Ekologiya asoslari

Ekologiyaning boshqa fanlar bilan bog‘liqligi va vazifalari
Muhit omillari o‘rganilganda ekologiya boshqa fanlarning metodlaridan foydalanadi. Ular kimyo, meteorologiya, iqlimshunoslik, tuproqshunoslik va boshqalardir. Hozirgi vaqtda ekologiyada matematik metodlar ko‘p qo‘llanilmoqda. Ekologiya o‘simliklar fiziologiyasi bilan ham bog‘liq. Fiziologiya sohasidagi ilmiy ishlar qat’iy nazorat sharoitida o‘tkaziladi, ekologlar esa doimiy ravishda o‘zgarib turadigan tabiiy sharoitda ish olib boradilar.
Inson muhitini yaxshilash, zarur ehtiyojlarini to‘laroq qondirish uchun ekosistemalar mahsuldorligi va uning barqarorligini oshirish talab etiladi. SHu maqsadda quyidagi tadbirlar bajarilishi lozim:

• 
  biotsenozlar hosil qilish (sun’iy yaylovlar hosil qilish);
  
• 
  qumlarning ko‘chishini to‘xtatish, tuproq eroziyasiga qarshi kurashish;
  
• 
  qishloq xo‘jaligi ekinlarini rayonlashtirish;
  
• 
  o‘simliklarni va hayvonlarni iqlimlashtirish;
  
• 
  o‘simliklarni zararkunandalardan muhofaza qilish;
  
• 
  atrof—muhitdagi antropogen o‘zgarishlarni o‘rganish va muhitni yaxshilash metodikasini asoslash; .
  
• 
  biologik rekultivatsiya ishlarini olib borish;
  
• 
  yuqori hosildorlik asosi— o‘simliklar optimal zichligini aniqlash;
  
• 
  ekologik xavfni aniqlash va uning oldini olish;
  
• 
  tabiatda oz uchraydigan va yo‘qolib borayotgan o‘simlik va hayvonlarni muhofaza qilish, ko‘paytirish yo‘llarini ishlab chiqish;
  
• 
  havo va tuproqning tozaligini ta’minlash;
  
• 
  suvning tozaligini asrash, ifloslanishiga yo‘l qo‘ymaslik;
  
• 
  biologik xilma — xillikni asrash;
  
• 
  o‘simlik va hayvonlar populyasiyalarining sonini boshqarish;
  
• 
  yo‘qolib borayotgan populyasiyalarni aniqlash va ularni muhofaza kilish;
  

tabiat va jamiyat orasidagi muvozanatning buzilishiga yo‘l qo‘ymaslik;
Ekologik ilmiy – tadqiqot ishlarida ko'pincha tasviriy, taqqoslash va tajriba hamda ekosistemalarning modellashtirish uslublaridan foydalaniladi. Tasviriy, taqqoslash va tajriba uslublari deyarli barcha biologik fanlar foydalanadigan uslublardir. Ammo, modellashtirish uslubi biologiya va ekologiyaga endi kirib kelayotgan uslublardan hisoblanadi. Biologiyada modellashtirish tuzilishlarini, fiziologik funksiyalarni hamda evolyusion va ekologik jarayonlarni va shunga o'xshashlarni soddalashtirish yo'li bilan o'xshatish ma'nosida umumlashtirish, dinamik yoki statistik holatlarda namoyish etuvchi yoki tasavvur hosil qiluvchi tadqiqot uslubidir. Hozirgi kunda ekologiyaning ijtimoiy va tabiiy rivojlanayotgan ko'p tarmoqlari mavjud. Jumladan, fiziologik ekologiya, bioximik ekologiya, evolyusion ekologiya, morfologik ekologiya, paleoekologiya, landshaftlar ekologiyasi, ijtimoiy ekologiya va odam ekologiyasi, koinot ekologiyasi kabi qator tarmoqlar vujudga keldi. Ekologiya tabiatdagi muvozanatni, tabiiy xodisalarni o'rganuvchi istiqboli keng fan hisoblanadi. Tabiat va uning mahsulotlari inson uchun ekan, ulardan oqilona va odilona foydalanish kerak. Yerga, suvga, hayvonlar va o'simliklarga bo'lgan munosabatimizni tiklashimiz orqaligina Ona tabiatimizni asrab qolishimiz mumkin. Endilikda jadal sur'atlar bilan rivojlanayotgan fan-texnika va uning yutuqlari ekologik nuqtai nazardan ko'rib chiqilishi lozim. Atrof muxitni muhofaza etish va tabiat ehsonlaridan tadbirkorlik bilan foydalanish har bir insonga ta'luqlidir.