Elеktrodda sodir bo`ladigan jarayonlar. Nеrnst tеnglamasi. Galvanik elеmеntlar. EyuK

Vodorod elektrodi

Agar platinalangan platina 1 at (101 kPa) vodorod bosimida to’yintirilsa va vodorod ionlarining kontsentratsiyasi 1 ga teng (1 g ekv, 1N, 1 mol) bo’lsa va eritmaga tushurilsa, hosil bo’lgan vodorod elektrodi - normal vodorod elektrodi deyiladi. Uning potentsiali shartli ravishda nul deb qabul qilingan. Boshqa standart (normal) elektrodlar potentsiali normal vodorod elektrodlariga taqqoslab o’lchanadi. Quydagi jadvalda ayrim elektrodlarning standart potentsiallari keltirilgan (T=198 K, muxit - suvli).

Suvli muxitdagi standart elektrod potentsiallari

Elektrod	Elektrod jarayoni	^0, V
Li^+, Li^0	Li^++ o’  Li^0	- 3,24
Zn^2+, Zn^0	Zn^2++ 2o’  Li^0	- 0,762
Fo’^2+, Fo’^0	Fo’^2++ 2o’  Fo’^0	- 0,441
Cd^2+, Cd^0	Cd^2++ 2o’  Cd^0	- 0,403
Sn^2+, Sn^0	Sn^2++ 2o’  Sn^0	- 0,140
2H^+, H2	2H^++ 2o’  H2	0,000
Hg^+, Hg^0	Hg^++ 2o’  Hg^0	0,789
Fo’^3+, Fo’^2+ (Pt)	Fo’^3++ o’  Fo’^2+	0,771
Ag^+, Ag^0	Ag^++ o’  Ag^0	0,799
Cl2, Cl^- (Pt)	Cl2 + 2o’  Cl^-	1,36

Vodorod elektrodi yasashda platina plastinkasi elektroliz usuli bilan g’ovak platina qatlami bilan qoplanadi. Bundan asosiy maqsad, platina sathini oshirish, vodorod gazini yaxshi adsorbtsiyalanishini, yutilishini ta’minlashdir. Platina sathiga shimilgan vodorod molekulasi, qisman atomlarga dissotsialanadi:
2H  2H⁺ + 2o’. Potentsial saqlovchi H₂  2H⁺ chegarasida hosil bo’ladi.
Boshqacha tushuntirish bo’yicha, platinada erigan vodorod, qisman platina atomlarining maydon kuchlari ta’sirida proton va elektronlarga dissotsialanadi: H₂  2H⁺ + 2e^-. Natijada platina plastinkasi eritma bilan vodorod ioni almashtirish qobiliyatiga ega bo’ladi:
H⁺ (Pt) + H₂O  H₃O⁺ (Pt)
Hosil bo’lgan potentsial eritmadagi vodorod ionlarining va plastinkadagi vodorodning aktivligiga bog’liq:
2H₃O_eritma +2e  H₂ (Pt) + 2H₂O
Platinadagi vodorod aktivligi gaz xolidagi vodorod bosimiga to’g’ri proportsionaldir. Vodorod bosimi qancha katta bo’lsa, shuncha ko’p vodorod platinada erildi: H_{2 gaz}  H_{2 eritma}  H₂ (Pt) 2H⁺
Normal vodorod elektrodi taqqoslash elektrodi sifatiga qo’llanishi mumkin:

ZnZn⁺⁺[H⁺]₌₁Pt,H₂

II - tur elektrodlari
Metal o’zining qiyin eriydigan tuzi eritmasiga tushurilsa va eritmadi yana yaxshi eriydigan tuz bo’lsada, uning anioni, yomon eridigan tuz anioniga monand bo’lsa, hosil bo’lgan elektrod II-tur elektrodi deyiladi. Masalan, Ag||AgCl, KCl; Hg||Hg₂Cl₂, KCl.
II-tur elektrodlarining potentsiali yaxshi eriydigan tuz kontsentratsiyasiga bog’liq va anionga nisbatan qaytar bo’ladi: