2. Birinchi tartibli inersial (aperiodik) zveno. Bu zvenoning tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega.
(4.5)
bu yerda K – uzatish koeffitsiyenti; T – vaqt doimiyligi.
RC, RL – zanjirlari, o‘zgarmas tok generator iva dvigatellari bu zvenoga misol bo‘la oladi .
(4.5) tenglamaga Laplas o‘zgartirishini kiritib, bu zvenoning uzatish funksiyasini aniqlaymiz
,
bundan
. (4.6)
Inersial zvenoning o‘tkinchi funksiyasi
(4.7)
eksponenta qonuni bo‘yicha o‘zgaradi. Impulsli o‘tkinchi funksiyani quyidagicha aniqlash mumkin (4.2-rasm).
(4.8)
4.2-rasm. a) zvenoning vaqt xarakteristikasi;
b) zvenoning impulsli xarakteristikasi
Ideal integrallovchi zveno.Bu zveno
, (4.9)
tenglama bilan ifodalanadi.
Bu yerda K – uzatish koeffitsiyenti. Unga elektr sig‘im, induktivlik, aylanma o‘q va h.k. misol bo‘la oladi.
(4.9) tenglamaning Laplas bo‘yicha tasviri quyidagi ko‘rinishga ega:
, (4.10)
zvenoning uzatish funksiyasi
(4.11)
Bu zvenoni yana astatik zveno deb ham yuritiladi.
Integral zvenoning o‘tkinchi funksiyasi
(4.12)
va impulsli o‘tkinchi funksiyasi (vazn funksiyasi) 4.3-rasmda keltirilgan.
(4.13)
4.3-rasm. a) zvenoning vaqt xarakteristikasi;
b) zvenoning impulsli xarakteristikasi
4.1-Misol. Dinamik zvenoning uzatish funksiyasi quyidagicha berilgan bo‘lsin:
(4.14)
o‘tish xarakteristikasi quyidagicha ifodalanadi:
(4.15)
o‘tish xarakteristikasini aniqlashda uzatish funksiyasini uch qismga ajratib olamiz:
(4.16)
Bundan tenglamaning ildizlari va koeffisientlari aniqlanadi K1, K2, K3:
topilgan koeffisientlar (3.14) tenglamaga qo‘yiladi:
(4.17)
Laplas almashtirish quyidagicha aniqlanadi:
(4.18)
a va b - konstantalar.
(4.17) va (4.18) ifodalardan foydalanib o‘tish jarayoni aniqlanadi:
Impulsli xarakteristika o‘tish xarakteristikasidan vaqt bo‘yicha olingan hosilaga teng:
ω(t)=2/3е-t+2/3e-4t
Topshiriqlar. Quyida berilgan elementar zvenolarning uzatish funksiyalaridan foydalanib, h(t) o‘tish funksiyasi va w(t) vazn funksiyalarini aniqlang.
4.1-jadval
