Editörler Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu Prof. Dr. Mustafa Alkan Sağıroğlu / Alkan grafik

Yığın e-posta (spam mail); istenmeyen e-postalara verilen isimdir. 
Genelde yasa dışı (ilaç, fidye, reklam, porno site vb.) ürünlerin rek-
lamı yapmak için kullanılır. Son zamanlarda kimlik hırsızlığı sebe-
biyle oltalama saldırıları yapılmaktadır. 
Anti-virüs; üzerinde işletim sistemi bulunan her bilgisayar veya te-
lefon başta olmak üzere işletim sistemi olan neredeyse her sistemde 
kullanılabilen bir güvenlik çözümüdür. Bu yazılımlar, virüsleri ve 
zararlı yazılımları, imza adı verilen küçük kod parçalarına bakarak 
tanır ve bunlara karşı sistemin zarar görmesini önler
Şifrebilim veya Şifreleme Bilimi (Kriptoloji); veri, bilgi veya özbil-
ginin şifrelenmesi, saklanması veya istenilmeyen kişilerin anlama-
sını zorlaştırma veya şifrelenmiş veri, bilgi veya özbilgilerin çözül-
mesi üzerine çalışılan bilim dalıdır. Kriptoloji kelimesinin, Yunanca 
“kryptos logos” yani “gizli kelime veya dünya” kelimesinden gel-
diği literatürde belirtilmiş olsa da dilimize Fransızca “cryptologie” 
kelimesinden girmiştir. Kriptoloji, Türk Dil Kurumu sözlüğünde 
“gizli yazılar, şifreli belgeler bilimi veya incelemesi” olarak tanımlan-
maktadır. Kriptolojiyi kısaca “güvenli ve genellikle gizli haberleş-
meyi ele alan bilim dalı” olarak tanımlamak mümkündür. Kısaca, 
matematiksel tabana dayanan uygulamalar ve teknikler üzerinde 
çalışılan bilim dalı olarak özetlenebilir. Kriptoloji, kriptografi ve 
kriptoanaliz olarak ikiye ayrılmaktadır. Kriptografi, geleneksel 
olarak, bilginin anlaşılabilir (normal olan) bir formdan/formattan 
anlaşılamaz bir forma/formata (okunamaz veya anlaşılamaz) hale 
dönüştürme yöntemlerini içermektedir. Kriptoanaliz, kriptografik 
sistem mekanizmalarını ve yaklaşımlarını inceleme ve çözme bili-
midir. Şifrelenmiş verileri çözmek veya onları anlamlı hale getirme 
yaklaşımlarını içerir. Bu bilim dalı, bir şifreleme sistemini inceleyerek 
zayıf ve kuvvetli yönlerini ortaya çıkarmak, şifreleri doğrudan çöz-
mek, düzmetni şifrelenmiş metinden elde etmek gibi farklı şekillerde 
kullanılabilir. Bu işlemler çoğunlukla şifreleme anahtarına sahip ol-
madan yapılır. Bu bilim dalında, farklı bilgi birikimlerine, deneyim-

---

Ş E R E F S A Ğ I R O Ğ L U
34
lerine, tekniklerine, altyapılara ve yaklaşımlara ihtiyaç duyulabilir. 
İşlemler sırasında, yoğun istatistik, matematik ve bilgisayar gücüne 
ihtiyaç duyulmaktadır. Kriptoanaliz yöntemleri, kaba kuvvet ve di-
feransiyel kriptoanaliz olmak üzere ikiye ayrılır. Kaba kuvvet, bir şif-
releme algoritması tarafından kullanılabilecek tüm anahtarları tek 
tek veya belirli bir mantık çerçevesinde deneyerek kullanılmış olan 
şifreleme anahtarını bulma yaklaşımı iken, bilinen açık şifreli mesaj 
çiftleri arasındaki farkların hesaplanması diferansiyel kriptoanaliz 
olarak ifade edilebilir.