*10-9
?
0.8
0.4
15
q1
8 q1
?
0.1
16
0.25 q2
q2
2.0
?
17
?
1.2*10-10
0.8
0.4
18
8*10-9
?
0.7
0.2
19
0.2 q2
q2
?
0.1
20
q1
4 q1
1.0
?
21
?
9*10-8
0.4
0.1
22
3.6*10-9
?
1.0
0.6
23
0.4 q2
q2
?
0.2
24
q1
6 q1
0.1
?
25
?
1.6*10-10
0.7
0.3
26
6*10-9
?
0.8
0.2
27
q1
4 q1
?
0.4
28
0.2 q2
q2
2.0
?
.3 - masala. Q musbat zaryad elektrostatik maydon hosil qiladi. Bu zaryad radiusi R1 (R1 yupqa xalqa uchun kichik radius, R2katta radius) va uzunligi 2L bo‘lgan jismda teng taqsimlangan. Jism markazidan o‘tuvchi o‘qdan b masofada yotgan M nuqtadagi maydon kuchlanganligini toping.Jadvaldan topshiriq raqami bo‘yicha noma’lum kattaliklarni toping.
№
Maydonnuqtasidagikuchlanganliklarnianiqlash
q, Kl
R1, m
R2, m
L, m
B
1
YUpqaxalqaningperpendikulyartekisligida
10-9
0,1
0,05
2
0,10
3
0,15
4
0,20
5
2Luzunlikdagio‘tkazgichatrofidagi
5*10-10
0,1
0,15
6
0,20
7
0,25
8
0,30
9
Zaryadlangano‘tkazgichmarkazida
10-10
0,05
0
10
0,10
11
0,15
12
0,20
13
Zaryadlangantekislikkao‘tkazilganperpendikulyarda
5*10-10
0,1
0,05
14
0,10
15
0,15
16
0,20
17
Tekislikkao‘tkazilganperpendikulyarda
10-9
0,1
0,05
18
0,10
19
0,15
20
0,20
21
Tekislikkao‘tkazilganperpendikulyarda
3*10-10
0,05
0,1
0,05
22
0,10
23
0,15
24
0,20
25
Zaryadlangansferamarkazida
10-9
0,05
0
26
0,10
27
0,15
28
0,20
4masala.Zaryadlangan zarracha tezlik bilan harakatlanmoqda. U berilgan element atomi yadrosiga qanday eng kichik masofagacha yaqinlashishi mumkin? Atom zaryadi Ze ga teng, bu erda Z– atomning elementlar davriy sistemasidagi tartib raqami, e – elektronning zaryadi.