Dünya Sağlık Örgütü tarafından, her yılın Mayıs ayının ilk Salı günü Dünya Astım Günü olarak kabul edilmiştir. 3 Mayıs Salı gününün Dünya Astım Günü olarak kutlanmasının amacı
Dünya Sağlık Örgütü tarafından, her yılın Mayıs ayının ilk Salı günü Dünya Astım Günü olarak kabul edilmiştir. 3 Mayıs Salı gününün Dünya Astım Günü olarak kutlanmasının amacı; toplumun astım hastalığı ve bu hastalığın sebepleri ve sonuçları hakkında bilgi sahibi olmasının sağlanmasıdır. Bir başka ifade ile astım konusunda bireysel ve toplumsal farkındalık oluşturulması amaçlanmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından, her yılın Mayıs ayının ilk Salı günü Dünya Astım Günü olarak kabul edilmiştir. 3 Mayıs Salı gününün Dünya Astım Günü olarak kutlanmasının amacı; toplumun astım hastalığı ve bu hastalığın sebepleri ve sonuçları hakkında bilgi sahibi olmasının sağlanmasıdır. Bir başka ifade ile astım konusunda bireysel ve toplumsal farkındalık oluşturulması amaçlanmaktadır.
Astım, tüm dünyada yaklaşık 300 milyon kişiyi etkilediği tahmin edilen ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Ülkemizde yaklaşık her 100 erişkinden 5-7’sinde, her 100 çocuktan 13-15’inde görülmektedir. Her yaştan bireyi etkileyebilen, doğru tedavi ile kontrol altına alınabilen, kontrol altına alınamadığında ise günlük aktiviteleri ciddi olarak kısıtlayabilen kronik bir hastalıktır.
Astım, hava yollarının daralması ile kendini gösteren ve ataklar (krizler) halinde gelen bir hastalıktır. Hastalar ataklar arasında kendilerini iyi hissederler. Astımda hava yollarında mikrobik olmayan bir iltihap vardır. Bu nedenle hava yolu duvarı şiş ve ödemlidir. Bu durum akciğerlerin uyaranlara aşırı duyarlı olmasına neden olur. Toz, duman, koku gibi uyaranlar ile hemen öksürük, nefes darlığı ve göğüste baskı hissi gibi yakınmalar ortaya çıkar.
Astım, hava yollarının daralması ile kendini gösteren ve ataklar (krizler) halinde gelen bir hastalıktır. Hastalar ataklar arasında kendilerini iyi hissederler. Astımda hava yollarında mikrobik olmayan bir iltihap vardır. Bu nedenle hava yolu duvarı şiş ve ödemlidir. Bu durum akciğerlerin uyaranlara aşırı duyarlı olmasına neden olur. Toz, duman, koku gibi uyaranlar ile hemen öksürük, nefes darlığı ve göğüste baskı hissi gibi yakınmalar ortaya çıkar.
Krizde hava yollarını saran kaslar kasılır, ödem ve şişlik artar, ilerleyen iltihapla birlikte hava yolu duvarı kalınlaşır. Hava yollarındaki salgı bezlerinden kıvamlı bir mukus (ifrazat-balgam) salınır. Tüm bunlar hava yollarını önemli ölçüde daraltır ve havanın akciğerlere girip çıkması engellenir. Bu durum, artan öksürük, nefes darlığı, hırıltı, hışıltı ile kendini göstermektedir.
Krizde hava yollarını saran kaslar kasılır, ödem ve şişlik artar, ilerleyen iltihapla birlikte hava yolu duvarı kalınlaşır. Hava yollarındaki salgı bezlerinden kıvamlı bir mukus (ifrazat-balgam) salınır. Tüm bunlar hava yollarını önemli ölçüde daraltır ve havanın akciğerlere girip çıkması engellenir. Bu durum, artan öksürük, nefes darlığı, hırıltı, hışıltı ile kendini göstermektedir.
