Elektron tijorat deganda Internet orqali tovarlar va xizmatlarni sotib olish va sotish tushuniladi

Aloqa Bank Internet Banking:
Aloqa Bank, O'zbekistonning mashhur kompaniyalaridan biri sifatida internet banking xizmatlarini taqdim etadi. Bu platforma orqali foydalanuvchilar onlayn hisob-kitobni tekshirish, pul o'tkazmalarni amalga oshirish, kreditlar olish va boshqa amaliyotlarni bajarishlari mumkin.

Elektron tijorat va an'anaviy tijorat o'rtasidagi asosiy farq shundaki, elektron tijorat operatsiyalari onlayn tarzda amalga oshiriladi, an'anaviy savdo operatsiyalari esa jismoniy do'konlarda amalga oshiriladi. Elektron tijorat ham kengroq qamrovga ega bo'ladi, chunki u korxonalarga butun dunyo bo'ylab mijozlarga sotish imkonini beradi, an'anaviy tijorat odatda ma'lum bir geografik joylashuv bilan chegaralanadi. Bundan tashqari, elektron tijorat ko'pincha veb-sayt dizayni, raqamli marketing va ma'lumotlarni tahlil qilish kabi texnologiyalarga tayanadi, an'anaviy tijorat esa texnologiyaga unchalik tayanmasligi mumkin.

Internetda to'lov tizimlari bir necha usullar orqali amalga oshiriladi. Bir xilida, internet banking (to'lov tizimi) o'z ichiga oladi. Quyidagi 3 ta internet banking tizimidan birini ko'rib chiqamiz:

Mobile banking: Bu, mobil qurilmalar (smartfonlar, planshetlar) orqali to'lovlar va boshqa moliyaviy operatsiyalar amalga oshirishga imkon beruvchi internet banking tizimidir. Mijozlar mobil banking ilovasi orqali to'lovlarini amalga oshirishi, hisobvaragichlarini tekshirishi, kartalarini boshqarishi va boshqa xizmatlardan foydalanishi mumkin. Masalan, bankning o'zining mobil banking ilovasi mavjud bo'lishi mumkin, qo'shimcha xizmatlarni ham o'z ichiga olgan holda.
Online payment systems: Bu tizimlar orqali mijozlar internet orqali to'lovlarini amalga oshirishi mumkin. Misol uchun, PayPal, Stripe, Payoneer, Skrill, Paytm kabi online to'lov tizimlari mavjud. Bu tizimlarda mijozlar o'z kartalarini yoki bank hisobvarag'larini ulardagi hisoblar bilan bog'lay oladi va ularga internet orqali to'lovlar amalga oshirishi mumkin.
Cryptocurrency payment systems: Bu tizimlar esa kriptovalyutalar (masalan, Bitcoin, Ethereum, Ripple) orqali to'lovlar amalga oshirishga imkon beradi. Kriptovalyutalar internet orqali yaratilgan va o'zaro almashish uchun foydalanuvchilar orasida direkt to'lovlar amalga oshirishga imkon beradi. Kriptovalyutalar to'lov tizimlarida o'zining o'zaro aloqalarini, blokchain tekhnologiyasini va kriptografiyani qo'llab-quvvatlaydi.
Masalan, bir mijoz bankning mobil banking ilovasi orqali o'zining hisobvarag'ida turli to'lovlar amalga oshirishi, hisobini tekshirishi va pul o'tkazishlarni amalga oshirishi mumkin. Boshqalar esa PayPal orqali internet orqali to'lovlarini amalga oshirishi, kriptovalyuta orqali to'lovlarini qabul qilishi yoki yuborishi mumkin.
Aslida, internet banking tizimlari keng doirasiga ega bo'lib, har bir bank yoki to'lov tizimi o'zining o'ziga xos tizimlarni taklif etishi mumkin. Mijozlar internet banking to'lov tizimlarini ishlatish orqali moliyaviy operatsiyalarini osonlashtirishi va tez-tez to'lovlarini bajarishi mumkin.

Elektron magazinlar (e-commerce platforms): Elektron magazinlar, internet orqali mahsulot va xizmatlarni sotib olish imkoniyatini taqdim etadigan internet maydonchalaridir. Bu tizimlar orqali mijozlar onlayn do'konlardan mahsulotlar sotib olishlari, xaridorlar bilan aloqada bo'lishlari va to'lovni amalga oshirishlari mumkin.

Internet maydonchalar (online marketplaces): Internet maydonchalar, boshqalar tomonidan o'zgaruvchan qiymatli narsalar sotish, sotib olish va almashish uchun xaridorlar va sotuvchilar orasida xizmat ko'rsatadigan platformalardir. Bu tizimlar orqali mijozlar o'zlarining mahsulotlarini sotib olishlari, boshqa sotuvchilar bilan muloqotda bo'lishlari va to'lovni amalga oshirishlari mumkin.


Internet auksionlar (online auctions): Internet auksionlar, elektronik platformalar orqali sotuvchilar va xaridorlar o'rtasida narsalar uchun o'lgan raqamlar ustida kurashish imkoniyatini beradigan tizimlardir. Bu tizimlar orqali mijozlar o'zlarining narsalarini boshqalarga sotish, boshqalardan narsalar sotib olish va narxlarda kurashishlari mumkin.