Elmı redaktor: Rəyçilər: H.Ə.Əlizadə

lardır?

11. 
    Sonsuzluğun hansı formaları vardır? Onun yaranma səbəblərini sadalayın.
    

IVfəsfo aid ədəbiyyat

1. 
   Ailənin intim dünyası. Bakı, Azərbaycan Sovet Ensiklopediya- sının Baş Redaksiyası.1990, 144 səh.
   
2. 
   Əlizadə Ə.Ə.Uşaq və yeniyetmələrin cinsi tərbiyəsi Bakı, “Maarif’, 1986, 236 səh.
   
3. 
   Əlizadə Ə.Ə., Abbasov A.N. Ailə həyatının etika və psixologiyası üzrə müntəxəbat. Bakı, “Maarif’, 1989, 232 səh.
   
4. 
   Göyüşov Z.B. Həzz və iztirab. B., “Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı”, Bakı, 1969, 372 səh.
   
5. 
   Islamda tərbiyə və uşaq psixologiyası. (tərcümə edəni Əlibala Hacızadə). Bakı, “Nafta-press”, 1998, 107 səh.
   
6. 
   Mirzəyev I.Ə. Ailənin praktik psixologiyası. Bakı, “Adiloğlu”, 2005, 312 səh.
   
7. 
   Malaxov Q. Qadın sirləri, kişi problemləri. Bakı, “Nur-A”, 128
   

səh.

8. 
   Oşho. Kişilərin kitabı. Özünü kəşf etmək üçün provakasiya olunmuş kişiliyini istifadə et. Bakı, “Qanun Nəşriyyatı”, 2014, 248 səh.
   
9. 
   Oşho. Qadınların kitabı. Qadınlar kişilərdən daha dərin hissə gücə malikdir. Bakı, “Qanun Nəşriyyatı”, 2014, 248 səh.
   
10. 
    Suxomlinski V.A. Vətəndaşın doğulması. Bakı, “Maarif’, 1975, 362 səh.
    
11. 
    ^IJeMeHTbeBa H.O.HepBbie roflbi öpaxa: HpoÖJieMbi cıaHOBJie- hhh MOJioflOH ceMbiı. M., «HayKa», 1991 r.
    
12. 
    HopHO H.B.CoBpeMeHHbiü 6pax: npoöneMbi h rapMOHHa. M., «nejıarorHKa», 1990.
    
13. 
    XapueB AT., MaıtKOBCKHİı M.C. CoBpeMeHHaa ceMba h ee npoojıeMbi. M., «CTaTHCTHKa», 1978.
    
14. 
    KoBajıeB C.B. Ilcnxojıon™ coBpeMeHHOH ceMbH. M., «ripocBe- uıeHHe» 1988, 208 cTp.
    
15. 
    Koh H.C. IlcHxojıorHH paHHeü iohocth. M., «npocBemeHHe», 1989, 255 CTp.
    
16. 
    rpeöeHHHKOB H.B. Ochobbi ceMeHHOH >kh3hh. M., «IlpocBe- meHHe», 1991, 158 CTp.
    