öksürük (genellikle kuru),
öksürük (genellikle kuru),
nefes darlığı,
göğüste baskı hissi
hırıltılı - hışıltılı solunum
Tekrarlayıcı olup nöbetler halinde gelirler,
Genellikle gece veya sabaha karşı görülür,kendiliğinden veya ilaçlar ile düzelirler,
Mevsimsel değişiklik gösterebilirler
Kişisel risk faktörleri:
Kişisel risk faktörleri:
Anne ya da babadan birisinde astım varsa çocukta astım olma olasılığı 1/3 iken, her iki ebeveynin astımlı olması durumunda 2/3’lere çıkar
Obez kişilerde var olan bazı hormon benzeri maddelerin hava yolu fonksiyonunu etkileyebileceği ve astım gelişme olasılığını arttırabileceği gösterilmiştir.
3. Cinsiyet
3. Cinsiyet
Erkek cinsiyet, çocuklarda astım için bir risk faktörüdür. Astım puberteden önce erkek çocuklarda kızlara göre 2 kat daha fazla görülmektedir. Ancak çocuklar büyüdükçe cinsiyetler arasındaki fark azalır, hatta erişkin yaş grubunda kadınlarda astım daha sıktır.
Küf mantarları gibi hava yoluyla gelen allerjenler
akciğer enfeksiyonları,
mesleksel uyaranlar,
sigara dumanı, ev içi/ dışı hava kirliliği
ilaçlar,
beslenme
Ziraat işleri, boyacılık, tekstil, temizleme işleri ve plastik üretimi gibi iş kollarında astım sık görülür. Mesleksel astım, maruziyet baş- ladıktan aylar ya da yıllar sonra ortaya çıkar.
Ziraat işleri, boyacılık, tekstil, temizleme işleri ve plastik üretimi gibi iş kollarında astım sık görülür. Mesleksel astım, maruziyet baş- ladıktan aylar ya da yıllar sonra ortaya çıkar.
Gebelikte sigara içen annelerin çocuklarında ilk bir yıl içinde hışıltılı solunum ile seyreden hastalık gelişme riski 4 kat fazladır.
Anne sütü alan çocukların inek sütü veya soya proteini alan çocuklara göre daha az hışıltılı solunum yolu hastalığına yakalandığı ortaya konmuştur.
Doğru tedavi ile astımlı hastaların hemen hiç yakınması olmaz, ancak zaman zaman, karşılaştıkları bazı çevresel etkenler; nefes darlığı, öksürük, hışıltılı solunum gibi belirtilerin tekrar ortaya çıkmasına neden olur. Bazen bu yakınmaların şiddeti o kadar çok olur ki hasta acil servise başvurmak zorunda kalabilir. İşte belirtileri ortaya çıkaran bu etkenlere tetikleyiciler denir.
Doğru tedavi ile astımlı hastaların hemen hiç yakınması olmaz, ancak zaman zaman, karşılaştıkları bazı çevresel etkenler; nefes darlığı, öksürük, hışıltılı solunum gibi belirtilerin tekrar ortaya çıkmasına neden olur. Bazen bu yakınmaların şiddeti o kadar çok olur ki hasta acil servise başvurmak zorunda kalabilir. İşte belirtileri ortaya çıkaran bu etkenlere tetikleyiciler denir.
• Bazı besinler: süt, yumurta, fıstık, balık, buğday, soya gibi...
2) solunum yolu enfeksiyonları
2) solunum yolu enfeksiyonları
3) sigara dumanına maruziyet :%20
4) ilaçlar :%10 Bu ilaçlar sadece öksürüğe neden olabileceği gibi astım krizine de yol açabilmektedirler. Yüksek tansiyon, kalp damar hastalıkları, kalp ritm bozuklukları, migren, göz tansiyonu (glokom) için kullanılan bazı ilaçlar en bilinenleridir.
5) hava kirliliği:
6)Allerjik bireylerde allerjen özellikteki bazı besin maddeleri (balık, kabuklu deniz ürünleri, kuruyemiş, yumurta, süt, muz vb), diğer allerjik belirtiler yanı sıra astım ataklarını da tetikleyebilmektedirler.
6)Allerjik bireylerde allerjen özellikteki bazı besin maddeleri (balık, kabuklu deniz ürünleri, kuruyemiş, yumurta, süt, muz vb), diğer allerjik belirtiler yanı sıra astım ataklarını da tetikleyebilmektedirler.
