Element atomlarida elektronlarning energetikpog`onalar va pogonachalarga taqsimlanishi mavzusini o`qitish metodikasi

III davr elementlaridan, masalan natriyda energetik pog’onachalardan 

elektronlarning taqsimlanishi quyidagicha: 

---

 

47 

I,  II  va  III–VII  gruppalarda  asosiy  gruppacha  elementlari  katakning  chap  va 

o`ng tomonida joylashishining boisi ham ularning oilalari o’rtasidagi farqda, ya’ni 

I  va  II  gruppaning  asosny  gruppacha  elementlari  s  –  oilaga,  III—  VIII 

gruppalarning  asosiy  gruppacha  elementlari  p-  oilaga  mansubligi  uchun  ana 

shunday joylashgan.  

Keyingi 

yillarida 

olib 

borilgan 

tekshirishlar 

atomlarda 

elektron 

pog`onalarining  tuzilishi  juda  murakkab  ekanligini  ko’rsatdi.  Elektronlar  yadro 

atrofida  shunchaki  aylanma  harakat  qilmaydi.  Ular  yadro  atrofida  yadroni  o’rab 

turgan hajmning istalgan qismida bo’lishi mumkin. Elektronlarning yadroga kuchli 

tortilganlari  yaqinroq,  kuchsiz  tortilganlari  esa  undan  uzoqroqda  harakat  qiladi. 

Agar  elektronlarning  yadro  atrofida  bo’lishi  mumkin  bo’lgan  joylarini  nuqtalar 

bilan  belgilab  chiqilsa,  ular  qayerdadir  zichroq,  qayerdadir  siyrakroq  bulutlarni 

hosil qiladi.  

 

 

Vodorod  atomidagi  yagona  elektronning  harakati  o’rganilganda  nuqtalarning 

zichligi  yadrodan  0,53٠10

–10

m  (yoki  0,053  nm)  (nm-  nanometr  uzunlik  o`lchov 

birligi  bo`lib,  1  sm  ning  yuz  milliondan  bir  ulushuga  teng)  masofada  eng  yuqori 

bo’lishi aniqdandi (12-rasm).