17. 
    IlonoBa II.CoBpeMCHHtiH MyxcHHHa b 3apKajıe ceMeHHOH >kh3hh.M., «Mbicjib», 1989.
    
18. 
    CwceHKo B.A. YcTOHCHBOCTb öpaKa: üpoöjıeMbi, (JıaKTopbi, ycjıoBHH, M., 1991.
    

V FƏSİL

AİLƏDƏ ŞƏXSİYYƏTLƏRARASI MÜNASİBƏTLƏRİN PSIXOLOGİYASI

1. 
   Uğurlu nikahı şərtbndirən amillər
   

Hər bir ailənin həyatı çoxcəhətli və mürəkkəb təzahürlərlə cə- miyyətin həyatma öz təsirini göstərir. Müəyyən ailə tipinin yaran- masında cəmiyyətin təsiri olduğu kimi, aiiənİn də cəmiyyətin inki- şafına və onun həyat tərzinin formalaşmasına təsiri heç də az de- yildir. Ailə cəmiyyətin sosial, iqtisadi və mənəvi tərəqqisində, bö- yüməkdə olan nəslin tərbiyəsində, hər bir insanın xoşbəxtliyində mühüm rol oynayır. Cəmiyyətin sosial və iqtisadi özəyi kimi ailənin rolunu nəzərə almadan, insanların maddi və mənəvi təlabatlarının dolğun şəkildə təmin olunmasından danışmaq əbəsdİr. Bütün bunlar isə ilk növbədə yeni yaradılan hər bir ailədə nikahın nə dərəcədə uğurlu olmasından asılıdır. Ailə yaradan insanlar məhəbbətə, uşaqlara, ümumi sevinc hissinə, qarşılıqlı hörmət və ünsiyyətə olan kompleks təlabatlarını təmin etməyə can atırlar. Lakin aİlənin qurulması heç də nikaha daxil olan gənc ər-arvadın nikahaqədərki dövrdə ideal nikah haqqında formalaşmış təsəvvürlərinin tam şə- kildə həyata keçəcəyinə təminat vermir. Əwəlcə iki, daha sonra ailə üzvü olan bir neçə nəfərin real həyatı bütün mürəkkəbliyi və çox- cəhətliliyi ilə səciyyələnir: buraya həyati problemlərin həlli ilə bağlı ümumi razılığa gəlmək üçün fasİIəsiz danışıqlar; qarşılıqlı güzəşt- lər; hər bir ailə üçün səciyyəvi olan konfliktlərin həlli və çətinlik- lərin aradan qaldırıhnası üçün birgə təşəbbüslər və s.daxildir.

Nikahın gələcəkdə uğurlu və ya uğursuz olması bir çox cəhət- dən nikah üçün scçilmiş tərəfdaşdan, onun zəruri şəxsiyyət keyfıy- yətlərindən, psixoflzioloji xüsusiyyətlərindən, həyata baxışı, dünya- görüşü şəviyyəsi və dəyərlər sistemindən asılıdır. Uğurlu nikah ilk növbədə ərlə arvadın əxlaqi tərbiyəlilik səviyyəsindən, siyasi, mə- dəni, dini baxışlarından və bir-birilərinin xüsusiyyətlərinə dözümlii münasibəti və səbrliliyindən asılıdır. “Uğurlu ailələrdə valideyn-öv- lad münasibətləri həqiqi məhəbbət, səmimiyyət, ünsiyyət, bir-birini başa düşmək, hörmət və ehtirama əsaslandığı halda, uğursuz ailələr- də həmin göstəricilər mövcud olmur” [18,s.257]

Müasir ailə psixologiyası elmi möhkəm və xoşbəxt ailənin ya- radılmasımn əsas amili olan uğurlu nikahın bir sıra şərtlərini müəyyən clmişdir. Uğurlu nikah hər şeydən əvvəl ailə yaradan cütlüklər arasmda yeddi səviyyədə qarşılıqh uyğunluğun olmasına əsaslanır.

Birinci səviyyə-psixoloji uyğunluq adlanır. Bu amil insan davranışının, o cümlədən nikaha daxil olan cütlüklərin şəxsi keyfıy- yətlərinin, xüsusən onların hər birinin xarakterinin, iddia səviyyə- lərinin uyğunluğunu, ailədə liderlik və ya tabeçilik mövqeyinə mü- nasibətini nəzərdə tutur. Psixoloqların qənaətinə görə, nikahın uğurlu olması ilk növbədə məhz psixoloji uyğunluqdan asılıdır. Belə uyğunsuzluq cütlüklərin bir-birinin sözlərinə və davranışlanna qarşı qıcıqlanma ilə müşayət olunur və ailədə böhrana, qarşılıqlı münaqi- şələrə səbəb olur.