Dilorom qosimova menejment nazariyasi

14.4. Inson om ili va unum dorlik
Inson omili, kishilarning yangilikka m unosabati m asalalari bi­
lan hisoblashm aslik past m eh n at unum dorligi va iqtisodiy sam ara- 
dorlikka olib keluvchi asosiy sabablardan biridir.
M e n e jm e n t ishi yaxshi y o ‘lga qo ‘yilgan k orx on alarda inson 
om ilini hisobga olish, kishilar m an fa atig a e ’tibor b erish (ishdan 
b o 'sh atish bilan qo'rqitishni b artaraf etish, xodim larni qaror qabul 
qilishga jalb etish , x izm atd a k o 'ta rilish d astu ri bo'lishi, h ar bir 
ishlovchi farovonligini ta ’m inlashga intilish) xosdir.
Zam onaviy ishchi o'zidan ilgarigilarga nisbatan ko'proq bilim- 
ga ega, u korxona faoliyatida faol q atn ash ish g a intiladi. B unday 
ishchiga av to ritar rahbarlik qilish sam ara bermaydi.
M eh n a tg a jalb etish n in g a n ’anaviy om illari (ish haqi, yuqori- 
roq lavozim eg a lla sh ) h o zir ham un u m d o rlik k a k a tta t a ’sir etadi. 
U n u m d o rlik b arq aro r o 'sish in i t a ’m in lash u ch u n ra h b ariy at ish 
haqi va lavozim o'sishini m eh n at unum dorligi k o 'rsatk ich lari bilan 
muvofiqlashtirishi lozim. Rag'batlantirish borasida qaror qabul qilish- 
da unum dorlikka obyektiv baho berish asos bo'lishi lozim. Xodim- 
larning ish haqi ishlab chiqarish sam aradorligi uzoq istiqbolda o'sishi 
bilan b og'lan gan bo'lishi kerak. Pul m ukofoti m iqdori faoliyatning 
m oliyaviy qiym ati va unum d o rlik o 'sish d arajasin i ak s e ttiris h i 
lozim .
M eh n at unum dorligiga ruxiy zarba salbiy ta ’sir qiladi (alohida 
sh axs yoki g u ru h lar o 'rta sid a kelishm ovchilik, nizo).
M e n e jm e n tn in g b a rc h a d a ra ja s id a b a rq a ro r y u q o ri u n u m ­
dorlikka e g a b o 'lish u c h u n m e n e jm e n t v azifalari an iq b ajarilish i 
va b u n d a b arch a d arajad ag i ra h b a rla r q a tn a sh ish i lozim . Yuqori 
b o 'g 'in ra h b a rla ri k o rxona vazifasi istiqboli va siy o satin i belgi- 
laydi, a so siy in v e stitsiy a la r m asala sin i hal etad i, h u k u m a t, bank, 
o m m av iy a x b o ro t v o s ita la ri va b o sh q a ta s h k ilo tla r ra h b a rla ri, 
ju m la d an , t a ’m in o tch i va ra q o b atd o sh la r bilan m u n o z a ra la r olib 
b o ra d i.
172

---

X u lo sa
K orxona m e n e jm e n tin in g sam rad o rlig in i u n in g fa o liy atin in g
yakuniy natijalari hal qiladi. Ishlab chiqarish m enejm en tin in g sa ­
m aradorligi deganda - boshqaruv jarayonining natijaviyligi tushu- 
niladi.
Tezkorlik, tashkilotchilik iqtisodiyot boshqaruvi yuqori sam a- 
rad orliginin g m uhim shartid ir. M e n e jm e n tn in g iqtisodiy sam ara- 
dorligini aniqlash loyihalashtirish va boshqaruv qarorlarini amaliyot- 
da qo'llash jarayonida aniqlanadi.
Ijtim oiy m en ejm en t sam aradorligini ta ’m inlash um u m iy iqti­
sodiy sam aradorlik qismi sifatida gavdalanadi.