DNK markerlari hamda restriktaza fermentlari bilan ishlashni o’rganish. : kichik hajmli probirkalar, dozator, tayyor markerlar, plazmidalar va restriktazalar, muz, PZR, short.
Genomika va bioinformatika markazida 5-6 ming praymerlar bor. Ular genlarni kartalashtirish uchun kerak.
Restriktsiyalash- restriktaza yoki endonukleaza deb ataluvchi fermentlar yordamida DNK molekulasini spetsifik bo’laklarga bo’lish.
DNK molekulasining 51 uchida fosfat, 31 uchida gidroksil gruppa bo’ladi. Har bir restriktaza o’zining aniq taniydigan restriktsiya saytiga ega.
Restriktazalar 2 xil kesadi.
1. Yopishqoq uchlar hosil qilib (EcoRI, Hind III);
2. To’mtoqlar uchlar hosil qilib (Hae III).
Restriktsiya mexanizmlarini o’rganishning ahamiyati:
Restriktsiya mexanizmlarini o’rganish genetik tadqiqotlarni ancha soddalashtirdi.
Restriktsiyalash genetik materialni mayda bo’laklarga bo’lish imkonini berdi.
Fizik usullar (agaroza gelidagi elektroforez) yordamida mazkur bo’laklarni o’lchamiga qarab ajratish, so’ngra har birini restriktsiya xaritalarini tuzish orqali alohida o’rganish mumkin bo’ldi.
DNK ni restriktsiyalash genetik injeneriyaning asosi bo’lib, olib borilayotgan genetik tadqiqotlarda keng qo’llaniladi.
Ishni bajarish tartibi: Kerakli plazmidalarni olamiz.
Restriktazalarni olamiz (26-rasm).
Plazmid qisqa vaqtga vorteks va short qilinadi.
Ishlayotgan restriktaza va plazmidlar muzda turadi.
-10x lik bufer - 4 mkl
-Sak 1 restriktaza- 1 mkl
-Bam H1 restriktaza – 1 mkl
7. Probirkadagi 3 mkldan 2 ga bo’linadi.
8. Topo XL vektor plazmiddan birinchi simplga 7 mkl qo’shiladi.
Bu plazmidning P bog’lari bor uchun o’zini o’zi ligaza qiladi.
simplga biz kesmoqchi bo’lgan PBR 322 vektor plazmidi qo’shiladi.