Dpm-ning o’quv loyihalarini gigienik baholash Davolash-profilaktika muassasalari qurilishining gigiyenik asoslari

3. Aralash turdagi qurilishda kasalxonaning barcha asosiy somatikbo’limlari bosh binoda, yuqumli kasalliklar, bolalar, tug‘uruqxona vapoliklinikaga doir bo’lim lar alohida binolarda joylashtiriladi.Markazlashgan va markazlashmagan turdagi kasalxonalardagi engijobiy tomonlarni aralash turga kiruvchi kasalxonalar qurilishi o‘zidamujassamlashtirgan boiib, bunday kasalxona tarkibida o‘zida barchasomatik bo’lim larni joylashtiradigan bosh bino hamda alohida qurilganbinolarda tug‘uruqxona, bolalar bo’lim i, yuqumli kasalliklar bo’lim i,dorixona, klinik laboratoriya va b. tashkil etiladi. Bunday turdagi kasalxonalar qurilishi bizning Respublikamizda keng tarqalganligi bilanahamiyatlidir. Keyingi o‘n yilliklar mobaynida yirik davolash majmualarini qurishda markazlashgan blok tizimidagi qurilish keng koiam daqoilanmoqda. Bunday turdagi kasalxonalarda alohida-alohida qurilganva yonma-yon joylashgan binolar bir-biri bilan maxsus o‘tish yoilariorqali bogiangandir (mas., TTA klinikasi, RSHTYoIM (avvalgi 16-shahar shifoxonasi).Kasalxonalarni joylashtirish uchun eng yaxshi sharoit aholiyashash joylarining chetrogidan tanlanganda yaratiladi. Ammo, shaharichidagi kvartal ya’ni iloji boricha bir kvartal o‘zi shifoxona uchunajratilgan bolsa va bu joy yashil o‘simliklarga boy bolsa maqsadgajuda muvofiq tushgan boladi. Har qanday holda ham kasalxona uchunkeladigan yoilar iloji boricha qulay, keng bolmogi lozim. Ixtisoslashtirilgan 1000 ta oilaga moijallangan bemor uzoq muddal davomida davolanadigan kasalxonalar, maxsus tartibga ega boigan(ruhiy, yuqumli, sil, onkologik, teri-tanosil kasalliklar kasalxonalarishahar chetlarida yoki yashil zonada aholi yashash joylaridan 500mu/oqlikda qurish maqsadga muovfiqdir.Kasalxona uchastkasi shovqin tarqatuvchi, atrof-muhitni ifloslovchimanbalardan uzoqroqda boiishi, sanoat korxonalari, transport qatnovijadal boigan yirik shox ko‘chalar, shovqin beruvchi sport inshootlari,chiqindi suvlarini tozalash inshootlariga doir kommunal obyektlar,jamoa va davlat xo‘jaliklariga doir ishlab chiqarish zonalaridan uzoqdaya’ni sanitar-himoya zonasi talablariga rioya qilgan holda qurish talabetiladi.Korxonalaming sanitar tasnifi va sanitar-himoya zonalarining o ichami SN-245-71 da batafsil bayon qilingan.Murakkab efirlar, sun’iy teri, rangli metallar bilan ishlanadigankorxonalar uchun sanitar-himoya zonasi 500m atrofida tashkil etiladi.300m atrofida tashkil etiladigan sanitar-himoya zonalari - cho‘yaneritish, yog‘och mahsulotlari, jun mahsulotlarini, yog‘ochdan olinadiganmahsulotlarni jipslashtirish uchun sintetik smolalardan foydalanadigankorxonalar uchun ajratiladi.100 m sanitar-himoya zonalari metallarga ishlov berish sanoati,issiq sexlarga ega boigan korxonalar bo‘yash va oqlash sexlariga egaboigan to‘qimachilik korxonalari uchun ajratiladi.50 m li sanitar-himoya zonasi eritish sexlari boim agan metallgaishlov berish korxonalariga xosdir.Qishloq xo‘jaligiga doir korxonalar uchun:1000m li zona parrandachilik fabrikalari;500m li zona cho‘chqachilik fermalari;300m li zona qora mollar uchun fermalar;100m li zona otxonalar, garajlar va texnik xizmat bo‘yicha parklar;50m li zona qishloq xo‘jalik mahsulotlari saqlanadigan omborxonalaruchundir.Kanalizatsiyaga doir chiqindi suvlarini tozalash korxonalariningquvvati 0,2 ming m3dan 5 0-5 00000m3 gacha suvni kun davomidatozalash quvvatiga ega boisa, himoya-zonasi 150-400m