Ehtiyojlar (moddiy va ma’naviy)

16.5. Farmatsevtika menejmentiga
qo‘yiladigan talablar
Tashkilotdagi menejer uchun uch xil vazifaning bajarilishi xosdir:

1) tashkilotning ichidagi va undan tashqaridagi munosabatlarni shakllantiruvchi, tashkilot a’zolarini maqsadga erishishga safarbar qiluvchi, ularning harakatini muvofiqlashtiruvchi va tashkilotning vakili sifatida chiquvchi, yetakchi rahbarning asoslantirish vazifasi. Ushbu vazifa rahbarlikning rasmiy mavqeyi va uslubi bilan belgilanadi;

2) axborot vazifasi, u ham tashkilotdan chiquvchi ham tashqi muhitdan kelib tushuvchi axborotni o‘zgartirishning ijodiy jara­yoni, ish borasidagi muloqotlardan iborat;
3) qarorlarni qabul qilish vazifasi tashkilotni rivojlantirish yo‘nalishlarini belgilash, resurslardan oqilona foydalanilish masa­lalarini hal qilish, joriy tuzatishlar kiritish, faoliyatni nazorat qilish vazifalarida ifodalanadi.
Barcha pog‘onadagi menejerlarga mazkur vazifalar xos bo‘lib, biroq ularning namoyon bo‘lish darajasi aniq bir sharoitlarga bog‘liq. Menejerning funksiyalari e’tiborini, asosan, axloq tomoniga qaratadigan rahbarning funksiyalari doirasidan ancha kengroq bo‘ladi.
Tashkilotning rahbari bu — qonun yoki ta’sis hujjatlari kuchi bilan ushbu tashkilot boshqaruvini amalga oshirayotgan shaxsdir.
Rahbarning ko‘rsatmalarini quyidagicha guruhlash mumkin:
· qo‘l ostidagi xodimlarga nisbatan: mavqeyini o‘rnatish, ishonch; kamsuqumlik va ochiqlik, iltifotlilik;
· ishtirok borasida: qo‘l ostidagi xodimlarga mustaqillik va ijodiy tashabbus taqdim etish, xodimlarni konstruktiv takliflarning ishlab chiqilishida qatnashganligi uchun rag‘batlantirish, ishni oqilona tashkil etish;
· baholash borasida: ish bajarilishining xolisona va o‘lcha­nadigan mezonlari asosida xodimlarni baholash; qo‘l ostidagi xodimlarning xatolaridan jazolash uchun bahona sifatida emas, balki ularning bilimlari va ko‘nikmalarini takomillashtirish im­koniyati sifatida foydalanish;
· bog‘lovchi bo‘g‘in sifatida: yuqori turuvchi rahbariyat va bosh­qa bo‘linmalar o‘rtasida samarali bog‘lovchi bo‘g‘in bo‘lib xizmat qiladi, ular orasida obro‘-e’tiborga ega;
· shaxsiy sifatlari borasida: oldindan ko‘ra bilish, o‘z ehti­roslarini boshqara olish, tinglash, ishontirish, o‘zi va boshqalar­ning ishini tashkil etish, vaqtni qadrlash, tashabbusni qo‘llab-quvvatlash, boshlagan ishni oxiriga yetkazish, aql bilan tavakkal qilish, shaxsiy namuna ko‘rsatish va boshqa ijobiy xislatlar.
Rahbar uch guruhdagi bilimlar va ko‘nikmalarga ega bo‘lishi lozim: kasbiy, psixologik va konseptual.
Rahbarning funksiyalari ko‘p jihatlilik xususiyatiga ega bo‘lib, uning faoliyati yo‘nalishlarini belgilab beradi (16.5- jadval).
Rahbarning nufuzi bir-birini to‘ldirib turuvchi ham obyektiv (lavozim bo‘yicha mavqeyi), ham subyektiv omillar (o‘zining obro‘si bilan egallangan) tufayli paydo bo‘ladi. Rahbarning ishbi­larmonligi, odamlar bilan ishlay bilishi, funksiyalari va vazifalarini namunaviy bajarishi, jamoa a’zolarining hurmat qilishi uchun
16.5 jadval
Rahbar funksiyasining mazmuni

Funktsiyaning nomi	Faoliyatning mazmuni
Stratеgik	Maqsadlarni qo’yish
	Stratеgiyalarni ishlab chiqish
	Rеjalar tuzish
Ma'muriy	Ijrochilikni tashkil etish
	Joriy muvofiqlashtirish
	Nazorat
	Kadrlar boshqaruvi
	Rag’batlantirish
Ekspеrt-innovatsion	Mеhnatning yangi shakllarini ishlab chiqish
	Novatsiyalar bilan tanishish
	Tashkilotni qayta tashkil qilish
	Maslahat bеrish
Kommunikatsion	Tashrif buyuruvchilarni qabul qilish
	Xatlar va qo’ng’iroqlarga javob bеrish
	Muzokaralarni olib borish
Ijtimoiy	Qulay ma'naviy-psixologik muhitni yaratish
	Ana'analarni saqlash
	Qo’l ostidagi xodimlarga yordam ko’rsatish
Еtakchilik	Jamoani o’zgartirishlarni amalga oshirilishiga rag’batlantirish

sabab bo‘luvchi shaxsiy ijobiy xislatlari rahbar nufuzining majburiy shartlari bo‘lib hisoblanadi.

Agar bu shartlar faqat qisman bajarilsa, u holda rahbar faqat tegishli talablar amalga oshiriladigan sohada nufuzga ega bo‘ladi. Natijada jamoada rahbar — rasmiy yetakchi bilan bir qatorda jamoaning eng tayyorgarligi zo‘r bo‘lgan va tashabbuskor a’zolari jumlasidan norasmiy yetakchilar ajralib chiqadi. Bunday hollarda rahbarlikning samaradorligi ko‘p jihatdan ularni prinsipial asosda hamkorlik qila olishiga bog‘liqdir.