Elektroliz 1833-1834 jıllarda ingliz alımı M. Faradey ashqan nızamlarǵa boysunadı

Elektroliz - eritpeler yamasa elektrolit eritpesi arqalı elektr tokı ótkende elektrodlarda júz bolatuǵın fizikalıq-ximiyalıq processler sol at astında birlesedi. Oń hám keri elektrodlarda bolatuǵın processler mexanizmi túrlishe bolıp tabıladı. Anodda ionlar atom yamasa molekulalar elektronların bergeni ushın ol jaǵdayda elektrokimyoviy oksidleniw reaksiyası júz boladı. Kerisinshe, katoddagi túrli bóleklerge elektronlar kelip qosıladı jáne bul jerde júz bolatuǵın reaksiyalar, elektrokimyoviy tikleniw reaksiyaları boladı.

Elektroliz 1833-1834 jıllarda ingliz alımı M. Faradey ashqan nızamlarǵa boysunadı.

Faradeyning birinshi nızamı sonday tariyplanadi: elektrodta ajralıp shıǵıs element muǵdarı M elektrolitdan ótken elektr zaryadı miqdoiri q ga tuwrı proporsional : M=kq.

Proporsional koefficiyenti k san tárepten elektrolitdan elektr zaryadı birligi ótkende ajralıp shıǵıs element massasına teń hám oǵan elementtıń elektrokimyoviy ekvivalenti dep ataladı. Elektrolitdan t waqıt aralıǵinda I ózgermeytuǵın tok ótkende q=I

•t hám M=k

•I

•t boladı.

Faradeyning ekinshi nızamına tiykarınan, elementlerdiń elektrokimyoviy ekvivalentleri olardıń ximiyalıq ekvivalentlerine tuwrı proporsional bolıp tabıladı:

k=c

• (A/Z),

bul jerde elementtiń atom salmaǵı A dıń onıń valentligi Z ga qatnası ximiyalıq ekvivalent dep ataladı. Element massasınıń grammlarda kórsetilgen muǵdarı onıń ximiyalıq ekvivalentine teń hám gramm-ekvivalent dep ataladı. F=1/c shama Faradey sanı dep ataladı. Faradey sanı elektrodta 1 gramm-ekvivalent element ajırasıwı ushın elektrolitdan ótiwi kerek bolǵan elektr zaryadına teń:

F=96494 k/g-ekv ~ 9. 65

• 104 k/g-ekv.

F dıń úlkenligi elektron zaryadınıń Avogadro sanına kóbeymesine teń.

Elektroliz - fizikalıq hám ximiyalıq hádiyseler ortasında bekkem baylanısıwdı sáwlelendiriwshi fizikalıq-ximiyalıq process. Ol ámelde keń kólemde qollanıladı. Onıń járdeminde basqa jollar menen alıw qıyın bolǵan kóplegen ximiyalıq birikpeler - untaqlar kórinisindegi taza metallar hám basqa elementlar alınadı. Elektroliz processinden túrli metallarni korroziyadan qorǵawda paydalanıladı.

Ámelde elektroliz arnawlı apparatlarda - elektrolizyorlarda ótkeriledi. Olar polat, keramik materiallar, sonıń menen birge shıyshe hám plastik massalardan tayarlanadı. Elektrodlar túrli metallar hám eritpelerden tayarlanadı. Geyde, elektroliz dawamında anod hám katodda sonday elementlar payda boladıki, ılajı bolǵanınsha olardıń óz-ara tásirinen shaǵılısıw kerek boladı. Bul maqsette elektrolizyorga serkovak tosıq - diafragma qóyıladı.