7) Gastroözofagiyal reflü, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçışıdır. Geri kaçan asitli mide sıvısı refleks olarak hava yollarında daralmaya, öksürüğe, astım belirtilerinin artışına neden olabilir.
8) Stres ve duygusal değişiklikler de astım belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilir. sık ve derin nefes alma hava yollarını uyarabilir.
8) Stres ve duygusal değişiklikler de astım belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilir. sık ve derin nefes alma hava yollarını uyarabilir.
9) Egzersiz yani fiziksel aktivite, tedavi altında olmayan astımlılarda diğer tetikleyicilerle birlikte olabileceği gibi, bazen de tek başına
10) Allerjik rinit , sinüzit, nazal polip gibi kronik üst solunum yolu hastalıkları astım belirtilerini tetikleyebilmektedir
Belirtilerin (öksürük, nefes darlığı, göğüste baskı hissi, hışıltılı solunum) tekrarlayıcı olması
Belirtilerin (öksürük, nefes darlığı, göğüste baskı hissi, hışıltılı solunum) tekrarlayıcı olması
Ataklar dışında bireyin kendini iyi hissetmesi
Belirtilerin özellikle gece veya sabaha karşı olması
Bireye özgü allerjen ya da iritanlar ile belirtilerin ortaya çıkması
Egzersiz sonrası öksürük ya da hışıltılı solunum olması
Soğuk algınlığının “göğsüne iniyor” olması
Soğuk algınlığının “göğsüne iniyor” olması
Belirtilerin kendiliğinden ya da uygun astım tedavisi ile düzelmesi
Ailesinde astım veya allerjik hastalık öyküsünün bulunması
Tetikleyici faktörlere maruziyetin tanımlanması ve azaltılması,
Astımın değerlendirilmesi ve tedavisi, eşlik eden hastalıkların ortaya konması ve tedavisi, tıbbi tedavinin izlenmesi
Astımı Kontrol edici ilaçlar: Astım tedavisinin asıl ilaçlarıdır. Bunlar hava yollarındaki inflamasyonu kontrol altına alırlar. Bu nedenle hastalar yakınmaları olmasa da bu grup ilaçları düzenli kullanmalıdırlar. Bu grup ilaçlar; kortizon içeren ilaç- lar, lökotrien sistemini etkileyen ilaçlar, uzun etkili beta agonistler, teofilin ve anti-IgE‘dir.
Astımı Kontrol edici ilaçlar: Astım tedavisinin asıl ilaçlarıdır. Bunlar hava yollarındaki inflamasyonu kontrol altına alırlar. Bu nedenle hastalar yakınmaları olmasa da bu grup ilaçları düzenli kullanmalıdırlar. Bu grup ilaçlar; kortizon içeren ilaç- lar, lökotrien sistemini etkileyen ilaçlar, uzun etkili beta agonistler, teofilin ve anti-IgE‘dir.
Nefes açıcı ilaçlar: Kullanıldığında hızla etki ederek hava yolundaki kasları gevşeten ve buna bağlı belirtileri (nefes darlığı, hırıltılı solunum, göğüste baskı hissi) gideren ve hastalığın ağırlığına göre düzenli ya da sadece gereğinde kullanılan ilaçlardır. Bu grup ilaçlar; beta agonistler, antikolinerjik ilaçlar ve teofilindir
Nefes açıcı ilaçlar: Kullanıldığında hızla etki ederek hava yolundaki kasları gevşeten ve buna bağlı belirtileri (nefes darlığı, hırıltılı solunum, göğüste baskı hissi) gideren ve hastalığın ağırlığına göre düzenli ya da sadece gereğinde kullanılan ilaçlardır. Bu grup ilaçlar; beta agonistler, antikolinerjik ilaçlar ve teofilindir
tetikleyen risk faktörleri bireylere özgü olarak tanımlanmalı ve bu faktörlere maruz kalmaktan kaçınılmalı ya da en azından maruziyeti azaltılmalı
tetikleyen risk faktörleri bireylere özgü olarak tanımlanmalı ve bu faktörlere maruz kalmaktan kaçınılmalı ya da en azından maruziyeti azaltılmalı
eğer varsa allerjisi olduğu şeylere maruziyetten kaçınılmalıdır
sigara içmemeli veya maruziyetinden kaçınılmalıdır.
