Yechish uchun masala va topshiriqlar
Blok orqali tros osilgan (2-rasm). Trosning bir qismiga massasi m=1500kg bo’lgan yuk osilgan. Yukni 3 m/s2 tezlanish bilan harakatlantirish uchun trosning ikkinchi uchiga qanday og’irlikdagi yuk osilishi kerak?
2-rasm.
Yechim:
Yukni ma’lum tezlikda harakatlantirish uchun unga F kuch berish kerak
Statik qarshilik kuchi yukni ko’tarish jarayonida “+” qiymatga ega bo’lishi kerak, yukni tushirishda esa “-“. Dinamik qarshilik kuchi esa har doim “+” qiymatga ega bo‘lishi kerak. Yukni yuqoriga ko‘tarishda harakatlantiruvchi kuch qo‘yish kerak.
N
:
N
2.Trosning ikkala uchlariga massalari m1=m2 – 200 kg bo‘lgan yuklar osilgan (3-rasm). Ushbu yuklarni а=1,5 m/s2 tezlanish bilan harakatlantirish uchun qanday kuch qo‘yilishi kerak?
3.Trosning ikkala uchlariga massalari m1=m2 – 800 kg bo‘lgan yuklar osilgan. Ushbu yuklarni а=10 m/s2 tezlanish bilan harakatlantirish uchun qanday kuch qo‘yilishi kerak?
4. m=600 kg massali yukni yuqoriga а=12 m/s2 tezlanish bilan ko‘tarishda qanday qiymatdagi kuch qo‘yish kerak?
5. Massalari m1= 600 kg va m2 =500 kg bo‘lgan yuklarni yuqoriga а=4 m/s2 tezlanish bilan ko‘tarishda qanday qiymatdagi kuch qo‘yish kerak?
6.Blok orqali massalari m1= 150kg va m2=200kg bo‘lgan yuklar osilgan. Tros o‘zgarmas а=2 m/s2 o‘zgarmas tezlik bilan harakatlanishi uchun m1 qanday qiymatdagi x yuk qo‘yish kerak?
3-rasm.
Yechim:
bu yerdan х qiymatini topamiz:
kg
7. m=1500 kg massali yukni а=1 m/s2 tezlanish bilan yuqoriga ko‘tarish kerak. Agar muvozanatlovchi og‘irlik qiymati m0=750 kg bo‘lsa, qanday qiymatdagi kuch zarur?
8. m=500 kg massali yukni а=2 m/s2 tezlanish bilan yuqoriga ko‘tarish kerak. Agar muvozanatlovchi og‘irlik qiymati m0=250 kg bo‘lsa, qanday qiymatdagi kuch zarur?
9.Q2 podyomnikda m2=120 kg yuk osilgan holatda uni а=0,5 m/s2 tezlanish bilan pastga tushirish uchun Q1 podyomnikda qanday qiymatdagi m1 massa bo‘lishi kerak? (4-rasm)
4-rasm.
10. Agar valdagi moment Mval=15000 Nm, valning aylanish tezligi nv=10 ayl/min, uzatishlar soni k1=k2=10, FIK η1=η2=0,95 bo‘lsa, sistemadagi(5-rasm) dvigatel aylantiruvchi momenti va quvvatini aniqlang.
5-rasm.
Dvigatel validagi moment:
Nm
Dvigatel valining aylanish tezligi:
ayl/min
Dvigatel quvvati:
11.Valdagi moment Mval=1800 Nm, valning aylanish tezligi nv=22 ayl/min, uzatishlar soni k1=k2=12, FIK η1=η2=0,85 bo‘lsa, sistemadagi(5-rasm) dvigatel aylantiruvchi momentini aniqlang.
12.Valdagi moment Mval=2000 Nm, valning aylanish tezligi nv=15 ayl/min, uzatishlar soni k1=k2=8, FIK η1=η2=0,90 bo‘lsa, sistemadagi(5-rasm) dvigatel quvvatini aniqlang.
13. Dvigatel valdagi moment Mval=4000 Nm, uzatishlar soni k1=k2=10, FIK η1=η2=0,80 bo‘lsa, dvigatel quvvati P=22 kVt bo‘lgan holda, valning aylanish tezligini toping.
