Dilsuz dünyamaliyev hiKMƏT ÇƏLƏNGİ

HÖKMDAR VƏ FİLOSOF

4 Bir gün Makedoniyalı Isgəndər filosof Diogenlə

görüşmək qəranna gəiir. Gənc Makedoniyalı hökmdarı

Diogenəyaxınlaşanda filosofgünün qabağında uzanıb qızınırdı.

İsgəndər salam verib dedi:

-Diogen, əgər bir arzu-istəyin varsa, de, yerinəyetirim.

Diogen yerindən qımıldcinmayib, sakitcə dedi:

'İsgəndər, mümkünsə, bir az kənara çəkll, günün

qabağını tutmusan.

Filosofun bu məğruriuğundan heyrətə gələn

İsgəndər sonraiar demişdir;

-And olsun tanrıma ki, əgər İsgəndər olmasaydım,

Diogen olmaq istərdim.
ŞAH İSMAYİL

Şah İsmayıl Xətai 1467~ci ildə Cənubi Azərbaycanın

Ərdəbli şəhərində, Şeyx Heydərin ailəsində dünyaya

gəlmişdir. Onun atası ilə dayıları Sultan Yaqub və Rüstəm

Mirzə arcisında inciklik vardı. Şeyx Heydər döyüşdə həlak

olduqdan sonra Rüstəm Mirzə İsmayılın qardaşlarını və

anasını qətlə yetirdi. Şeyx Heydərin dostlan yalnız balaca

İsmayılı qaçıra büdilər. Rüstəm Mirzə eşidir ki, İsmayılı Gilanda

gizlədirlər. Gilan hakiminin yanma adam göndərir

ki, ya İsmayılı ver, ya da boynun vurulacaq. Hakim deyir:

-Əgər Qurana and içsəm ki, Ismayıl Gllanda

yoxdu, m ənə inanarsınızmı?.

Rüstəm Mirzənin adamlan deyirlər:

-Inanırıq.

Hcü

toxunmuş səbətə qoyub, meşənin dərinliyində uca bir

ağacın bcişından assıniar. Belə d ə edirlər. Bundan sonra

Gilan hcikimi əlini Qurana basır və deyir:

-And olsun Qurana ki, şeyx Heydər oğlu Ismayılm

ayaqlari mənim torpağıma dəymir.

Rüstəm Mirzənin adamlan çıxıb gedir. Bu hadisədən

altı il sonra 14yaşlı Ismayi! tərəfdarlann köməyi ilə

hakimiyyətə gəlir.