Elektron raqamli imzo va bulut texnologiyalari: foydalanish masalalari tahlili

 
 
Proceedings of International Scientific Conference on Multidisciplinary Studies 
Hosted online from Moscow, Russia 
Date: 11
th
March, 2023 
ISSN: 2835-5733 Website: econferenceseries.com
32 | 
P a g e
 
Shunday qilib, bulutli tashuvchidagi imzo - bu elektron imzoni yaratish, tekshirish 
va ushbu funktsiyalarni boshqa tizimlarning biznes jarayonlariga integratsiya qilish 
imkoniyatlariga tarmoq orqali kirishni ta'minlaydigan hisoblash tizimi hisoblanadi.
Bundan tashqari, elektron hujjat aylanishi ishini tartibga soluvchi va hujjatlarga 
qo‘yiladigan talablarni nazarda tutuvchi qo‘shimcha huquqiy hujjatlar ishlab 
chiqildi. Shuningdek, standart elektron imzo bilan ishlashda O’zbekiston fuqoralik 
kodeksining talablari ham hisobga olinadi, bu malakali imzoning yuridik kuchini 
belgilaydi va uni qo'lda yozilgan imzoga tenglashtiradi. Biroq, elektron raqamli 
imzo ma'lumotlarini saqlash uchun bulutli texnologiyalardan foydalanish jarayonlari 
va qoidalarini tavsiflovchi yagona standart mavjud emas. 
Shunday qilib, O’zbekistonda
elektron imzoni qo'llash sohasida bulutli 
texnologiyalardan foydalanish bo'yicha me'yoriy-huquqiy baza shakllanmagan 
bo'lsada, "Elektron imzo to'g'risida"gi qonunga o'zgartirishlar kuchga kiritish joyiz, 
ular tashkilotlarda, yakka tartibdagi tadbirkorlarda va notariuslarda elektron imzo 
olish va ular bilan ishlashning yangi qoidalarini joriy etilishi kerak. Aynan shular 
o'zgartirishlar barcha tashkilotlarga, sertifikatlashtirish markazlariga (keyingi 
o'rinlarda UNICOM deb yuritiladi) bulutli muhitda elektron imzolar berishni 
najoratlaydi. Endi imzoni faqat jismoniy tashuvchida shaxsan soliq idorasida yoki 
ba'zi UNICOM filyallaridan olish yo’lga qo’yilish mumkin, elektron imzo berish 
huquqi uchun akkreditatsiya va litsenziya huquqlari berilish kerak. 
Ochiq manbalarda qonun hujjatlarida o'zgarishlar sabablari haqida ma'lumot yo'q. 
Shuning uchun, sabablar nima ekanligini tushunish uchun siz bulutli raqamli 
imzolardan foydalanish muammolarini tushunishingiz kerak. 
Shunday qilib, "bulutli" elektron raqamli imzosining
- bu yaqinda O’zbekistonda 
paydo bo'lgan yosh texnologiya. Elektron imzolar bilan barcha operatsiyalar uzoq 
serverda amalga oshiriladi va sertifikatlar ham uzoqdan kalitlar saqlanadi. Shu bilan 
birga, qonunlarda, xususan, 14.01.2023
yilda "elektron raqamli imzoda" qonuni 
moddalarida bulut imzolari qayd etilmagan. Amalda, u asosiy vositada saqlanadigan 
oddiy elektron imzo bilan tenglashtirilgan, ammo bulutli imzolarning huquqiy holati 
o'rnatilmagan. 
"Bulutga" boshqa tizimni tarjima qilishda
asosiy muammo bu ma'lumotlarni qayta 
ishlash yoki saqlash uchun bulut xizmatiga yetkazish bilan bog'liq axborot 
xavfsizligi. Agar ilgari ushbu ma'lumotni himoya qilinmagan elementlari ya'ni 

---