14. Dvigatel quvvati P= 90 kVt, uzatishlar soni k1=k2=7, FIK η1=η2=0,85 bo‘lgan holda dvigatel validagi moment topilsin.
15. ЭШ=4/40 ekskavatorining kovush bilan birgalikdagi harakati n1=0,025 ayl/s, ekskavator ishchi g’ildiragidagi valdagi statik moment Ms=3780 Nm, FIK η=0,95, uzatishlar soni k1=2,7, k2=2,8, k3=3,7, k4=17,5 bo’lgan holda, dvigatel validagi statik moment va statik quvvat topilsin(6-rasm).
6-rasm.
Dvigatel validagi statik moment:
Nm
Dvigatel valining aylanish tezligi:
Dvigatelning statik quvvati:
16.Ekskavatorning harakati n1=0,25 ayl/s, FIK η=0,90, uzatishlar soni k1=3,7, k2=2,2, k3=2,7, k4=12,5 bo’lgan holda, dvigatel validagi statik quvvat ekskavator ishchi g’ildiragidagi valdagi statik moment Ms = topilsin.
17.Ekskavatorning FIK η=0,95, uzatishlar soni k1=1,7, k2=1,2, k3=2,7, k4=15,5 bo’lgan holda, dvigatel validagi statik quvvat ekskavator ishchi g’ildiragidagi validagi statik moment Ms = 200 Nm bo’lsa, ekskavator ishchi g’ildiragining aylanish tezligi n1topilsin.
18. Baraban diametri D = 2,5 m, uzatishlar soni k=24, reduktor FIK ηred=0,9 va baraban FIK ηbar=0,85 bo’lgan dvigatel og’irligi m=1000 kg bo’lgan yukni 4m/s tezlik bilan yuqoriga olib chiqishi kerak. Bu holda dvigatel validagi statik moment va dvigatel validagi quvvat aniqlansin(7-rasm).
7-rasm.
Statik kuchlanish:
N
Baraban validagi statik moment:
Dvigatel valiga keltirilgan static moment:
Barabanning burchak tezligi:
s-1
Dvigatel tezligi:
s-1
yoki
ayl/min
Dvigatel valiga qo’yilgan yukni ko’tarish uchun zarur bo’lgan quvvat:
kVt
19.Baraban diametri D = 2 m, uzatishlar soni k=14, reduktor FIK ηred=0,95 va baraban FIK ηbar=0,80 bo’lgan dvigatel og’irligi m=2000 kg bo’lgan yukni 3m/s tezlik bilan yuqoriga olib chiqishi kerak. dvigatel validagi quvvat aniqlansin.
20. Baraban diametri D = 1,8 m, uzatishlar soni k=18, reduktor FIK ηred=0,90 va baraban FIK ηbar=0,75 bo’lgan dvigatel og’irligi m=800 kg bo’lgan yukni 2m/s tezlik bilan yuqoriga olib chiqishi kerak. dvigatel validagi statik moment aniqlansin.
21. Ko’tarma kran uzatishlar soni k1=7, k2=4, k3=4, uzatmalar FIK η1=η2= η3 =0,92, baraban diametri Db=1,2 m bo’lgan holda, m=7000 kg yukni v=0,4 m/s bilan yuqoriga olib chiqish kerak. Bu holda kran dvigateli validagi statik moment va quvvati topilsin.
8-rasm.
Statik kuchlanish:
g=(7000+40)9,81=72600 N
N
Baraban validagi moment:
Nm
Dvigatel valiga keltirilgan statik moment:
Nm
Baraban tezligi:
s-1
Dvigatel tezligi:
s-1,
ayl/min
Dvigatel quvvati:
kVt,
kVt
22. Ko’tarma kran uzatishlar soni k1=5, k2=4, k3=3, uzatmalar FIK η1=η2= η3 =0,90, baraban diametri Db=1,4 m bo’lgan holda, m=700 kg yukni v=0,2 m/s bilan yuqoriga olib chiqish kerak. Bu holda kran dvigateli va barabani tezligi topilsin.
