2. Şimdiki Zaman: Eylem ile anlatımın birlikte olduğunu bildiren zamandır
Ders çalışıyorum. Alış veriş yapıyorum.
3. Gelecek Zaman: Eylem ile anlatımdan sonra yapılacağını bildiren zamandır
Aynur tiyatroya gidecek. Birlikte eğleneceğiz.
4. Geniş Zaman: Eylem her zaman yapılabileceğini bildiren zamandır
Akşamları trene binerim. Her gece oyun oynarım.
B. Birleşik Zamanlı Fiiller:
Birden çok zaman veya kip eki almışlardır.
1. Hikâye: Basit zamanlı bir fiile ek fiil olan "idim veya idi" getirilerek yapılır.
bak (ı) + yor + idi __ bakıyordu
al + mış + idim __ almıştım
2. Rivayet: Basit zamanlı bir fiile ek fiil olan "imişim, imiş" getirilerek yapılır.
bak (ı) + yor + imiş __ bakıyormuş
al + acak + imiş __ alacakmış
3. Şart: Basit zamanlı bir fiile ek fiil olan "isem, ise" getirilerek yapılır.
bak (ı) + yor + isem __ bakıyorsam
al + acak + ise __ alacaksa
FİİLLERDE ŞAHIS
Fiillerin belirttiği iş, oluş veya hareket bir şahsa bağlıdır. Bunu fiilin aldığı ekten ve fiile yönelttiğimiz sorudan
anlarız.
__ Geldim
__ Kİm geldi?
__ Ben (I. tekil
şahıs)
gel
fiil kökü
- di
zaman eki
- m
şahıs eki
__ geldim
Aşağıda "gelmek" fiilinin şahıslara göre çekimi yapılmıştır:
Fiil kökü
Zaman eki
Şahıs eki
gel
gel
gel
gel
gel
gel
+
+
+
+
+
+
di
di
di
di
di
di
+
+
+
+
+
+
m
n
-
k
niz
ler
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
geldim
geldin
geldi
geldik
geldiniz
geldiler
(I. tekil şahıs)
(II. tekil şahıs)
(III. tekil şahıs)
(I. çoğul şahıs)
(II. çoğul şahıs)
(III. çoğul şahıs)
FİİL KİPLERİ
Fiillerde zaman, şahıs veya dilek bildiren, ek almış biçimlerine
KİP
denir. Dilimizde fiil kipleri ikiye ayrılır:
|
