Elektronika va asbobsozlik

Asosiy parametrlari.
R_nom nominal karshilik va uning yul kuyilgan ogishi ±δR. Rezistorlar karshiligi (Om) umumiy xolda
R = ρl/S
formula orkali aniklanadi, bu yerda ρ va S – tok utkazuvchi elementning solishtirma elektr karshiligi, Om · mm²/m va kundalang kesim yuzasi, mm²; l – tok utish yulining uzunligi, m.
Spiralsimon kesim va kesimsiz, silindr shaklidagi sirtki rezistorlar karshiligi
R = ρl/(πD₁ h);
R = ρN πD₂/[(t – a) h],

bu yerda l – kesimsiz rezistor silindri yasovchisinng uzunligi, m;

h – tok utkazuvchi katlamning kalinligi, mm; D₁ va D₂ – keramik sterjenlarning tashki diametrlari, mos ravishda, mm va m da; N, t va a – uramlar soni, spiralsimon kesim kadami va eni, mm.
Tugriburchak shaklidagi xajmiy rezistorlar karshiligi
R = ρl/(bc),
Bu yerda ι, b va s – kompozitsion sterjenning uzunligi, eni va balandligi, mm.
Simli rezistorlar karlishigi
R = 4_ρ l (πd²),
bu yerda l va d – simning uzunligi, m, va diametri mm.
Tok utkazuvchi «taka» li simsiz uzgaruvchan rezistorlar karshiligi
R = ρ (r₂ + r₁) π / [(r₂ – r₁) h · 360],
Bu yerda ρ – kompazitsiyaning solishtirma sirtki elektr karshiligi, Om · sm; r₂ va r₁ - «taka» ning tashki va ichki radiuslari, sm; ρ – tok utkazuvchi Katlam ma’lum uzunligiga surilgichning burilishi tugri kelgan burchak, grad.
Yupka plyonkali GIS rezistorlari karshiligi
R = ρ_□ l/b,
bu yerda ρ_□ - metall yoki kotishma plyonka, pastaning uning sirtining ixtiyoriy kvadratiga nisbatan olingan solishtirma elektr karshiligi, Om/□; ι va b – plyonka rezistorning uzunligi va eni mm.

Rezistorning nominal karshiligi, odatda, undagi tamgada kursatiladi. GOST 10318-74 ga muvofik kup maksadlarga muljallangan rezistorlar uchun nominal karshiliklarning oltita katori mavjud: Ye6, Ye12, Ye24, Ye48, Ye96, va Ye192. bundagi rakam shu katordagi nominal katlamlar sonini kursatadi. Bu kiymatlar rezistor karshiligi va uning nominalining yul kuyilgan ogishiga boglik. GOST 9664-74 da karshilikning nominaldan yul kuyilgan ogish sonlari katori (% larda) berilgan: ± 0,01; ± 0,02; ± 0,05; ± 0,1; ± 0,2; ± 0,5; ± 1; ± 2; ± 5; ± 10; ± 20; ± 30. prezitsion rezistorlar karshiligining yul kuyilgan ogishi ± 2% dan kam, umumiy ishlarga muljallangan rezistorlarniki ± 5 %; ± 10 % va ± 20 %, uzgaruvchan rezistorlarniki esa ± 30 % gacha buladi.
P_nom nominal sochilish kuvvati. Bu kattalik rezistorning uz para-metrlarini TU belgilagan chegaralarda saklangan xolda muayyan ishlatish sharoitida uzuliksiz elektr nagruzkasida uzok vakt sochib turishi mumkin bulgan maksimal kuvvatni bildiradi. Bu kattalik atrof muxit temperaturasi va kuyilgan kuchlanishga boglik bulib, bu xol nagruzka koeffitsienti r = p_mum/r_nom ning shu ikki omilga boglanishiga karab rezistorlarga oid TU me’erlarida uz aksini topgan.

GOST 9663-61 ga kura R_nom (Vt) kiymatlari 0,01; 0,025; 0,05; 0,125; 0,25; 0,5; 1; 2; 5; 8; 10; 16; 25; 50; 75; 100; 160; 250; 500 katoridan tanlanadi. Odatda, nominal sochilish kuvvati kancha katta bulsa, rezistorlar ulchami xam shuncha katta buladi. REM va EXA ning kupgina bloklarida nominal sochilish kuvvati 2 VT dan yukori bulmagan rezistorlar ishlatiladi. Bunda shuni nazarda tutish kerakki, apparatning ishonchli ishlashi uchun nagruzka koeffitsienti odatda 0,3 dan katta kilib olinmaydi.
Chegaraviy ish kuchlanishi – U_cheg. rezistorning chikish simlariga kuyilgan, elektr parametrlariga oid TU me’erlarini oshirmaydigan, maksimal yul kuyilgan kuchlanish chegaraviy ish kuchlanishi deyiladi. Bu kattalik odatda normal ish sharoiti uchun berilgan bulib, rezistor uzunligi, spiralsimon kesim kadami, atrof muxit temperaturasi va bosimiga boglik. Temperatura kanchalik yukori va atmosfera bosimi kanchalik past bulsa, rezistorning issikdan yeki elektrdan buzilish va ishdan chikish extimoli shuncha katta buladi.