23. Ko’tarma kran uzatishlar soni k1=3, k2=2, k3=2, uzatmalar FIK η1=η2= η3 =0,85, baraban diametri Db=1 m bo’lgan holda, m=500 kg yukni v=0,55 m/s bilan yuqoriga olib chiqish kerak. Bu holda kran dvigateli quvvati topilsin.
24. Ko’tarish qurilmasi quyidagi ma’lumotlarga ega: ko’tarilayotgan yuk og’irligi m=3000 kg, m0=2500 kg, muvozanatlovchi yukning og’irligi mmuv=4000 kg, bitta kanat og’irligi mk=560 kg, baraban diametri Db=3 m, uzatishlar soni k1=5, k2=6, juft uzatishlar FIK η1= η2=0,94, yukni yuqoriga ko’tarishdagi tezlik v=3 m/s. Dvigatel validagi stattik momentni quyidagi holatlar bo’yicha topilsin: 1) a) yukni ko’tarishda; b) yukni muvozanatlovchi yuk bilan uchrashganda; c) yuk yuqori holatda turganida; 2) a) muvozanatlovchi yukning yuoqriga ko’tarilish holatida; b)muvozanatlovchi yuk pastki holatda; c) muvozanatlovchi yuk yuqori holatda(9-rasm).
9-rasm.
Yukni ko’tarishda barabandagi kuchlanish:
а) yuk pastda:
N
) muvozanatlovchi yuk bilan tenglashganda:
c) yuk yuqori holatda:
а) muvozanatlovchi yuk pastda:
N
) muvozanatlovchi yuk bilan tenglashganda:
N
muvozanatlovchi yuk yuqori holatda:
N
:
Nm,
Nm,
N
25. Ko’tarish qurilmasi quyidagi ma’lumotlarga ega: ko’tarilayotgan yuk og’irligi m=2000 kg, m0=1500 kg, muvozanatlovchi yukning og’irligi mmuv=3000 kg, bitta kanat og’irligi mk=460 kg, baraban diametri Db=2 m, uzatishlar soni k1=5, k2=6, juft uzatishlar FIK η1= η2=0,90, yukni yuqoriga ko’tarishdagi tezlik v=2 m/s. Dvigatel validagi stattik momentni quyidagi holatlar bo’yicha topilsin: 1) a) yukni ko’tarishda; b) yukni muvozanatlovchi yuk bilan uchrashganda; c) yuk yuqori holatda turganida; 2) a) muvozanatlovchi yukning yuoqriga ko’tarilish holatida; b)muvozanatlovchi yuk pastki holatda; c) muvozanatlovchi yuk yuqori holatda.
26. Ko’tarish qurilmasi quyidagi ma’lumotlarga ega: ko’tarilayotgan yuk og’irligi m=1000 kg, m0=1500 kg, muvozanatlovchi yukning og’irligi mmuv=1000 kg, bitta kanat og’irligi mk=360 kg, baraban diametri Db=1 m, uzatishlar soni k1=3, k2=4, juft uzatishlar FIK η1= η2=0,85, yukni yuqoriga ko’tarishdagi tezlik v=1,5 m/s. Dvigatel validagi stattik momentni quyidagi holatlar bo’yicha topilsin: 1) a) yukni ko’tarishda; b) yukni muvozanatlovchi yuk bilan uchrashganda; c) yuk yuqori holatda turganida; 2) a) muvozanatlovchi yukning yuoqriga ko’tarilish holatida; b)muvozanatlovchi yuk pastki holatda; c) muvozanatlovchi yuk yuqori holatda.
27. Ko’tarish qurilmasi quyidagi ma’lumotlarga ega: ko’tarilayotgan yuk og’irligi m=5000 kg, m0=3500 kg, muvozanatlovchi yukning og’irligi mmuv=5000 kg, bitta kanat og’irligi mk=800 kg, baraban diametri Db=2,5 m, uzatishlar soni k1=5, k2=6, juft uzatishlar FIK η1= η2=0,95, yukni yuqoriga ko’tarishdagi tezlik v=2,2 m/s. Dvigatel validagi stattik momentni quyidagi holatlar bo’yicha topilsin: 1) a) yukni ko’tarishda; b) yukni muvozanatlovchi yuk bilan uchrashganda; c) yuk yuqori holatda turganida; 2) a) muvozanatlovchi yukning yuoqriga ko’tarilish holatida; b)muvozanatlovchi yuk pastki holatda; c) muvozanatlovchi yuk yuqori holatda
28. n=900 ayl/min bilan aylanayotgan detal validagi inersiya momentini toping. Detal n1=30 ayl/min aylanganda inersiya momenti J0=5kg·m2.