atrofida vachiqindi suvlarini mexanik tozalash inshootlari boigan korxonalaruchun 200-1000m gacha qilib beriladi.109Qanday turdagi kasalxona qurilish bo‘lishidan qat’iy nazar yer uchastkasining maydoni yetarli va normativlarga muvofiq ajratilishi kerak.Kasalxonaning yer uchastkasida quyidagi zonalar alohida ajratilishikerak:-yuqumli bo‘lmagan davolash korpuslari zonasi;-yuqumli kasalliklarni davolovchi binolar zonasi;-bog‘-park zonasi (yer uchastkasining kam deganda 50% maydoni);-poliklinika zonasi;-xo‘jalik zonasi;-injenerlik inshootlari zonasi.Binolar orasidagi masofa 25-30m dan kam boim asligi kerak, ammobinolar ko‘p qavatli boisa, yonma-yon joylashgan binoning engbalandini 2,5-3 martalik balandligidan kam boimasligi talab etiladi.Kasalxona uchun ajratilgan yer uchastkasida binolaming o‘zaro joylashishi shunday boiishi kerak-ki, yuqumli kasalliklar bo’limlariyuqumsiz kasalliklar bo’limlaridan qat’iyan ajratilishi lozim. Kasalxonatarkibidagi hamma binolarni qurish uchun ajratiladigan yer maydoniumumiy maydonning 12-15% dan oshmasligi kerak.Binolaming orientatsiyasiga katta e’tibor qaratish lozim, ayniqsakasalxona tarkibiga kiruvchi ayrim xonalar uchun, chunonchi intensivterapiya palatalari uchun g‘arbiy orientatsiyaga umuman yol qo‘yilmasligi kerak, huddi shunday talab 3 yoshgacha boigan bolalar palatalari bo’limi, bolalarning o‘ynash xonalari va h.k. Bizning Respublikamizdajarrohlik, jonlantirish zallari, seksion xonalar uchun shimoliy, shimolisharqiy, shimoli-g‘arbiy orientatsiyalarning boiishi maqsadga muvofiqdir. Qolgan hamma xonalaming derazalari dunyoning hamma tomonlariga qarab qurilishi mumkin, ammo iqlim kengligi sharoitida xonalardagi mikroiqlimni yaxshilash uchun yozgi binolar, terassa, ayvonlar,lodjiyalami qurish va jihozlashni nazarda tutish kerak. Ruhiy kasalliklarva onkologik bemorlarni davolash bo’lim lari yoki shifoxonalari bundanmustasno.Bemorlarga eng muvofiq sharoitni yaratish uchun yashil o‘simliklaming ahamiyati nihoyatda kattadir. Kasalxona uchastkasini ko‘kalamzorlashtirish orqali shu yeming mikroiqlimini yaxshilashga erishishmumkin, bundan tashqari yashil o‘simlikIaming barglari havo tarkibidaboiadigan chang zarrachalarini, ifloslanish orqali havo muhitigao‘tuvchi zaharli kimyoviy moddalarni pasaytirishda muhim gigiyenikahamiyatga egadir. Shu bilan birga yashil o‘simliklar havo muhiti orqali110l(tn|itluvchi mikroorganizmlami yo‘qotishda ahamiyat kasb etadi.I . 1 kasalxona uchastkasining tevarak atrofi yoki perimetri bo‘ylab yashilii imliklar tasmasini (zonasini) tashkil etish lozim, buning uchun yashilu'simliklar ekilgan tasma maydonining kengligi 10-15m ni tashkil etmog'i kerak, kasalxona uchastkasining o‘zida esa yashil o‘simliklarning/onasi uchun kam deganda 50% yer maydoni ajratilishi kerak.Binolaming ichki rejasi, xonalarning tarkibi bo’lim ning qaysi kasallikni davolash uchun mo‘ljallanganligi bo‘yicha aniqlanadi. Davolashbo’limlarini rejalashtirishning asosida bemorlaming tinchligini ta’minlash, bemorlar va xodimlaming harakatini to‘g‘ri tashkil qilish yotadi.Palatalar bo‘limiga kam deganda ikkita kirish yo‘li tashkil etishmaqsadga muvofiqdir: bemorlar uchun kirish yo‘li binoning yon tomonidan, xodimlar va bemorlarning oldiga keluvchilar uchun esa asosiykirish eshigi mo‘ljallanadi. Agar kasalxona markazlashgan turdaqurilgan va jihozlangan bo‘lsa, u holda binoning yuqori qavatlaristatsionarlar uchun, pastki birinchi qavat xonalari tashxis qo‘yish vaxo‘jalik bo’limlari uchun xizmat ko‘rsatadi.