Educational, natural and social sciences

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 2 | ISSUE 5/2 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor
 
 SJIF 2022: 5.947 
Advanced Sciences Index Factor 
 ASI Factor = 1.7 
701 
w
www.oriens.uz
May
2022
 
Tayyorgarlik fazasining ahamiyati harakatni bosh fazada bajarish uchun qulay 
sharoit yaratishdan iborat. Bu sharoitlar yugurib kelish, sakrash, aylanma harakatlarni 
(to‘siq qo‘yganda, koptokni o‘yinga kiritganda, hujum zarbasini berishda) bajarish 
bilan yaratiladi. Asosiy fazadagi harakatlar bevosita asosiy harakat vazifalarini hal 
qilishga qaratiladi. Biodinamik nuqtayi nazardan bu fazadagi eng muhim narsa 
harakatlantiruvchi kuchlardan tegishli vaziyatda, tegishli yo‘nalishda samarali 
foydalanishdan iboratdir.
Yakunlovchi fazadagi harakatlar gavda muvozanatini saqlash maqsadida so‘nib 
boradi yoki keskin tormozlanadi. Voleybol juda dinamik o‘yin bo‘lganligi sababli 
voleybolchi turli texnik usullarni egallashi, o‘yin vaziyatidan kelib chiqqan holda 
ularni tanlay olishi va uni tez, aniq bajarishi lozim. Bu esa o‘yinchining texnik 
mahoratini belgilaydi.
Yuqori texnik mahorat belgilari quyidagilar bilan ifodalanadi:
- harakat usullarining aniq va samarali bajarilishi;
- xalal beruvchi omillar (charchash, tashqi sharoitning salbiy ta’sirlari) 
mavjudligida harakatlarning bajarilish barqarorligi;
- raqib harakatlariga qarab javob harakatlarini tanlash, ularni qayta qurish va 
bunda harakat qismlarini boshqara olish;
- usullarning bajarilish ishonchliligi.
Voleybol taraqqiyotining har xil davrlarida texnik harakatlarni bajarish usullari, 
talablari, shakli, mazmuni o‘zgaradi va takomillashib boradi. Texnik usullarning 
o‘zgarishiga o‘yin qoidalarining o‘zgarishi, taktik harakatlarning takomillashuvi, 
o‘yinchilar jismoniy tayyorgarligi darajasining o‘sib borishi asosiy sabab bo‘ladi. 
Hujum va himoyadagi o‘yin dinamikasining o‘sishi, harakatlar potensialining oshib 
borishi, hujum va himoyadagi kombinatsiyalar arsenalining kengayishi ham texnik 
usullarni yangilashga yoki qayta qurishga turtki bo‘ladi.