Keltirilgan inersiya momenti quyidagiga teng:
J=J0 kg·m2
29. n=1500 ayl/min bilan aylanayotgan detal validagi inersiya momentini toping. Detal n1=50 ayl/min aylanganda inersiya momenti J0=20kg·m2
30. n=1200 ayl/min bilan aylanayotgan detal validagi inersiya momentini toping. Detal n1=40 ayl/min aylanganda inersiya momenti J0=15kg·m2
31. n=800 ayl/min bilan aylanayotgan detal validagi inersiya momentini toping. Detal n1=15 ayl/min aylanganda inersiya momenti J0=10kg·m2
32. Aylanish tezligi n=300 ayl/min, inersiya momenti J1=50 kg·m2 , og’irligi m1=30 kg, v=2,5 m/s tezlik bilan tekis harakatlanayotgan detaldan iborat mexanizm uchun quyidagilar topilsin:
а) aylanayotgan detal uchun umumiy ekvivalent inersiya momenti;
b) tekis harakatlanayotgan detal uchun ekvivalent umumiy og’irlik.
Umumiy ekvivalent inersiya momenti:
J=m kg·m2,
bu yerda ω= 0,105·n=0,105·300=31,5 s-1.
Umumiy ekvivalent summa:
kg
33.Aylanish tezligi n=100 ayl/min, inersiya momenti J1=30 kg·m2 , og’irligi m1=10 kg, v=2 m/s tezlik bilan tekis harakatlanayotgan detaldan iborat mexanizm uchun umumiy ekvivalent inersiya momenti topilsin.
34. Aylanish tezligi n=500 ayl/min, inersiya momenti J1=70 kg·m2 , og’irligi m1=50 kg, v=3 m/s tezlik bilan tekis harakatlanayotgan detaldan iborat mexanizm uchun ekvivalent umumiy og’irlik topilsin.
35. Aylanish tezligi n=450 ayl/min, inersiya momenti J1=45 kg·m2 , og’irligi m1=25 kg, v=0,5 m/s tezlik bilan tekis harakatlanayotgan detaldan iborat mexanizm uchun quyidagilar topilsin:
а) aylanayotgan detal uchun umumiy ekvivalent inersiya momenti;
b) tekis harakatlanayotgan detal uchun ekvivalent umumiy og’irlik.
36. Aylanish tezligi n=150 ayl/min, inersiya momenti J1=20 kg·m2 , og’irligi m1=15 kg, v=2,2 m/s tezlik bilan tekis harakatlanayotgan detaldan iborat mexanizm uchun:
а) aylanayotgan detal uchun umumiy ekvivalent inersiya momenti topilsin
37. Aylanish tezligi n=150 ayl/min, inersiya momenti J1=20 kg·m2 , og’irligi m1=15 kg, v=2,2 m/s tezlik bilan tekis harakatlanayotgan detaldan iborat mexanizm uchun:
b) tekis harakatlanayotgan detal uchun ekvivalent umumiy og’irlik.
38. Agar n=980 ayl/min, P1=85kVt va FIK η=0,85 bo’lsa, dvigatel validagi statik moment topilsin.
Dvigatel validagi foydali quvvat:
kVt
:
Nm
39. Agar aylanish tezligi n=1500 ayl/min, quvvati P1=22 kVt va FIK η=0,90 bo’lsa, dvigatel validagi statik moment topilsin.
40. Agar n=1000 ayl/min, P1=55kVt va FIK η=0,80 bo’lsa, dvigatel validagi foydali quvvat va statik moment topilsin.
Dostları ilə paylaş: |